Zagonetka zvana Pegida

To je zaista išlo veoma brzo. Prošla je samo jedna nedjelja otkako su Diter Ruht i njegove kolege iz Naučnog centra Berlin u Drezdenu izašli na teren kako bi pratili povorku islamofobnog pokreta Pegida i istražili je. Nakon toga, uslijedila je analiza prikupljenih podataka. „Još smo neispavani“, komentariše Ruht blijeda lica kolega.

Naslov studije s pravom glasi: „Studija o protestima - broj ispitanika na limitu“. A podnaslov: „Sociološko približavanje Pegidi“. U kojoj mjeri prikupljeni podaci zaista mogu nešto da kažu o pokretu takozvanih „Patriotskih Evropljana protiv islamizacije Zapada“? Mnogo toga još je neizvjesno, ali Ruht s tim nema problema. I savjetuje: „Prema tim podacima trebalo da se odnosi krajnje oprezno i savjesno.“

„Desni“ nezadovoljnici

To je već druga studija o pristalicama Pegide za samo nekoliko dana. Prije toga su ih istraživači Tehničkog univerziteta u Drezdenu opisali kao „nezadovoljne pripadnike srednje klase“, kao „prosječne građane“. Stručnjaci Naučnog centra Berlin (WZB) u Pegidi pak vide „jasnu sklonost ka desnici“. Recimo, broj demonstranata koji smatraju da je uticaj Jevreja „preveliki“ iznosi 14,8 odsto i osjetno je veći nego prosjek na nivou cijele Njemačke (11,6 odsto). Čak 81 procenat ispitanih simpatizera Pegide priželjkuju „smjelost ljudi ka jačanju nacionalnog osjećaja“, a 41,4 odsto njih smatra da je Njemačka, zbog brojnih stranaca, „u opasnoj mjeri pod uticajem stranog“ – to inače smatra četvrtina svih Nijemaca.

„Da se iduće nedjelje održavaju savezni izbori, 89 odsto pristalica Pegide svoj glas bi dalo Alternativi za Njemačku, a jedina opoziciona stranka u njihovom fiktivnom parlamentu bila bi desno-radikalna NPD“, dodaje Sabrina Zajak, naučnica koja je istraživala ovaj anti-islamski protestni pokret. Trećina simpatizera Pegide za sebe kaže da su orjentisani „politički desno“, dodaje ova profesorka sa Rurskog univerziteta u Bohumu.

Da li su to koordinate prosječnog člana pokreta Pegida? U to sumnjaju čak i naučnici koji su radili na studiji. „Krug ispitanika prilično je mali“, priznaje Diter Ruht. Nekoliko naučnih timova pratilo je Pegidin skup u Dresdenu i zabilježili su da je većina učesnika muškog pola i da su se tamo našli i pripadnici „upadljivih grupa“, muškarci sa huliganskim i neonacističkim obilježjima. Istraživači su željeli da sa njima stupe u kontakt, ali demonstranti su bili izrazito uzdržani. Od oko 17.000-20.000 učesnika skupa, 670 je dobilo upitnik, a ispunilo ga je samo njih 123. Bili su to uglavnom ljudi s dobrim stepenom obrazovanja i sigurnim prihodima. „Normalni“ građani, većinom iz Drezdena i okoline. To je posebna grupacija, ali naučnici su na osnovu tog „presjeka“ pokreta Pegida postali još sumnjičaviji. „Pretpostavljamo da je kod obrazovanih ljudi manja sklonost ka desničarskim i rasističkim izjavama“, kaže Sabrina Zajak.

Zabrana okupljanja

Novih saznanja o karakteru pokreta Pegida u Drezdenu ove nedjelje neće biti. Zbog prijetnje terorističkim napadima, policija je u ponedeljak (19.1.) zabranila održavanje skupa. Savezna vlada u Berlinu izrazila je žaljenje zbog tog poteza lokalnih vlasti i naglasila značaj koji u Njemačkoj imaju sloboda protestovanja i okupljanja. Portparol vlade Štefen Zajbert nazvao je demonstracije „posebno važnim tekovinama naše demokratije koje bi trebalo braniti“ i naglasio da je poželjno da „građani bez ograničenja mogu da koriste to osnovno pravo“. Iz bezbjednosnih razloga, policija u Drezdenu zabranila je i održavanje svih drugih protestnih okupljanja na otvorenom. Iz Pegide je već najavljeno da oni po svaku cijenu žele da nastave sa okupljanima ponedjeljkom.