«کمیدی اشتباهات» شکسپیر با اجرای افغان ها در آلمان

آلبوم عکس را اینجا ببینید!

ویلیام شکسپیر (1616- 1564) شاعر و نمایشنامه نویس مشهور انگلیسی است که آثاری جاودانه از خود برجای گذاشته است. گمان می رود که «کمدی اشتباهات» نخستین پارچه تمثیلی او باشد.

داستان در یونان قدیم اتفاق می افتد و راجع به تاجری است که طی حوادثی پسران دوگانگی و همسرش را گم می کند. او در جستجوی آنها به شهر دیگری می رسد و در آنجا به دلایلی محکوم به مرگ می شود. وقتی که حاکم آن شهر قصه زندگی تاجر را می شنود، دلش به رحم می آید و می گوید، اگر او بتواند تا پایان روز 1000 مارک فراهم کند، از سر تقصیرش می گذرد. این ماجرا از آنجایی که یک کمدی است، به خوبی پایان می یابد. تاجر یونانی در پایان گمشده هایش را پیدا می کند و از مرگ نیز نجات می یابد.

اما گروه تیاتر «راه سبز» صحنه نمایش را از یونان قدیم به افغانستان امروزی تغییر داد. در این اجرای به سبک افغانی، تاجر یونانی سمرقندی می شود و پسران دوگانگی اش را در کابل امروزی جستجو می کند.

نمایشنامه «کمدی اشتباهات» از آن زمان تا به حال در کشورهای مختلف اجرا شده است و شاید برای نخستین بار باشد که هنرپیشه های افغان آن را به روی صحنه می برند. اما نمایشنامه ای که حدود 400 سال پیش توسط یک نویسنده انگلیسی نوشته شده چه وجه مشترکی می تواند با افغانستان امروزی داشته باشد؟ شاه ممنون مقصودی، هنرپیشه افغان که در این نمایشنامه نقش احسان، تاجر سمرقندی را بازی می کند، می گوید درامه های شکسپیر همه گیر و جهانی است. به گفته او این اثر در هر نقطه دنیا که به نمایش بیاید، تماشاگران جنبه هایی از زندگی خود را در آن خواهند یافت.

در طول دهه ها جنگ و بحران در افغانستان اگر که افغان ها فردی از خانواده نزدیک شان را گم نکرده باشند، به احتمال زیاد کسانی را می شناسند که برادر، شوهر یا فرزندشان مفقود شده اند.

گروه «راه سبز» چگونه راه اندازی شد؟

کورین جابر، هنرپیشه و کارگردان سوریه تبار است که در فرانسه زندگی می کند. او در سال 2005 به دلایل شخصی به افغانستان سفر کرد، آنجا با چند هنرپیشه افغان آشنا شد و به همراه آنها پروژه «راه سبز» را تاسیس کرد.

کورین جابر پارچه تمثیلی «کمدی اشتباهات» پروژه «راه سبز» را به همراهی هنرپیشه های افغان راه اندازی کرد. اعضای این گروه ثابت نیستند و مرتب تغییر می کنند. بیشتر اعضای تیاتر «راه سبز» در افغانستان، در تلویزیون ها کار می کنند. هرکدام در بخش هنری سینما و تیاتر به کارهای مختلفی مشغول هستند، از فلمنامه نویسی گرفته تا بازیگری و کارگردانی. آنها برای تمرین و اجرای پارچه های شکسپیر گردهم می آیند. همان طور که خانم عابده فروتن سه ماه است که با این گروه همکاری می کند و آقای بصیر حیدر هنرپیشه افغان مقیم انگلستان نیز سه ماه پیش به این گروه پیوسته است.

خانم جابر گفت که تمرین و اجرا در افغانستان روز به روز دشوارتر می شد: «محلی که ما در آن تمرین می کردیم، سه بار مورد حمله انتحاری قرار گرفت و کاملا تخریب شده است. مکان دیگر وجود ندارد». در پی این حوادث گروه تیاتر ترجیح داد که به تمرین هایش در هندوستان ادامه دهد. در هندوستان یک مکتب رقص به آن ها جای داد و به این گروه از هر جهت رسیدگی کرد، تا بتواند در آرامش تمرین کند، آرامشی که به گفته خانم جابر در افغانستان به هیچ صورت نداشتند.

به گفته این کارگردان سوریه ای تبار آنها در هندوستان می توانستند به راحتی به تمرین ادامه دهند. در افغانستان هنرپیشه ها باید زود به خانه می رفتند و به خانواده های شان رسیدگی می کردند. همچنین زنان بازیگر باید پیش از آغاز تاریکی به خانه می رفتند. سخنان پروین مشتعل نشان می دهد که زنان علاقمند به هنرپیشگی در افغانستان با چه مشکلاتی می توانند مواجه شوند: «من شخص خودم سر همین تئاتر سینما، شوهر خود را از دست دادم. شوهر مرا کشتند که چرا در تلویزیون است، چرا در سینما است، چرا در تئاتر است». پروین مشتعل پس از قتل شوهرش پیام های تهدید آمیز دریافت می کند و ناچار به کانادا پناه می برد.

«راه سبز» در شهر نویس

بازیگران گروه «راه سبز» این پارچه را تا به حال هفت بار در هند، چهار بار در انگلستان و یک بار در آلمان به روی صحنه برده و همیشه مورد تشویق قرار گرفته اند. در شهر نویس آلمان نیز چنین شد: 450 تماشاگر آلمانی و افغان برای چندین دقیقه کف زدند و این گروه کوچک را تشویق کردند.

گزارشگر: مهرنوش انتظاری

ویراستار: عارف فرهمند