"ما موفق شدیم!"

"پیمان پذیرفته شد." با این جمله لوران فابیوس وزیر خارجۀ فرانسه و رئیس کنفرانس جهانی اقلیم بر سندی مهر تأیید گذاشت که قرار است جهان را تغییر بدهد.

در پایان اشک خوشی از چشمان هیئت رئیسۀ کنفرانس جاری شد. لوران فابیوس که دو هفته این نشست بین المللی را موفقانه به پیش برده بود، و کریستیانا فیگیریس دبیر کل معاهدۀ بین المللی موسوم به "چارچوب پیمان نامۀ سازمان ملل در تغییر اقلیم" نخست همدیگر را به آغوش کشیدند و بعد دستان خود را مانند بوکسری که مسابقه را پیروزمندانه به پایان می رساند، به هوا بلند کردند.

فرانسوا اولاند رئیس جمهور فرانسه نیز هنگام تصویب پیمان جدید حضور داشت تا در این لحظۀ تأریخی سهم داشته باشد. در فضای سالن کنفرانس صدای خوشی و مسرت و کف زدن های پیهم پیچیده بود.

همه به استقبال هم رفتند

مولیوا ایدنا وزیر محیط زیست افریقای جنوبی به عنوان سخنگوی گروه کشور های در حال توسعه تأکید کرد: "ما با یک روحیۀ همکاری این پیمان را به فیصله رساندیم". او افزود این توافقنامه عاری از عیب نیست، اما گامی است به سوی یک جهان مطمین: "هرچند به گام های دیگر تخنیکی نیز نیاز است، اما حالا چارچوب محکمی برای همچو گام ها وجود دارد".

مولیوا همچنان اظهار داشت که توافقات کنونی حالا کشور های در حال توسعه را نیز به مسئولیت پذیری می کشاند. او از جنبه های پیشگام در این پیمان سخن گفت: "برای اولین بار این موفقیت بدست آمد که گروه کشور های در حال توسعه، که کشور نوخاستۀ صنعتی، مثل چین، مالیزیا و یا هندوستان نیز شامل این گروه است، به جمع کشور های دیگر کشانده شدند. این کشور ها، که در گذشته اغلب به عنوان "تأخیر دهنده" عمل می کردند، حالا در کنفرانس پاریس چنان عمل کردند که سخنگوی گروه این کشور ها آن را "جهش بزرگ به جلو" عنوان کرد.

این مسأله در مورد آن گروه کشور های صنعتی، که مدت طولانی سد راه یک تغییر اقتصادی قرار می گرفتند، نیز صدق می کند. کشور های مثل کانادا، آسترالیا و یا ایالات متحدۀ امریکا در گذشته شامل این گروه بودند. اما این "ائتلاف" پیشین در پاریس درهم شکست، چه در نتیجۀ تغییر حکومت در تورونتو و یا کانبیرا، و چه هم در نتیجۀ تغییر سیاست، مثلاً در حکومت ایالات متحدۀ امریکا.

مخالفان دیروزی طرفداران امروزی حفظ اقلیم

جان کیری وزیر خارجۀ ایالات متحدۀ امریکا در هفتۀ دوم کنفرانس اقلیم بسیار سازش کارانه عمل کرد. هرچند در پایان کنفرانس هیئت کشور اش تصویب موافقتنامه را موقتاً به تعویق انداخت، زیرا از نظر این هیئت تردید های حقوقی در متن وجود داشت، اما در آخر اظهار داشت: "این پیمان، برای رویارویی با پیچیده ترین چالش های ما، به نفع هر ملت جهان است". کیری از مسئولین عرصۀ اقتصاد خواست تا سرمایه گزاری خود را روی دستگاه ها و تکنالوجی جدید سازگار با اقلیم تمرکز بدهند. وزیر خارجۀ ایالات متحدۀ امریکا برای میزبان کنفرانس جهانی اقلیم جملۀ خاصی را به زبان آورد: "در حالی که فرانسه شماری از شهروندان خود را در حملۀ تروریستی از دست داد، در پاریس نمونه ای از اتحاد جهانی نمایش داده شد."

نتایج

این بار اول است که همه ۱۹۵ کشور در اجلاس جهانی اقلیم با عقد یک پیمان تعهد کردند که در مبارزه در برابر گرمایش زمین تلاش می کنند. این پیمان گرمایش زمین از ۱،۵ تا ۲ درجۀ سانتی گرید را درنظر گرفته است. افزون بر آن فیصله به عمل آمد که تولید خالص گاز های گلخانه یی در نیمۀ دوم سدۀ روان میلادی به صفر کاهش داده شود.

پیمان جدید اقلیم در سال ۲۰۲۰ به اجرا در می آید. برنامه های حفظ اقلیم، که هر کشور به صورت انفرادی برای خود درنظر گرفته اند، باید هر پنج سال مورد ارزیابی و بررسی قرار بگیرند و بهتر ساخته شوند. افزون بر آن قرار است یک سیستم گزارش دهی اجباری و مقررات برای شفافیت در عرصۀ حفظ اقلیم ایجاد گردد. اما هنوز هم هر کشور اهداف ملی خود را برای حفظ اقلیم مشخص می سازد. تا کنون برنامه های کافی برای محدود نگهداشتن تغییر اقلیم در سطح قابل کنترول در دست نیست.

پیوستن هندوستان و چین

حتی هندوستان، که در آغاز کنفرانس هنوز تردید نشان می داد، در جهت گیری مشترک به دیگران پیوست. پراکاش جاوادیکار وزیر محیط زیست هندوستان گفت: " این یک فصل جدید زندگی هفت میلیارد انسان است". چین هم یک گام بی نظیر برداشت که تا کنون ناممکن پنداشته می شد. چن جنینگ وزیر محیط زیست این کشور اظهار داشت: "این پیمان یک علامت قوی و مثبت است". او افزود که این یک گزینش مسئولانه برای نسل های آینده و همچنان یک قدم عالی نسل ماست.

باربارا هیندریکس وزیر محیط زیست آلمان فدرال با مسرت فراوان اظهار داشت: "من نمی خواهم مبالغه کنم، اما امروز ما مشترکاً تأریخ نوشتیم". او گفت تعیین ۱،۵ درجه برای محدود ساختن گرمایش زمین هرچند الزامی نیست، اما بیشتر از آن است که می توانستیم انتظار آن را داشته باشیم. هیندریکس همچنان گفت: "جامعۀ جهانی اکنون نشان داد که توانایی عمل را دارد".

مسرت بی حد و حصر

بسیاری از سخنران ها احساساتی شده و صدای شان می لرزید، در جایگاه هیئت رئیسه همه یکدیگر را به آغوش می کشیدند و می بوسیدند. چنان معلوم می شد که گویا اکثریت آنها نمی توانستند باور کنند که در همچو نتیجه ای شریک خواهند بود. کف زدن ها بار بار تکرار می شد: برای لوران فابیوس رئیس کنفرانس و میزبان این نشست جهانی، برای الگور فرستادۀ ایالات متحدۀ امریکا در امور اقلیم، برای نمایندگان سازمان ملل متحد و برای وزیر محیط زیست چین.

همچنان از فرانسوا اولاند، زمانیکه خطاب به اشتراک کنندگان گفت: "شما موفق شدید!"، با کف زدن های پیهم استقبال گرم صورت گرفت. هئیت نیکاراگوا یگانه هیئتی بود که در پایان خرده گیری می کرد، اما این مسأله روی فضای خوشی و مسرت تأثیری نداشت. جامعۀ جهانی در پاریس با شور شوق فراوان موفقیت خود را جشن گرفت.