آلمان: وقتی مسلمان‌ها وطن جدید می‌یابند، اما قبرستان نه
۱۴۰۱ بهمن ۱۹, چهارشنبه
سمیر بوآیسا می‌گوید شمار رو به افزایش مسلمان‌های مهاجر در آلمان می‌خواهند پس از فوت در این کشور دفن گردند. او می‌گوید: «تمایل خانواده‌ها و افراد که در اینجا دفن شوند، افزایش یافته است.» هرچند این افزایش از مدت‌ها به این سو محسوس است، اما در قسمت تعیین قبرستان یا محل تدفین برای مسلمان‌ها کار زیادی نشده است.
بوآیسا باشنده شهر ووپرتال آلمان است. این مرد ۵۰ ساله زمانی که کودک دو ساله یک خانواده مراکشی بود، به منطقه رایلند آلمان آمد. او رئیس انجمن «قبرستان‌های مسلمانان در ووپرتال» است. این اولین قبرستان در آلمان است که منحصراً از سوی انجمن مسلمانان اداره می‌شود. بوآیسا به دویچه وله گفت: «ما در سال ۲۰۰۸ در ووپرتال به کار در این زمینه آغاز کردیم.» به گفته او، در آن زمان روشن بود که آلمان به قبرستان مسلمانان نیاز دارد.
بنابراین بوآیسا در این کار پیشگام بوده است. شش دهه بعد از اینکه به اصطلاح اولین کارگران مهمان به آلمان آمدند و در بسیاری از موارد با سنت‌های مذهبی و فرهنگی شان در این کشور ماندگار شدند، امکانات کافی و مناسب برای تدفین فوتی‌های شان در آلمان وجود ندارد.
مرتبط: جسد یک مسلمان اشتباهاً در آلمان سوزانده شد
این کمبودی، دلایل زیادی دارد. جمهوری فدرال آلمان به عنوان یک کشور مهاجرپذیر کمتر به این مساله توجه کرده است. در سطوح پایین‌تر، در ایالت‌ها و شهرداری‌ها نیز از نظر حقوقی پیشرفت‌های زیادی در گذشته به وجود نیامدها ست. پیش از اینکه اولین ایالت‌ها از الزامی بودن تابوت چشم‌پوشی کنند و تدفین صرفاً با کفن را اجازه بدهند، نیاز به بحث‌های عمومی زیادی وجود داشت. حالا این اصلاحات قانونی فقط در ایالت زاکسن و زاکسن انهالت صورت نگرفته است، اما در این دو ایالت نیز بحث‌ها جریان دارد. البته نواحی باید مکان‌های تدفین یا قبرستان‌ها را برای مسلمان‌ها ایجاد کنند که این هم طول می‌کشد و محلات تدفین مسلمان‌ها که در قبرستان‌های برخی نواحی وجود دارد، در حال پر شدن است.
در هفته‌های گذشته هشدارهایی از برلین رسیده که گورستان‌های کمی در این شهر که محلات تدفین برای مسلمان‌ها دارند یا پر شده اند و یا ظرفیت آنها در حال تکمیل شدن است. بوآیسا در رایلند نیز می‌داند که شماری از شهرها با کمبود محل تدفین مسلمان‌ها مواجه اند. از سال‌ها به این سو مسلمانان مجبورند به قبرستان‌های شهرهای مجاور بروند.
انتقال فوتی‌ها با تابوت به وطن سابقه
مسجد شهیدلیک در ناحیه تمپل‌هوف برلین یکی از مساجد تحت حمایت اتحادیه امور دینی اسلامی – ترکی «دیتیب» است. تقریبا همه روزه ترک‌ها یا مسلمانان ترک‌تبار با عزیزانشان که فوت کرده اند، در اینجا وداع می‌کنند. بعد از تشییع جنازه، فوتی‌ها از این مسجد در تابوت به میدان هوایی منتقل شده و سپس با هواپیمای قبلا برنامه ریزی شده به ترکیه انتقال داده می‌شود.
این گونه، فوتی‌ها در کشور زادگاه یا وطن سابق شان دفن می‌شوند. البته برخی‌ها از نسل اول مهاجرت وصیت می‌کنند که بعد از مرگ در زادگاه یا وطن سابق شان دفن شوند. اتحادیه «دیتیب» از چند دهه به این سو «بیمه تدفین» ارائه می‌کند که شامل تمام هزینه‌های انتقال میت و تدفین آن می‌شود. بوآسیا تائید کرد که خدمات مشابه برای مهاجران از کشورهایی مانند مراکش، تونس و الجزایر وجود دارد.
مرتبط: بنیاد ببین: خواست تدفین مسلمانان در هالند روز تا روز افزایش می یابد
در عین زمان، انجمن فدرال تدفین‌کنندگان در آلمان به دلیل تغییرات جمعیتی شاهد افزایش تدفین مسلمان‌ها در آلمان است. در میان نسل جدید مهاجران این تمایل که در آلمان دفن شوند، افزایش یافته است. چنانچه اشتیفن نویزر، دبیرکل این انجمن به پاسخ دویچه وله گفته است: «این چیز خوبی است، زیرا فرهنگ تدفین بازتاب دهنده یک جامعه است.» انجمن او از سال‌ها به این سو از آموزش نیروی متخصص در بخش تدفین حمایت کرده است. تا کنون هر کسی که مجوز کار داشته باشد می‌تواند شرکت ارائه کننده خدمات تدفین باز کند. نویزر تاکید کرده است که جنبه‌های فرهنگی، مانند تشییع جنازه مذهبی یا تدفین بدون تابوت نیز باید بخشی از آموزش باشد.
مسجد شهیدلیک با مناره‌های سر به فلک کشیده‌اش یکی از محلات تشییع جنازه مسلمانان در آلمان است. حتی از دوره پروس‌ها، یعنی پیش از تشکیل امپراتوری رایش آلمان در سال ۱۸۷۱، «قبرستان ترک‌ها در برلین» وجود داشت که کهن‌ترین قبرستان مسلمان‌ها در آلمان است. اما در این قبرستان نیز محل تدفین محدود است.
در ماه جنوری اداره مربوطه در برلین در پاسخ خبرگزاری «ای پی دی» گفت که در سال ۲۰۲۳ قرار است در «دست کم سه گورستان دیگر» محلات دفن جدید برای مسلمانان ایجاد شود. به گفته این اداره، در سال‌های اخیر نیازمندی به امکانات تدفین براساس رسوم اسلامی افزایش یافته است، بنا بر این ایجاد محلات تدفین جدید در آینده نزدیک «کاملاً ضروری است.»
بوآسیا که مسئول محلی حزب دموکرات مسیحی آلمان (سی دی یو) در یک ناحیه شهر ووپرتال و رئیس ایالتی شورای مرکزی مسلمان‌ها نیز است، مدت‌هاست که با این مشکل آشنا می‌باشد. او می‌گوید که مسلمان‌های شهر ووپرتال از سال‌ها به این سو نمی‌توانند محل تدفین در این شهر پیدا کنند و مجبورند فوتی‌های خود را در شهرهای مجاور دفن کنند. وضعیت مشابه برای مسلمانان در هیلدن، میتمن و یا دیگر بخش‌های ایالت نوردراین ویستفالِن وجود دارد.
دفن بدون تابوت
مسلمانان میت را معمولاً بدون تابوت در زمین دفن می‌کنند و اشکال دیگر تدفین را رد می‌کنند و به این خاطر نیاز شدید به قبرستان دارند.
مرتبط: امکان تدفین بدون تابوت برای مسلمان‌ها در ایالت بایرن آلمان فراهم شد
از سال ۲۰۰۸ به بعد بوآسیا و دیگران تلاش کرده اند که بر کمبود مکان‌های تدفین برای مسلمان‌ها غلبه کنند. او می‌گوید این «نیاز وجود دارد»، چونکه بسیاری خانواده‌های مهاجر نمی‌خواهند میت را در کشور قبلی یا زادگاه خود دفن کنند، بلکه می‌خواهند در نزدیکی خود در آلمان به خاک بسپارند. به همین دلیل است که این ابتکار عمل در شورای شهر ووپرتال نیز با موافقت فراحزبی رو به رو شد. به این ترتیب، اولین قبرستان تحت مالکیت مسلمان‌ها در آلمان قرار است در شهر ووپرتال ایجاد شود که یک الگو برای پروژه‌های مشابه در این کشور خواهد بود.