جنگ قدرت در پاکستان؛ چه کسی پیروز میدان است؟
۱۳۹۷ تیر ۳۰, شنبه
نواز شریف تا پیش از این سه بار نخست وزیر پاکستان بوده است. موفقیت های سیاسی او در دهه ۱۹۸۰ و اوایل ۱۹۹۰ بدون حمایت اردو ممکن نبوده است. او در سال ۱۹۹۹ با یک کودتای غیر خونین توسط پرویز مشرف، رئیس اردوی آن زمان از قدرت برافتاد. او در برابر این وعده که به مدت ده سال بر خاک پاکستان قدم نمی گذارد، اجازه یافت که در عربستان سعودی در تبعید به سر ببرد.
اما او بعد از هشت سال به پاکستان برگشت و با بینظیر بوتو نخست وزیر پیشین متحد شد. آنها مشترکا یک "پیمان دموکراسی" را امضا کردند؛ یک برنامه سیاسی که قرار بود به آن وسیله قدرت اردوی بسیار قدرتمند را کاهش بدهند. اما بوتو اندکی بعد در دسامبر سال ۲۰۰۷ در کارزار مبارزات انتخاباتی خود کشته شد.
فاصله گرفتن شریف از اردو
بعد از پیروزی در انتخابات پارلمانی سال ۲۰۱۳ که از آن به عنوان نخستین انتقال قدرت از یک حکومت ملکی به حکومت ملکی دیگر بدون مداخله نظامی در پاکستان تجلیل شد، شریف موقعیت آشکارا بهتری را به دست آورد. این موقعیت او را در برابر منافع دستگاه نظامی کشورش قرار دارد. او تلاش کرد تا روابط دوستانه را با هند و نخست وزیر آن، ناریندرا مودی برقرار کند و در کل سیاست خارجی کشور را تحت کنترول درآورد.
از دید ناظران، اردوی پاکستان تلاش کرد تا با برانداختن نواز شریف انتقام بگیرد. در سال گذشته محکمه عالی کشور او را از مقامش مجبور به کناره گیری کرد و در آغاز ماه جولای، یک محکمه ویژه برای مبارزه علیه فساد، او را به ده سال زندان محکوم کرد. هر دو اقدام به اتهام دست داشتن شریف و خانواده اش در ماجرای فساد مالی "اسناد پانامه" صورت گرفت.
هفته گذشته، شریف با دخترش مریم که او نیز به زندان محکوم شده، از لندن به پاکستان برگشتند و بلافاصله در راولپندی زندانی شدند. این اقدام احتمالاً چانس حزب "مسلم لیگ شریف" را در انتخابات پیش رو افزایش داده باشد. از دید ناظران، اگر این حزب تشکیل حکومت بدهد، در این صورت شریف از زندان خارج خواهد شد.
پیشروی بی وقفه عمران خان؟
به همین ترتیب به نظر می رسد که حزب عمران خان نیز چانس خوبی در این انتخابات دارد. او بعد از موفقیت های درخشان در ورزش کریکت در دهه ۱۹۹۰، به فعالیت های عام المنفعه رو آورد. او اعانه های زیادی را جمع آوری کرد و نخستین کلینیک سرطان را در پاکستان تاسیس نمود.
عمران خان بعد، با تاسیس حزب "تحریک انصاف"، وارد صحنه سیاسی شد. او وعده کرد که به فساد ملی همه گیر در کشور پایان می دهد. او همزمان از احزاب مهم کشور مانند "حزب مردم" بوتو و حزب "مسلم لیگ نواز شریف" انتقاد کرد و آنها را مسئول اصلی وضعیت دایمی نابسامانی پاکستان با نشانه های آن مانند قطع جریان برق، بیکاری و رکود اقتصادی خواند.
حزب "تحریک انصاف" در نخستین سال تاسیسش هنوز موفق نشده است که خود را به صورت متداوم در سطح ملی پاکستان مطرح کند. دلیل آن در قدم اول، تحت تاثیر قرار گرفتن سیاست پاکستان در آغاز دهه ۲۰۰۰ از مبارزه علیه تروریسم به رهبری ایالات متحده امریکا در کشور همسایه افغانستان بوده است.
بعد از پایان حاکمیت نظامی پرویز مشرف در سال ۲۰۰۷ و اعاده روابط دموکراسی، حزب "تحریک انصاف" فعال تر شد و توانست در انتخابات سال ۲۰۱۳، در کسب آرا مقام دوم را در نظام انتخابات اکثریتی پاکستان به دست آورد. افزون برآن، این حزب در ایالت شمال-غربی خیبر پشتونخوا که با افغانستان هم مرز است، حکومت تشکیل داد.
شعارهای ضد فساد مالی توسط عمران خان، در میان مردم انعکاس مثبت یافته است. جریان محکمه نواز شریف نیز در اثر تلاش های حزبش عملی شد.
تلاش های این حزب در زمینه عقب زندن شریف از قدرت، در پاکستان جدی پنداشته می شود. از او به عنوان "نخست وزیر بعدی پاکستان" سخن می رود. اما در این راستا، باید حزب او در پرنفوذترین ایالت پاکستان، یعنی پنجاب با ۱۱۰ میلیون جمعیت برنده شود. این ایالت بیشترین کرسی ها را در پارلمان دارد.
در عین زمان، پنجاب که در مرز هند واقع است، تکیه گاه قدرت شریف را نیز تشکیل می دهد. نیمی از جمعیت پاکستان در این ایالات زندگی می کنند.
اما نیروهای لیبرال و سکولار، امیدواری هایشان را نه به عوامگرایانی مانند عمران خان و نه بر نوازشریف، سیاستمدار قدیمی، بلکه به بلاول بوتو زرداری، فرزند بینظیر بوتو بسته اند. این جوان ۳۰ ساله رهبری "حزب مردم پاکستان" را بعد از آنکه مادرش در یک سوء قصد حین مبارازات انتخاباتی سال ۲۰۰۷ کشته شد، به عهده دارد.
حسن مجتبی، رونامه نگار پاکستانی در نیوریارک در مصاحبه با دویچه وله درباره بلاول بوتو زرداری، سیاستمدار جوان گفت: «او می تواند حزبش را احیا کند، در صورتی که خود را از زیر نفوذ پدرش بیرون کند و به "حزب مردم پاکستان"، جهت بدهد».
اما "حزب مردم پاکستان" که زمانی قدرتمندترین نیروی سیاسی پاکستان بود، حالا چانس کمی برای پیروزی دارد. باوجود آن بلاول تلاش می کند با موضوعات و ایده های جدید، حمایت مردم را جلب نماید.
شامل شمس