Kosovo ostaje prioritet za europske integracije Srbije

Srbija je prva zemlja u procesu evrointegacija koju će, u svojstvu komesara za pregovore o proširenju, posjetiti Johanes Han. Svoj dolazak u Beograd, na samom početku mandata, Han ocjenjuje kao signal važnosti koju EU nastavlja da daje politici proširenja. Istovremeno, u briselskim diplomatskim krugovima upravo Srbija slovi za trenutno „najboljeg đaka“ odnosno lidera u procesu približavanja Uniji. U poslednje dvije godine Srbija je, prema ocjeni zvaničnog Beograda, ubrzala svoj evropski korak kroz dijalog sa Prištinom i početak pregovora o članstvu sa EU. U Briselu potvrđuju da je „značajan napredak“ napravljen na putu Srbije ka EU, ali i dodaju da tako stečena „nova pozicija“ otvara nove mogućnosti, ali i obaveze za zemlju. Upravo će „mogućnosti i obaveze“ koje Srbija ima na svom evropskom putu biti i predmet razgovora Johanesa Hana sa srpskim zvaničnicima: „Srbija mora da nastavi da ispunjava svoje obaveze, a brzina pregovora zavisiće od napretka reformi u kljunčnim oblastima, kao i od nastavka normalizacije odnosa sa Kosovom“, najavio je Han pred odlazak u Beograd. On je istovremeno izrazio i očekivanje da će Srbija što prije otvoriti prva pregovaračka poglavlja i tako zadržati postignuti elan u pregovorima o članstvu. Međutim ni sam komesar za pregovore o proširenju u ovom trenutku ne može da odgovori na pitanje kada bi to moglo i konkretno da se dogodi. I dok, sa jedne strane, Srbija kaže da je „spremna“ za otvaranje prvog poglavalja u pregovorima o članstvu, u EU još ne postoji konsenzus kada i koja poglavlja bi mogla biti otvorena.

Kosovo i dalje prioritet na evropskom putu Srbije

Od 35 poglavlja iz pregovaračkog okvira, Srbija je do sada privela kraju skrining za 22 poglavlja. Najdalje se stiglo u pripremi za otvarnje poglavlja 32. (finansiska kontrola), gdje je u toku usvajanje pregovaračke pozicije u Savjetu EU. Istovremeno, novi pristup EU podrazumijeva da se među prvima u pregovorima o članstvu otvaraju neka od najtežih i najzahtjevnijih poglavlja, među kojima su ona koja se odnose na vladavinu prava i slobode (poglavlja 23. i 24.), a u slučaju Srbije i poglavlje 35. (odnosi sa Kosovom). Upravo Njemačka insistira da se poglavlja u pregovorima sa Srbijom otvore tek pošto dođe do napretka u primjeni Briselskog sporazuma, konkretnije, Berlin, na prvom mjestu, traži implementaciju dogovora o formiranju zajednice srpskih opština na Kosovu.“Kada otvorite pregovore o članstvu onda „u paketu“ morate da imate svih 28 zemalja članica. Ako Njemačka to vidi kao pitanje nacionalnog prioriteta onda mi moramo da poštujemo njihov stav“, objašnjava član Evropskog parlamenta iz Velike Britanije Čarls Tanok. „Zalažem se od početka za bolje odnose Beograd i Prištine. Trenutno imamo probleme (oko formiranja vlasti) na Kosovu. Nijemci imaju svoj stav, druge zemlje članice svoj, ali možemo samo da radimo na principu konsenzusa. Britanskla vlada je fleksibilnija kada je riječ o ovom pitanju“, kaže Tanok. U Briselu istovremeno odbaciju spekulacije da je pitanje otvaranja pregovaračkih poglavlja sa Srbijom uslovljeno odnosom Beograda prema Moskvi odnosno neusklađivanjem Srbije sa spoljnopolitičkim i restriktivnim mjerama EU prema Ruskoj Federaciji.

Odnosi Beograda i Moskve nisu uslov, ali jesu signal

„Svaka zemlja ima svoju istoriju i određene odnose prema drugim zemljama. Zato i postoje pregovori o članstvu, tokom kojih se postepeno razgovara. Ne mogu se samo kopirati evropski standardi, već cjelokupno društvo mora da krene ka EU, a politika je ono što proističe iz zajedničkog društvenog razumijevanja. Zato je bitno da se kroz intenzivnu saradnju sa Srbijom krećemo ka EU, a to će imati i uticaj na spoljnu politiku te zemlje. Trenutno imamo različite stavove, ali o tome razgovaramo i ubijeđen sam u pozitivan ishod“, poruka je komesara za pregovore o proširenju. Han tako potvrđuje zvaničnu politiku EU po kojoj zemlja kandidat za članstvo svoju spoljnu politiku može postepeno da usklađuje sa evropskom spoljnom i bezbjednosnom politikom. On međutim naglašava i važnost „slanja pravih signala“ iz Srbije na kojoj je da „sama odluči koliko će se brzo kretati u pregovorima o članstvu.“ Nije tajna da se u Briselu spoljnopolitičke aktivnosti Srbije, kao „prve među kadidatima za ulazak u EU“, prate sa posebnom pažnjom. I dok Beograd dobija svu evropsku podršku i pohvale za „ulogu lidera“ u oblasti saradnje u regionu, činjenica da se u Srbiji ruskom predsjedniku Vladimiru Pustinu u čast organizuje vojna parada, a da se na Putina i Moskvu „gleda kao na svojevrsan uzor“, svakako nisu od pomoći u ostvarivanju onoga što srpska vlada definiše kao prvi spoljnopolitički proritet zemlje, a to je članstvo u EU.