Da li njemačka firma isporučuje dijelove za Putinovo oružje?

Sjedište kompanije Smart Impex je neupadljivo, usred poslovno-industrijske oblasti u Kerpenu u blizini Kelna. Međutim, poslovi ove firme itekako zavređuju posebnu pažnju.

Jer, sve do neposredno pred rat, ova firma je Moskvi prodavala tehnologiju, elektronske komponente - koje mogu da se koriste za kompjutere, ali i za oružje koje se koristi u ratu u Ukrajini.

Prema britanskim ekspertima, takve elektronske komponente igraju presudnu ulogu u ratu - nalaze se i u raketama koje uništavaju domove, škole i bolnice u Ukrajini.

„Oni su u srcu ruskog oružja", kaže Džejms Birn iz britanskog istraživačkog centra RUSI, specijalizovanog za odbranu i bezbjednost. Zaposleni u RUSI-ju su u ruševinama u Ukrajini često nalazili zapadne komponente. Među njima bi mogle da budu i kompnenete iz Kerpena.

Šta odaje carinska dokumentacija prije i poslije 24.02.2022. godine?

Prodaja komponenti iz Kerpena je dokumentovana carinskim podacima dostupnim Monitoru, TV emisiji njemačkog javnog servisa ARD.

Prije početka agresorskog rata Rusije upadljivo je slijedeće: Jaroslav Z. suosnivač ruske kompanije Fast Impex koja je označena kako kupac - takođe je dioničar njemačke kompanije Smart Impex koja je označena prodavac.

Poslije početka ruske invazije na Ukrajnu 24. februara 2022. u carinskim podacima robe isporučene ruskoj kompaniji Fast Impex nema više njemačke firme Smart Impex, ali se odjednom pojavljuje - turska kompanija AZU International. Osnovana je u Istanbulu nekoliko nedjelja nakon početka rata. Suosnivač: Gektirk A. koji je ujedno i generalni direktor i dioničar njemačke firme Smart Impex.

Turska kompanija AZU International je prošle godine za više od 20 miliona američkih dolara prodala Moskvi upravo komponente koje je prethodno prodavala njemačka firma Smart Impex. 

Sistematsko zaobilaženje sankcija?

Da li je ova poslovna konstrukcija smišljena da bi se zaobišle sankcije? Očigledno da ova njemačka kompanija nije izolovan slučaj.

Od početka ruskog agresorskog rata obim izvoza Turske u oblasti „poluprovodnika i elektronskih kola" praktično je eksplodirao - sa oko 300 hiljada američkih dolara u 2021. na više od 86 miliona američkih dolara. dolara u 2022. To je skoro 300 puta više - u samo jednoj godini.

„Vidimo ogroman porast izvoza ovih komponenti iz Turske u Rusiju, uglavnom od strane kompanija koje nikada nisu time trgovale", kaže ekonomistkinja Elina Ribakova, koja je bila uključena u detaljnu analizu ruskih uvoza. Za nju je ovo dokaz moguć́eg sistematskog zaobilaženja sankcija EU.

Da li i njemački Smart Impex nastavlja da prodaje elektronske komponente Moskvi – zaobilaznim putem, osnivanjem nove kompanije u Istanbulu?

Prije dva mjeseca, novinska agencija Rojters došla je do Gektirka A. On je u telefonoskom razgovoru priznao da kompanija Smart Impex iz Kerpena prodaje elektronske komponente Turskoj i da je sve ostalo „poslovna tajna”. 

Stručnjakinja za pravne aspekte sankcija Berbel Saks ovdje vidi potrebu za istragom: „Ako njemački generalni direktor iz Turske obavlja transakcije koje su zabranjene iz Njemačke, onda je to takođe kršenje embarga".

Monitor je dalje istraživao

U međuvremenu Monitor ima dodatna dokumenta koja očigledno potvrđuju ovu konstrukciju trgovine u trouglu Njemačka-Turska-Rusija: Gektirk A. je dao otkaz kao generalni direktor njemačke firme Smart Impex jer se osjećao prevarenim: „Isporuke Smart Impex-a kompaniji AZU su obavljene uz znanje da AZU vrši isporuke u Rusiju/Bjeloruiju”. Drugim riječima: dao je otkaz zato što je njemački Smart Impex nastavio da prodaje komponente Rusiji, preko Istanbula.

Tokom istraživanja Monitor je na različite načine pokušavao da dođe do kompanija u Turskoj, Rusiji i Njemačkoj. U Kerpenu novinarima niko nije otvorio vrata, iako je ispred njih bilo parkirano nekoliko automobila. U odgovoru na pismeni zahtjev Monitora, Smart Impex piše: „Trenutno se optužbe [...] veoma pažljivo ispituju. Prethodne kontrole pokazuju da roba koju smo prodali nije (bila) sankcionisana."

Ipak, očigledno da se trude da unište tragove te poslovne konstrukcije. Proteklih nedjelja prodate su dionice, promijenjeno je ime jedne kompanije, kao i strukture vlasnika dionica firmi u Turskoj i Rusiji.

To su indicije da kompanija očigledno polazi od toga da je kršila sankcije EU. A da li se u konkretnom slučaju zaista radi o kršenju sankcija - odlučuje Javno tužilaštvo u Kelnu.

Javno tužilaštvo u Kelnu potvrdilo je Monitoru da od ranih jutarnjih sati pretresa poslovne prostorije tri kompanije u okrugu Rajn-Erft (Kerpen i Hirt) i privatne prostorije trojice osumnjičenih.

Predmet istraga, koje traju od januara, su poslovni odnosi između kompanije sa sjedištem u Kerpenu i kompanije sa sjedištem u Turskoj, koji opravdavaju sumnju u zaobilaženje ekonomskih sankcija EU protiv Rusije. Riječ je o prodaji, izvozu i isporuci robe iz IT i elektro sektora u obimu od 15,5 miliona američkih dolara, navelo je Javno tužilaštvo u Kelnu.

Pratite nas i na Facebooku, preko Twittera, na Youtubeu, kao i na Instagramu