برای جلوگیری ازتخریب وتخریش سواحل دریا چه بایدکرد؟

گفت وگویی داریم با آقای انجنیر عبدالخلیل امینی رییس آبیاری ولایت قندوز:

دویچه ویله : آقای امینی رییس از چه مدت بدینسو آب دریا ها افزایش یافته و به زمین های زراعتی سرازیر شده؟

انجینرامینی : یک آبخیزی بی سابقه در ولایات شمال، خاصتاً در ولایت قندوز آغاز شده. در سمت شمال در دو مرحله آب دریا ها بلند شد. مرحله ی اول از 25 ماه ثور شروع تا 25 ماه جوزا ادامه داشت . مرحله ی دوم آبخیزی، وقتی شروع می شود که برف های سطوح بالا در اثر بلند رفتن درجه ی حرارت ذوب می شوند.

متأسفانه امسال هر دو آبخیزی یکجا در اخیر ماه جوزا و اوایل ماه سرطان صورت گرفت. مردمیکه بیاد دارند گفتند که در سال 1347 همینطور یک آبخیزی نیزشده بود.

بناً این آبخیزی ها زمین های زیاد زراعتی و خانه ها مسکونی را که درکنار دریای ها درقندوز، دریای کوکچه، دریا آمو، دریای ولسوالی چهاردره قرار داشتند، خراب نموده. که این آبخیزی درچند سال اخیر بی سابقه بود.

دویچه ویله : چه تعداد خانه و چه مقدار زمین زراعتی را این آبخیزی ها خراب کرده است ؟

انجینرامینی: چنانچه سربند شهروان که تحت تهدید جدی دریای آمو قرار داشت، قسمت های از کانال ترکمن، اسکی پایان اینها تحت تهدید جدی آبخیزی قرار داشتند.

همچنان درولسوالی چهارده قریه ی یتیم، قریه قصاب، درساحه ی قندوز قریه ی خروطی، درولسوالی خان آباد قریه ی بوین، دولت آباد و دولت یار ، دریا ها دراین مناطق تخریباتی داشته اند.

دویچه ویله: آیا تحکیم کاری های که شما در ماه ثور یک پروژه را روی دست گرفت بودید، بخاطر جلوگیری از آبخیزی مؤثر واقع شده یا خیر؟

انجینرامینی : بلی در نقاط قلم گذر، در قریه جات سواحل آمو مانند یکه توت و اسکی بالا تا اندازه ی مؤثر بود، چون درآنوقت سطح آب دریا پایین بود. در بعضی ساحات که همین پروژه ادامه داشت، در همان وقت طغیان آب به حدی بود که ساحات تحکیم شده را نیز دو باره خراب کرد. بخاطریکه آن تحکیم کاری یک پروژه ی بسیار عاجل بود.

سواحل دریا در قسمت ولسوالی قلعه ذال که درآنجا سه دریا دیگر به دریای آمو می ریزد مانند دریا وخش از طرف تاجکستان، دریا کوکچه ی قندوز و دریای ولسوالی چهادره ی ولایت قندوز، بنا ً کار تحکیم درآن ساحات آنقدر مؤثر نبوده.

دویچه ویله : برای جلوگیری از آبخیزی ها و تخریب و تخریش سواحل دریاها چه راهی وجود دارد؟

انجینرامینی : بسیار خوب، یکی از کارهای که می تواند بطور اساسی از آبخیزی و تخریب و تخریش سواحل دریاها جلوگیری کند، پروژه های بزرگ مانند پروژه آبیاری قندوز، خان آباد، که ازجمله پروژه های بزرگ افغانستان به شمار می رفت، باید احیا گردند که بوسیله ی آن می توان آب دریا ها را کنترول نمود.

همچنان ایجاد یک اداره ی قوی بخاطر ساختن همینطور سربند ها در دریا های مختلف تا در سر وقت از آبخیزی ها جلوگیری گردد. متأسفانه ریاست آبیاری ولایت قندوز وسایل و سایر امکانات بدسترس ندارد که به مشکل مردم رسیدگی بکند.

دویچه ویله : اقای امینی ، تخریب و تخریش سواحل دریای آمو که از سالهای زیاد به اینسو ادامه دارد، زمین های زیاد زراعتی و خانه های مسکونی را خراب کرده وبسیاری از مردم آن مناطق آواره شده اند، برای جلوگیراز تخریب و تخریش سواحل دریای آمو چه پیشنهادی می کنید ؟

انجینرامینی : دریای آمو یکی از دریا های بزرگ منطقه است، از اینکه بیشتر قسمت های سواحل این دریا ریگی است، طبیعتاً تخریبات نیز در آن ساحات بیشرت بوده.

همچنان در شرایط نا امن چند دهه گذشته، افراد غیر مسوول جنگلات و درختان را که درکنار سواحل آن دریا قرار داشت قطع نموده که سبب سست شدن کناره های دریا شده.

جهت تحکیم اساسی سواحل این دریا باید یک سروی دقیق انجام شود تا بعداً دریا به مسیر اصلی جریان نموده و کار تحکیم اساسی آن با اعمار دیوارهای کانکریتی صورت گیرد.

باید خاطر نشان ساخت که تحکیم کاری زمانی مؤثر می باشد که سطح آب دریا پایین باشد، یعنی از برج عقرب شروع تا ماه حمل . و اینگونه تحکیم کاری با بودیجه اندک امکان ندارد چون تحکیم کاری باید از سواحل این دریا درولسوالی ینگی قلعه ی ولایت تخار شروع تا ولسوالی های ولایت جوزجان که در کنار این دریا قرار دارند صورت گیرد.