Glava za glavu, krv za krv: Krvna osveta na Kosovu

Ramadan Mazreku iz okoline Suve Reke je na kućnom pragu, poslije kosovskog rata, u samoodbrani ubio ljubavnika svoje supruge. Osuđen je zbog toga na dvanaest godina zatvora. Po nalogu Vrhovnog suda oslobođen je nakon šest godina, ali mu od tada familija ubijenog, koja se nalazi na samo 50-ak metara od njegove kuće, prijeti. A bez njihove dozvole ne smije nigdje da iziđe.

“Mirovno vijeće i selo su me oslobodili, ali neće njegova familija. Ja sam zatvoren sa porodicom ”, kaže Mazreku.

Ovakvih slučajeva je nakon rata sve više. Kako su prenijele neke novine, na Kosovu ima oko hiljadu familija koje su zatvorene zbog krvne osvete. Među njima su i djeca školskog uzrasta. Jer, mnoge familije koje se nalaze u takvom kućnom pritvoru ne smiju da se kreću, ukoliko ne dobiju dozvolu od porodice kojoj "duguju krv".

Sudovi, a ne pojedinci da se bave pravdom

Većina građana Kosova smatra da je krvna osveta davno prevaziđena i da sudovi treba da rješavaju takve slučajeve, a ne da pojedinci preuzimaju pravdu u svoje ruke.

“U vrijeme kada Kosovo teži evroatlanskim integracijama, postojanje krvne osvete treba da je prošlost ”, kaže jedan Prizrenac

“To treba da se reguliše zakonima i našim sudovima, a ne da se vraćamo u stara vremena kada nije bilo pravosudnih organa” – mišljenja je građanin Suve Reke.

Krivi i pravosudni organi

Prema mišljenju Fatmira Pirecija, politologa i dobrom poznavaoca kosovskih prilika, upravo su pravosudni organi i najveći krivci za obnavljanje krvne osvete.

“Zbog korupcije u pravosudnim organima, zbog politizovanih sudija postavljenih po partijskoj pripadnosti koji ne rješavaju predmete, traže mito i korumpirani su - ponovo oživljava krvna osveta. Oni, koji to ne mogu da plate, preuzimaju pravdu u svoje ruke i nastoje silom da je sprovedu”, ocjenjuje Pireci.

Krvna osveta znak da nema pravne države

Prisustvo krvne osvete, pa i kućnih zatvora u 21. vijeku, u vrijeme kada je Kosovo proglasilo nezavisnost ne ide zajedno s težnjom Kosova da postane član Ujedinjenih Naroda i Evropske Unije. To će, prema riječima dr. Ismeta Salihua, profesora krivičnog prava Univerziteta u Prištini, jednog od najboljih poznavalaca krvne osvete na prostoru bivše Jugoslavije, sigurno imati negativne efekte na dalji razvoj, “jer prisustvo ove pojave znači da na Kosovu nije uspjelo da se funkcionalizuje i operacionalizuje pravna država. To će negativno uticati na dalje tokove .”

Krvna osveta podrazumijeva da je u slučaju teške uvrede, ranjavanja ili ubistva, uža porodica dužna da se osveti izvršiocu ili članu njegove porodice po principu "glava za glavu, krv za krv". U srednjem vijeku bila je uobičajena u cijeloj Evropi, a zadržala se ponegdje na Siciliji, Sardiniji, Korzici i Kritu, ali i Albaniji, Kosovu i Crnoj Gori.

Autor: Refki Alija

Odgovorna urednica: Marina Martinović