Πόσο καλά πρέπει να είναι προετοιμασμένο ένα σύστημα υγείας για να αντιμετωπίσει τρομοκρατική επίθεση; η ισραηλινή εμπειρία

Ενα εθνικό σύστημα υγείας μπορεί να είναι καλά προετοιμασμένο για να φροντίσει τους δεκάδες τραυματίες ενός σοβαρού μεγάλου ατυχήματος, όπως για παράδειγμα το εκτροχιασμό ενός τρένου. Μπορεί όμως να φροντίσει το ίδιο καλά και τους δεκάδες ή εκατοντάδες τραυματίες μιας βομβιστικής επίθεσης; Τα περιστατικά των επιθέσεων στην Κων/πολη μπορούν να σημειωθούν σε οποιαδήποτε μεγάλη ευρωπαϊκή πόλη. Η εμπειρία του Ισραήλ στην περίθαλψη τραυματιών από βομβιστικές επιθέσεις είναι πολύ μεγάλη και δείχνει ότι ο αριθμός των θυμάτων και η φύση των τραυμάτων από την επίθεση είναι τέτοια, που δημιουργούν ανυπέρβλητες δυσκολίες στα νοσοκομεία και στα σωστικά συνεργεία που δεν είναι κατάλληλα προετοιμασμένα και εκπαιδευμένα. Ο Μίκι Στάιν, διευθυντής του κέντρου τραυματολογίας στο Rabin Medical Center στην πόλη Πέταχ Τίκβα του Ισραήλ, προχώρησε σε εκτενή δημοσίευση των ισραηλινών εμπειριών στις επιθέσεις αυτοκτονίας, ενώ ταυτόχρονα με μια ομάδα Ισραηλινών γιατρών επισκέπτηκε την Πορτογαλία και συγκεκριμένα νοσοκομεία στη Λισαβώνα και στο Πόρτο. Στις δύο αυτές πόλεις θα διεξαχθούν οι αγώνες ποδοσφαίρου για τον Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα και η κυβέρνηση της Πορτογαλίας επιθυμεί τα νοσοκομεία τους, που δεν διαθέτουν κέντρα τραυματολογίας να είναι προετοιμασμένα για να περιθάλψουν τυχόν θύματα τρομοκρατικών ενεργειών. Στο πλαίσιο αυτό η ομάδα των Ισραηλινών γιατρών πρόσφερε τις εμπειρίες της στους πορτογάλους συναδέλφους. Μιλώντας στο πρόγραμμά μας ο Δόκτωρ Στάιν ανέφερε:

«Το σχέδιο δεν ξεκινά από τα νοσοκομεία, αλλά από το σύστημα πρώτων βοηθειών.
Χρειαστήκαμε δέκα χρόνια για να βρούμε τον πιο αποτελεσματικό τρόπο. Συνήθως απαιτείται ένα κεντρικό σύστημα άμεσης βοήθειας σε κάθε πόλη. Είμαι σίγουρος ότι κάτι τέτοιο υπάρχει στην Αθήνα. Μετά απαιτείται ένα άμεσο σύστημα εκκένωσης των τραυματιών από τον τόπο της επίθεσης. Πριν από δέκα χρόνια προσπαθούσαμε να τους περιθάλψουμε επί τόπου, να τους σταθεροποιήσουμε και μετά να τους μεταφέρουμε στο νοσοκομείο, μέχρι που διαπιστώσαμε ότι ήταν ο λάθος τρόπος. Ο χρόνος μεταφοράς τους θα πρέπει να είναι όσο το δυνατό πιο σύντομος. Απαιτείται απόλυτα εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό έτσι ώστε να ξεχωρίσει τα περιστατικά στον τόπο της επίθεσης. Διότι οι ελαφρά τραυματισμένοι συνήθως μπορούν να περπατήσουν και είναι οι πρώτοι που φθάνουν στα ασθενοφόρα, τα οποία τους μεταφέρουν στα νοσοκομεία. Το πρώτο αυτό κύμα τραυματιών μπλοκάρει κρεβάτια και απασχολεί γιατρούς, ενώ όταν φθάσει το δεύτερο κύμα των βαριά τραυματισμένων, τα νοσοκομεία είναι κορεσμένα. Δεν έχουν ούτε κρεβάτια ούτε γιατρούς. Πρέπει να δημιουργηθεί ένα σύστημα επιτόπιας επιλογής και κατάταξης των θυμάτων σε κατηγορίες, με σκοπό την κατάλληλη αγωγή ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης».

Η διαδικασία αυτή έχει σαν αποτέλεσμα να σώζονται πολλές ζωές στο Ισραήλ, απαιτεί όμως συνεχή εξάσκηση. Κάτι το αντίστοιχο πρέπει να συμβεί και στην Αθήνα στο πλαίσιο των Ολυμπιακών Αγώνων, συνέχισε ο Ισραηλινός επιστήμονας. Απαιτούνται χάρτες με τις δυνατότητες του κάθε νοσοκομείου της πόλης, ποιο νοσοκομείο μπορεί να αντιμετωπίσει ποιά τραύματα. Οι τραυματίες θα πρέπει να μοιραστούν σε διαφορετικά νοσοκομεία και αν ο αριθμός τους είναι υπερβολικά μεγάλος πρέπει να υπάρχει μέριμνα για την αερομεταφορά τους σε νοσοκομεία άλλων πόλεων. Βασική αρχή: οι πιο βαριά τραυματισμένοι μεταφέρονται στο πιο κοντινό νοσοκομείο. Ενα άλλο πρόβλημα: Πολλά θύματα από την πίεση της έκρηξης φέρουν τραύματα στους πνέυμονες και πρέπει να μεταφερθούν σε μονάδες εντατικής θεραπείας για να υπάρξει μηχανική υποστήριξη της αναπνοής. Επομένως απαιτείται ο τριπλασιασμός σχεδόν των κρεβατιών στις μονάδες εντατικής παρακολούθησης, καθώς πρέπει να συνυπολογιστούν και οι τραυματίες που χρειάζονται εντατική παρακολούθηση μετά τις χειρουργικές επεμβάσεις. Ενα άλλο μεγάλο κεφάλαιο είναι ο τύπος των τραυμάτων.

«Εμείς τα αποκαλούμε πολυδιάστατα τραύματα», συνεχίζει ο Στάιν. «Υπάρχουν τέσσερις κατηγορίες: αυτά που προκαλούνται απο την πίεση της έκρηξης στους πνεύμονες στα αυτιά και στην κοιλιακή χώρα. Δεύτερη κατηγορία τα τραύματα από τα θραύσματα της έκρηξης, πέτρες, ξύλα μεταλλικά αντικείμενα ή οστά του κομμάντο αυτοκτονίας ή άλλων θυμάτων που προκαλούν πολύ σοβαρούς τραυματισμούς, ενώ τα θραύσματα των οστών μπορούν να εισχωρήσουν πολύ βαθιά στους ανθρώπινους ιστούς και το αίμα μπορεί να προκαλέσει μολυσματικές ασθένειες. Τρίτη κατηγορία τα τραύματα από την εκτίναξη και την πτώση και τέταρτη κατηγορία, τα εγκαύματα. Πολύ συχνά λοιπόν η περίθαλψη ενός πολυτραυματία απαιτεί τη συμμετοχή γιατρών πολλών ειδικοτήτων».

Ρεπορτάζ του Θόδωρου Γεωργιτσόπουλου