حماس و فتح در تلاش تشکیل حکومت انتقالی هستند

فلسطینی ها از سال ها به این طرف در حقیقت دو حکومت دارند: یکی حکومت الفتح در کرانۀ غربی رود اردن و دیگری هم حکومت حماس در باریکۀ غزه. از سالها بدین سو آن ها با هم در اختلاف و نزاع اند.

اما دگرگونی ها در جهان عرب مانع فلسطینی ها نشده و هردو گروه مخالف، پس از چندین تلاش ناکام، اکنون ظاهراً با هم کنار آمده اند.

چنین به نظر می رسد که گویی حکومت مصر به این موفقیت دست یافته باشد. مصری ها، به ویژه ادارۀ استخبارات این کشور، از سال ها بدین سو میان گروه اسلامگرای حماس و حزب میانه رو الفتح متعلق به محمود عباس میانجیگری می کنند. اما تلاش های میانجیگرانه تا کنون به خاطر موضعگیری لجوجانۀ حماس پیوسته با ناکامی رو به رو می شد.

حالا این گروه اسلامگرا از لجاجت دست برداشته است. محمود الزهار، نمایندۀ شاخۀ سیاسی حماس و یکی از بنیانگذارن این گروه به طور غیرمترقبه اعلام کرد: «مصر ما و حزب فتح را برای مذاکرات دعوت کرد تا روی مسایل حل ناشده بحث کنیم، و این تصادفی نبود. اکنون ما این دعوتنامۀ مصر را پذیرفتیم. ما در رابطه با مسایل مورد اختلاف به توافق رسیدیم».

هردو حزب بزرگ فلسطینی می خواهند یک حکومت انتقالی را تشکیل بدهند، که اعضای آن "تکنوکرات ها" یا به اصطلاح "فن سالاران" باشند. در کابینۀ حکومت انتقالی شمار افراد مسلکی نسبت به اعضای متعلق به احزاب باید بیشتر باشد. احزاب متخاصم افزون بر آن می خواهند روی تأریخی برای برگزاری انتخابات جدید در یک سال آینده به توافق برسند.

حماس و فتح همچنان در نظر دارند بالمقابل به تبادل زندانیان بپردازند و نیروهای امنیتی شان را یکی بسازند. این دو گروه برنامه های زیادی را در نظر گرفته اند. آن ها در حقیقت می خواهند دو ساختار، و یا دو تشکیل مختلف دولتی را دوباره به هم مدغم سازند و به یک ادارۀ واحد خودگردان فلسطینی مبدل نمایند.

از چهار سال به این طرف گروه حماس در باریکۀ غزه حاکمیت دارد. این گروه در جنوری سال 2006 به گونۀ دموکراتیک انتخاب شد. نتیجۀ انتخابات از سوی اسراییل، ایالات متحدۀ امریکا و کشور های اروپایی هیچگاهی به رسمیت شناخته نشد. این کشورها از همان اول حماس را تحریم می کردند و طرفدار فتح بودند، حزبی که حکومت آن دیگر اساس قانونی دموکراتیک نداشت.

افراد حماس در ماه جون سال 2007 با انجام یک کودتا رهبران فتح را از قدرت برانداختند، آن ها را راندند و یا به قتل رساندند. از آن به بعد خصومت شدیدی میان این دو گروه ایجاد شد. محمود عباس، رییس ادارۀ خودگردان فلسطین از چهار سال به این طرف نمی توانست به باریکۀ غزه سفر کند. برگزاری انتخابات جدید پیوسته به تأخیر می افتاد، زیرا احزاب رقیب نه روی یک تأریخ معین و نه روی چگونگی برگزاری آن به توافق می رسیدند.

اما حالا هردو جناح برای یک وحدت سوگند یاد می کنند. قرار است تا یک هفتۀ دیگر یک پیمان وحدت در قاهره پایتخت مصر طی مراسم خاصی رسماً به امضاء برسد. بدین منظور محمود عباس باید به قاهره برود. از جانب حماس خالد مشعل رهبر این حزب، که در دمشق پایتخت سوریه به سر می برد، به آنجا خواهد رفت.

بن یمین نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل به صورت فوری یک پیام ویدیویی به محمود عباس فرستاد و از وی خواست تا از آشتی با حماس منصرف شود: «ادارۀ خودگردان فلسطین باید تصمیم بگیرد که یا با اسراییل دوستی کند و یا با حماس. دوستی با هردو ناممکن است، زیرا حماس تصمیم از بین بردن اسراییل را دارد و این تصمیم خود را آزادانه بیان می کند. آنها بر شهر ها و کودکان ما راکت شلیک می کنند. به گمان من مفکورۀ آشتی نشان دهندۀ ضعف ادارۀ خودگردان فلسطینی است».

تصمیم گروه های فلسطینی برای یک آشتی، پیامد دگرگونی های سیاسی در کشورهای همجوار عربی است. در ماه های گذشته تظاهرکنندگان در غزه و کرانۀ غربی رود اردن خواستار آشتی فتح و حماس گردیده و همچنان برگزاری انتخابات جدید را تقاضا می کردند.

سیباستیان انگلیخت/ صفی الله ابراهیم خیل

ویراستار: عارف فرهمند