Καθημερινότητα στη σκιά της κρίσης

Παρά την οικονομική κρίση στην Πορτογαλία, οι τουρίστες έρχονται κατά χιλιάδες στην πρωτεύουσα Λισαβόνα. Σαν μην γνωρίζουν ότι η χώρα γλίτωσε την πτώχευση χάρη στον μηχανισμό στήριξης, περιδιαβαίνουν τους δρόμους της παλιάς πόλης. Πολλοί από αυτούς περνούν από ένα μικρό, αλλά διάσημο πλέον κατάστημα που πουλά κονσέρβες. 125 είδη ψαριού μπορεί να βρει κανείς εκεί: από τόνο και σαρδέλες, μέχρι αντζούγιες. Το ιστορικό κατάστημα, που υπάρχει στην ίδια θέση εδώ και 80 χρόνια διευθύνει εδώ και μια 25ετία η Ρεγκίνα Μαρία Καμπράλ. Όταν κοιτά τον κόσμο που μπαινοβγαίνει διαπιστώνει την επίδραση της κρίσης στις δουλειές και τον τζίρο: «Τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα για μια οικογενειακή επιχείρηση σαν τη δική μας. Με την οικονομική κρίση πληρώνουμε φόρους σαν να ήμασταν μεσαία ή μεγάλη επιχείρηση. Το ίδιο ισχύει και για τις εισφορές στα ταμεία υγείας και συντάξεων. Η συμβολή μας έχει αυξηθεί».

Η ιδιοκτήτρια είναι περήφανη για το κατάστημα και τις πωλήσεις, οι οποίες αγγίζουν κάθε χρόνο τις 300.000 κονσέρβες. Όταν όμως η κουβέντα φθάνει στην οικονομική κατάσταση της Πορτογαλίας το βλέμμα της συννεφιάζει: «Παραδοσιακά εμείς οι Πορτογάλοι έμποροι δεν ξέρουμε τι σημαίνει κοινή προσπάθεια. Να ενωθούμε για παράδειγμα δημιουργώντας ένα συνεταιρισμό για να διεκδικήσουμε ένα κομμάτι στην αγορά του εξωτερικού. Αγωνιζόμαστε ο καθένας μόνος του. Και πολλές φορές χάνονται καλές δουλειές ή επικερδείς συμφωνίες διότι απουσιάζει ένα πνεύμα συλλογικότητας».

Το μικρό κατάστημα δείχνει ότι υπάρχει άλλος δρόμος. Εδώ απασχολούνται 6 γυναίκες, οι οποίες πωλούν τα προϊόντα ή τα συσκευάζουν για να αποσταλούν σε πελάτες. Ο μισθός είναι 950 ευρώ καθαρά. Περισσότερα από όσο δίνουν αντίστοιχες μικροεπιχειρήσεις. Η Μανουέλα Μπόσες που δουλεύει στο κατάστημα λέει ωστόσο ότι με αυτά τα χρήματα δεν μπορείς να κάνεις και πολλά. Μια βόλτα στο πλησιέστερο σούπερ μάρκετ σε πείθει ότι η αγοραστική σου δύναμη μειώνεται μέρα με τη μέρα, υποστηρίζει: «Όλα ακριβαίνουν. Σήμερα με τα χρήματα που έδωσα πήρα 6 είδη. Παλαιότερα με το ίδιο ποσό αγόραζα περισσότερα».

Η Μανουέλα είναι 38 ετών. Οικογένεια δεν έχει. Στο σπίτι την περιμένουν μόνο ο σκύλος και η γάτα της. Από τα 950 ευρώ, 450 πάνε στο νοίκι και τα υπόλοιπα σε φως, νερό, τηλέφωνο. Χρήματα για εξόδους και ταβέρνες, έστω μια στο τόσο, δεν υπάρχουν.

Με την οικονομική κρίση οι περισσότεροι Πορτογάλοι μοιάζουν να βιώνουν το τέλος των ψευδαισθήσεων. Ουδείς φαίνεται να γνωρίζει προς τα που πορεύεται η χώρα. Ευτυχής θεωρείται εκείνος που έχει ακόμα δουλειά.