Ruske rublje za Damask?

Ni pozivi generalnog sekretara Ujedinjenih nacija Ban Ki Muna, ni prijedlozi za kompromis specijalnog izaslanika Kofija Anana, ni sankcije protiv članova vlade, nisu impresionirali sirijskog predsjednika Bašara al Asada. Doduše, međunarodni pritisak na njega sve je veći. Ipak, vlade u Moskvi i Pekingu i 18 mjeseci nakon početka ustanka protiv sirijskog režima i dalje podržavaju Asada.

Nedostatak naftnih derivata

U međuvremenu se čini da sirijska vlada ne samo politički već i finansijski zavisi od Rusije. Prema navodima medija, vlada u Damasku je svoje saveznike u Moskvi početkom avgusta 2012. zamolila za finansijsku i privrednu pomoć. Time ona želi da ublaži posljedice zapadnih sankcija koje u međuvremenu obuhvataju i izvoz sirijske nafte.

Potpredsjednik vlade Kadri Džamil se na razgovorima u Moskvi posebno žalio na nedostatak naftnih derivata kao što je dizel. Rusija namjerava da preispita njegov zahtjev, saopštila je ruska novinska agencija „RIA novosti“. Posmatrači polaze od toga da će Sirija uskoro potrošiti devizne rezerve u visini od 14 milijardi evra.

„Rusija je preuzela zadatak da pomogne Siriji na ekonomskom planu“, izjavio je Džamil. Ali, od te pomoći neće imati koristi samo Damask, ocjenjuje Gerhard Fulda, bivši njemački ambasador koji je godinama kao diplomata radio u arapskim zemljama. „Rusija je zainteresovana da jednom nogom ostane na Bliskom istoku. Malo je preostalo oblasti gdje Rusija još može da vodi svjetsku politiku“.

Sirija danas predstavlja ostatak sovjetske zone uticaja koja je nekada obuhvatala pola arapskog svijeta. Svrgavanjem libijskog vlastodršca Moamera al Gadafija ta oblast je nedavno ponovo umanjena.

Oružje za sirijski režim

Vetom u Savjetu bezbjednosti Ujedinjenih nacija Rusiji je do sada polazilo za rukom da osujeti pokušaj međunarodne zajednice da preduzme oštrije korake protiv sirijskog režima. Nikakvo čudo, s obzirom na to da Rusija već decenijama isporučuje oružje Siriji.

Kao protivuslugu, Sirijci Rusima omogućavaju pristup njihovoj luci na Sredozemnom moru, bazi u sirijskom Tartusu. Gubitak te luke rusku flotu bi vratio na Crno more što bi predstavljalo težak udarac za vjekovima duge ambicije Rusije da bude i sila Sredozemnog mora.

Strah od političkog preokreta

Ruska vlada podržava sirijski režim i zato što strahuje od posljedica političkog preokreta. „Alternativa Asadu bila bi sunitska, vjerovatno fundamentalistička vlada“, kaže Gerhard Fulda. To bi moglo uticati i na islamske republike u centralnoj Aziji. U državama koje su nekada pripadale Sovjetskom savezu, Rusija kao regionalna i sila zaštitnica ima svoje interese.

Kao Kina, i Rusija je zainteresovana da potisne uticaj Zapada i njegovih saveznika u regionu, kao što je to na primjer Saudijska Arabija. Zato ona ne podržava samo Siriju već kooperiše i sa Iranom, najbližim sirijskim saveznikom. Rusija očigledno nema problema sa teškim povredama ljudskih prava Asadovog režima. Ruske rublje za Damask su, prema tome, sasvim moguće.

Autorke: Ane Almeling / Mirjana Kine-Veljković

Odgovorna urednica: Marina Martinović