Ko je Nijemac u „Putinovoj palati“?
25. januar 2021
Matijas Varnig (Matthias Warnig) je po mnogo čemu posebna ličnost. Taj 65-godišnjak je najstariji i u ruskom poslovnom svijetu najaktivniji njemački prijatelj ruskog predsjednika Vladimira Putina. On je bivši agent Štazija, koji je devedesetih godina postao bankar. Od tada je bio član brojnih nadzornih odbora njemačko-ruskih kompanija i banaka.
Trenutno je na čelu akcionarskog društva Sjeverni tok 2 (Nord Stream 2 AG). I on se spominje u videu Fondacije za suzbijanje korupcije, Alekseja Navaljnog, koji je objavljen na YouTube-u. U njemu ruski opozicionar razotkriva široku mrežu korupcije u vezi sa izgradnjom dvorskog imanja za ruskog predsjednika, na obali Crnog mora.
Navaljni u videu spominje Varniga kada govori o razmjeni pisama između Putinove bivše žene Ljudmile i jedne njemačke prijateljice, sredinom devedesetih godina. Jedno od tih pisama je poslato sa Varnigovog telefaksa. Ruski opozicionar citira jedan članak DW-a i kaže da je Varnig finansijski pomogao Putinu - bivšem oficiru KGB-a – i njegovoj porodici u Drezdenu. Postoje špekulacije da su se njih dvojica upoznali preko tajnih službi bivšeg DDR-a, ali zvanično je njihov kontakt započeo tek u Sankt Petersburgu, nakon što su obojica promijenili zanimanje.
„Sresti Putina, nikakav problem"
Matijas Varnig izbjegava javnost i više voli da djeluje iz pozadine. Austrijski list Presse 2018. godine je objavio intervju sa njim. Na pitanje koliko se često sastaje sa Putinom, biznismen je odgovorio da ruski predsjednik nema mobilni telefon, ali i dodao: „Ali ako nešto želim i imam potrebu da ga vidim, onda to lako riješimo."
Tokom dvadesetogodišnje Putinove vladavine, Varnig je postao najuticajniji njemački menadžer u ruskoj privredi. Član je nadzornih odbora vodećih ruskih kompanija i banaka.
U intevjuu za Presse Varnig je objasnio da je te mandate prihvatio iz dva razloga, koji su bili slučajni i nisu imali veze jedan sa drugim:
„Najveći broj mandata u nadzornim odborima sam preuzeo 2012. godine. 2012. je Sjeverni tok 1 bio završen i moj ugovor je isticao. Bio sam otvoren i za nove zadatke. Paralelno je došlo do sukoba tadašnjeg predsjednika Rusije Dmitrija Medvedeva i vlade. Medvedev je zatražio da svi ministri i visoki službenici podnesu ostavke u nadzornim odborima. I onda su na tim mjestima bili potrebni novi ljudi."
Varnig je odbacio pretpostavku da je cilj bio da, kao Putinov čovjek od povjerenja, uspostavi kontrolu nad upravom koncerna:
„Ne, uopšte ne. Ja nisam portparol Kremlja i ja ne izvještavam u Kremlju i ne pričam pored kamina šta se tamo dešava.”
Od Rosnefta do Šalkea
Među poslodavcima Matijasa Varniga su neke od najvećih ruskih kompanija. Od 2011. godine on je u nadzornim odborima državnih naftnih kompanija Transneft i Rosneft. U Rosneftu blisko sarađuje sa Gerhardom Šrederom. Bivši njemački kancelar, takođe Putinov prijatelj, od 2017. godine je predsjednik nadzornog odbora te kompanije. U svom filmu Navaljni ni jednog trenutka ne spominje Šredera.
Varnig je takođe u nadzornom odboru ruske banke VTB. Do 2015. godine je na istoj funkciji bio i u banci „Rusija", čije je sedište u Sankt Petersburgu. Ta banka se u video snimku Navaljnog i u izvještajima nekih medija dovodi u vezu sa najužim krugom predsjednika Putina.
Od 2012. do 2018. godine Varnig je bio na čelu nadzornog odbora aluminijskog proizvođača RUSAL, ali je pod pritiskom američkih sankcija morao da se povuče sa tog mjesta. Njemački menadžer je međutim brzo dobio novo mjesto i to u svojoj zemlji. 2019. je primljen u nadzorni odbor fudbalskog kluba Šalke 04, čiji je glavni sponzor ruski energetski koncern Gazprom. Pojedini fanovi kluba su protestovali zbog njegovog imenovanja.
Glavni projekat Sjeverni tok 2
Varnigov glavni projekat trenutno je izgradnja Sjevernog toka 2, gasovoda koji po dnu Baltičkog mora ide od Rusije do Njemačke. On je generalni direktor kompanije Sjeverni tok 2 AG čije je sjedište u Švajcarskoj i čiji je glavni suvlasnik Gazprom.
Prethodno je deset godina bio na čelu organizacije Sjeverni tok AG, koja je izgradila prvi gasovod koji ide kroz Baltičko more. Oba projekta, od kojih će prije svega istočne njemačke pokrajine imati koristi, za Varniga su neka vrsta igre na domaćem terenu: on dolazi iz istočnonjemačkog Brandenburga.
Ironija sudbine je da je Varnigov glavni projekat doveden u opasnost kada je ruski opozicioni političar Aleksej Navaljni u avgustu 2020. nakon teškog napada nervnim gasom Novičok, na teritoriji Rusije, doveden na liječenje u Njemačku. Pozivi da se projekat Sjeverni tok 2, zbog kojeg su već uvedene američke sankcije, zaustavi ili zamrzne, sve su glasniji. Sudeći prema činjenici da Njemačka i Rusija i pored svih protivljenja ne odustaju od spornog projekta, Varnig je svoj zadatak lobiste u Njemačkoj - uspješno obavio..