انتخابات عراق؛ میان بی‌اعتمادی و آغاز جدید برای وحدت
۱۳۹۷ اردیبهشت ۲۴, دوشنبه
نتایج قسمی انتخابات عراق نشان می دهد که در چهار ولایت به شمول بغداد، پایتخت کشور، مقتدی صدر پیشتاز است. هادی العامیری، رهبر ملیشه های شیعه تحت رهبری ایران، در جایگاه دوم قرار گرفته است. «ائتلاف پیروزی» نخست وزیر العبادی تا حالا تنها در یک ولایت پیشتاز است و در جایگاه سوم قرار گرفته است.
اما فارغ از چگونگی نتایج انتخابات، دو نکته دیگر در آن قابل توجه است. اول پایین بودن میزان اشتراک کنندگان است و دوم این که فرهنگ سیاسی جدیدی در حال شکل گرفتن است، فرهنگی که مرزهای مذهبی و ایدیولوژیک را عبور کرده و بر آنان چیره خواهد شد.
سیاستمداران اعتبار خود را از دست داده اند
مشرق عباس، یک تن از سیاستمداران عراقی در مورد پایین بودن میزان اشتراک در انتخابات به روزنامه "الحیات" گفته است که مردم از وعده های بی اساس سیاستمداران که اکثراَ عملی نمی شوند به سیر آمده اند. به گفته او سیاستمداران مؤظف اند تا به جای کسب موقف و مقام سیاسی نواحی ای را که به آنها رأی داده اند، مورد توجه قرار بدهد.
مشرق عباس در ادامه تأکید می کند که این سیاستمداران نباید به رای دهندگان پشت کرده و با تاجرانی که آنها را تمویل مالی می کنند ارتباط برقرار کنند تا قدرت خود را گسترش داده و انتخاب مجدد شان را حتمی سازند.
شمار زیادی از عراقی اعتماد خود را در برابر نماینده های سیاسی شان از دست داده اند. این که تنها ۴۵ درصد افراد واجد شرایط در انتخابات شرکت کرده اند، بیانگر این است که آن ها تا چه اندازه به سیاستمداران بی اعتماد شده اند.
ایدیولوژی کمتر، شفافیت بیشتر
در این انتخابات به ویژه پس از غلبه بر تروریست های داعش (دولت اسلامی)، دست کم علایمی برای تغییرات و چرخش بنیادی در این کشور وجود داشت. به این مفهوم که در جمع هفت هزار کاندیدای انتخابات برای احراز کرسی های پارلمان حدود ۲۰۰۰ تن آنان زنان بودند. ۸۳ کرسی در پارلمان عراق برای زنان تضمین شده است.
انتخابات پارلمانی عراق؛ اولین رایدهی الکترونیکی
در عراق به خصوص پس از حمله ایالات متحده در سال ۲۰۰۳ بر این کشور و گسترش وضعیت شبیه جنگ داخلی در آن، گرایش های افراط گرایی اسلامی در عرصه های اجتماعی و سیاسی روز تا روز تشدید یافته است. اما اکنون به نحوی انعطاف و نرمش ایدیولوژیکی قابل ملاحظه ای در این کشور دیده می شود. اکثر احزاب و جناح های مذهبی و نیز انشعاب های قومی در این کشور رو به تضعیف می باشند. چنین چیزی در جریان انتخابات در تمام جناح های سیاسی به وضاحت محسوس بود. به این ترتیب برخلاف نوری المالکی نخست وزیر شیعه مذهب پیشین عراق که حین انتخابات در برخی مناطق با مخالفت هایی مواجه گردیده بود، حیدرالعبادی نخست وزیر شیعه مذهب کنونی این کشور مؤفق گردید در تمام ۱۸ ولایت این کشور به شمول ولایاتی با اکثریت سنی مذهب در مبارزات انتخاباتی اشتراک نماید.
۱۵ سالگی سقوط صدام؛ جنگی که بر بنیاد دروغ استوار بود
تنها کردها در این انتخابات با خودداری برخورد نمودند، زیرا آنان مؤافقت چندانی با العبادی ندارند. دلیل آن هم این است که نخست وزیر عراق پس از همه پرسی کردها، با صراحت علیه آزادی کردستان مخالفت نموده و در این زمینه موقف گیری کرد. محکمه عالی عراق نیز همه پرسی ماه سپتمبر ۲۰۱۷ در مناطق خودمختار کردستان را مخالف قانون اساسی عراق عنوان کرده و آن را رد نمود.
توافقات جدید برفاصله های غالب می گردند
در مبارزات انتخاباتی در عراق همچنان مقتدی صدر یک تن از روحانیون شیعه مذهب این کشور نیز با موقف گیری صریح و روشن به عنوان نامزد اشتراک داشت. او در این انتخابات تمام مردم عراق را مخاطب قرار داده و با آنکه با حزب کمونیست این کشور پیمانی نبسته بود، اما مبارزه در برابر فقر را یکی از اهداف اساسی خود اعلام نمود و تأکید کرد که علیه فساد به شدت مبارزه خواهد کرد.
صدر همزمان به نزدیکی بیشتر گروه های مذهبی و غیر مذهبی در عراق تأکید نمود. به این ترتیب با تضمین زمینه هایی برای گروه های سکولار، مؤفق گردید که پای این گروه ها را در مبارزات انتخاباتی به مساجد بکشاند تا آنان با استفاده از این امکان با مخاطبان خود تماس برقرار نمایند.
نگرانی های از بابت دخالت احتمالی ایران
در همین حال گروه موسوم به "نیروهای بسیج مردمی" سبب نگرانی هایی در میان اهالی این کشور گردیده است. این گروه متشکل است از حدود ۴۰ گروه دیگر شیعه مذهب است که حین جنگ علیه داعش در عراق، سهم فعالی در مبارزه علیه گروه تروریستی مذکور داشته اند. اکثر عراقی ها نگران اند که این گروه احتمالاً به طور فزاینده ای تحت تأثیر ایران قرار خواهد گرفت.
با این حال نماینده های " نیروهای بسیج مردمی" تعهد کرده اند که پس از انتخابات کاملاً متمرکز و برای عراق فعالیت خواهند داشت.
اما با وجود آن، پس از ۱۵ سال جنگ و خشونت در عراق دشوار خواهد بود که مردم این کشور بر تردیدها و نگرانی های خویش به سادگی غلبه نمایند. بنابراین اعضای پارلمان جدید این کشور به شمول نماینده های شیعه مذهب، سنی مذهب، مسیحیان و سایر گروهای مذهبی و قومی به شمول عرب ها و کردها راه سختی را برای جلب اعتماد مردم در پیش دارند.
کرستن کنیپ/ ن. ف