Moskva: Agenciji za iseljavanje Jevreja prijeti zatvaranje

Uprkos intervenecijama na najvišem nivou, Jevrejskoj agenciji koja pomaže Jevrejima u iseljavanju u Izrael (Sohnut), prijeti zatvaranje predstavništva u Rusiji. Predmet se našao na sudu još krajem jula - po tužbi Ministarstva pravde Rusije koja tu nevladinu organizaciju optužuje za kršenje zakona.

Tokom ročišta u petak (19.08.), advokati Jevrejske agencije zatražili su od sudije dodatno vrijeme kako bi mogli da dokažu da agencija nije prekršila nijedan zakon. Nadležni Basmani sud u Moskvi je potom odložio suđenje za 19. septembar.

Sudija je odbacio poseban zahtjev odbrane da se pitanje premjesti sa suda na proces medijacije sa ruskim zvaničnicima.

Ipak, advokat Andrej Grišajev, koji zastupa tu nevladinu organizaciju na suđenju, rekao je da se nada da će odlaganje omogućiti objema stranama da postignu dogovor i riješe to pitanje van suda.

„Nadam se da će stvari uspjeti, ali to je van naše kontrole", rekao je on lokalnoj radio stanici, a prenosi The Times of Israel.

Ovaj list navodi i da je organizacija već preduzela korake da promijeni svoje aktivnosti u Rusiji u skladu sa zahtjevima koje je postavilo Rusko ministarstvo pravde.

The Times of Israel takođe piše da, „Iako su izraelski zvaničnici u početku vidjeli poteze Rusije protiv Jevrejske agencije kao diplomatski manevar sa ciljem da se izvrši pritisak na Jerusalim, oni to sada smatraju dijelom šireg ruskog obračuna sa cjelokupnim civilnim društvom. Posljednjih godina Moskva je primorala brojne međunarodne organizacije da prekinu ili veoma ograniče svoje akivnosti u Rusiji."

Špekulisanje o razlogu tužbe

Naime, u Rusiji i u Izraelu se već sedmicama špekuliše o razlogu za ovaj potez. Novinari ruskog servisa BBC-a izvijestili su o pismu od 20 stranica koje je Ministarstvo pravde Rusije u junu poslalo Jevrejskoj agenciji. Navodi se da je pismo sadržalo čitav niz optužbi i nepravilnosti.

Prema anonimnom izvoru u ruskom predstavništvu Jevrejske agencije, dvije glavne kritike su - postupanje sa ličnim podacima koji su prikupljeni i poslati u inostranstvo i takozvani odliv mozgova.

„Činjenica da pomažemo ljudima da napuste zemlju negativno utiče na ekonomiju i perspektivu Ruske Federacije", rekao je izvor BBC-a.

Prema zvaničnim podacima, u prvom kvartalu 2022. zemlju je napustilo je oko četiri miliona Rusa - što je povećanje od 46 odsto u odnosu na prethodnu godinu, prenose ruski mediji.

Pod lupom još od 2014.

Još 2014. nakon izbijanja rata u Ukrajini Jevrejska agencija je bila „pod lupom ruskih vlasti", rekao je njen bivši šef, bivši izraelski ministar i nekada poznati sovjetski disident Natan Šaranski u intervjuu za DW.

Kada su tenzije sa Zapadom prvi put nastale, Rusija je zabranila nevladinim organizacijama da prikupljaju podatke o ruskim građanima i da ih čuvaju u inostranstvu.

„To nije moguće u Jevrejskoj agenciji, jer ona upravo to radi, kontaktira ljude koji imaju pravo da emigriraju, vodi razne programe i pomaže da se presele u Izrael", rekao je Šaranski.

Kako Jevrejska agencija pomaže u iseljavanju

Jevrejska agencija je osnovana 1929. i ima predstavništva širom svijeta. Njena dva glavna zadatka su da podrži Jevreje širom svijeta u iseljavanju u Izrael i da ojača jevrejski identitet. Agencija plaća avionske karte za Izrael i pomaže u izgradnji novog života iseljenika. Takođe, ona nudi kurseve hebrejskog jezika, obrazovne programe i pomaže socijalno ugroženima Jevrejima u Izraelu i inostranstvu.

U Rusiji je aktivna od 1989. kada je počela masovna emigracija sovjetskih Jevreja u Izrael. Trenutno ima osoblje od oko 200 ljudi u devet predstavništava širom Rusije.Pored toga što pomažu iseljavanje u Izrael, održava kulturne i vjerske aktivnosti za tamošnju jevrejsku zajednicu, a i u okviru partnerskih struktura pomaže starima i osobama sa invaliditetom – i Jevrejima i nejevrejima.

Rusija je posljednjih godina na vrhu liste zemalja porijekla jevrejskih iseljenika u Izrael. Prema zvaničnim podacima Vlade Izraela, broj ruskih imigranata u tu zemlju naglo je porastao ove godine: u periodu između januara i jula 2022. više od 20.000 Rusa je emigriralo u Izrael, prenosi Rojters. Poređenja radi, tokom cijele 2019. taj broj je bio nešto manje od 16.000.

Prema Jevrejskoj agenciji do 24. februara u Rusiji je živjelo 165.000 Jevreja.

Prema izraelskom zakonu, svaka osoba koja ima najmanje jednu baku Jevrejku ili djeda Jevreja - ima automatski pravo na državljanstvo Izraela. Trenutno oko 600.000 Rusa ispunjava ove uslove, prenosi Rojters.

Politički pritisak na Izrael?

Izraelski list The Jerusalem Post pretpostvlja da se ovdje radi o političkoj pozadini. Odnosi Rusije i Izraela su se zakomplikovali nakon ruske invazije na Ukrajinu. Izrael je izrazio podršku Ukrajini i kritikovao Moskvu, ali se nije priključio sankcijama Zapada.

U maju je jedna izjava ruskog ministra spoljnih poslova Sergeja Lavrova izazvala skandal. Lavrov je u jednom intervjuu ukrajinskog predsjednika Vladimira Zelenskog uporedio sa Hitlerom:

„Možda griješim. Ali i Adolf Hitler je imao i jevrejske krvi". Predsjednik Vladimir Putin se kasnije zbog toga izvinio tadašnjem izraelskom premijeru Naftaliju Benetu.

Izraelski ministar za dijasporu Nahman Šaj vidi direktnu vezu između odluke ruskog ministarstva pravde da zatvori Jevrejsku agenciju i stava izraelske vlade o ruskoj invaziji na Ukrajinu.

„Ruski Jevreji neće biti taoci u ratu u Ukrajini", rekao je on, a prenosi The Times of Israel. Pokušaj da se Jevrejska agencija kazni zbog izraelskog stava „boli i za svaku je kritiku".

Krajem jula, izraelski premijer Jair Lapid upozorio je na ozbiljne posljedice po rusko-izraelske odnose ukoliko bi Jevrejska agencija zaista bila zabranjena. Prijetnja zatvaranjem bila je 9. avgusta predmet telefonskog razgovora između predsjednika Putina i predsjednika Jicaka Hercoga. Kako je saopšteno iz Kremlja, dogovoreni su dalji kontakti na nivou nadležnih organa.

Jevrejska agencija u Rusiji se očigledno sprema za najgori ishod - zatvaranje. Sav posao će se obavljati „onlajn ili telefonom", navodi Jerusalem Post. Međutim, u slučaju zatvaranja pomoć na licu mjesta u Rusiji bi bila nemoguća.

Pratite nas i na Facebooku, na Twitteru, na YouTube, kao i na našem nalogu na Instagramu