"دولت اسلامی"؛ از قاچاق نفت تا خلافت

گروه تروریستی "دولت اسلامی" از کدام طریق تامین مالی می‌شود؟

در هفته‌های اخیر گزارش‌های مکرر از میلیون‌ها دالر کمک از هواداران این سازمان تروریستی از قطر و عربستان سعودی نشر شده است. اما حکومت‌های هر دو کشور این اتهامات را رد کردند. با این حال تروریست های "دولت اسلامی" به طور فزاینده به منابع عایداتی دسترسی دارند. آن‌ها باج‌گیری می‌کنند، با آثار فرهنگی تجارت می‌کنند، مالیه جمع آوری می‌کنند و حق العبور می‌گیرند. گفته می‌شود که جنگجویان این گروه ملکیت‌های مردم را نیز ضبط کرده اند. اما پرسودترین منبع درآمد ذخایر نفت است. "دولت اسلامی" هم در عراق و هم در سوریه به منابع نفت دسترسی پیدا کرده اند.

کدام ذخایر و تاسیسات نفتی تحت کنترول این گروه است؟

در حال حاضر "دولت اسلامی" هفت میدان کوچک نفتی را در شمال عراق زیر کنترول دارد. تنها همین تاسسیات کوچک نفت کافی است که این گروه نیازمندی‌های داخلی‌اش را تامین کند. از این ذخایر روزانه 30 تا 80 هزار بشکه که معادل 159 لیتره نفت می‌شود استخراج کرد. تخمین می‌شود که "دولت اسلامی" از این طریق بین 1،2 تا دو میلیون دالر در روز به دست می‌آورد. در حال حاضر، این گروه در شمال عراق برای اشغال دستگاه بزرگ نفت "بیجی" می‌جنگد. به گزارش دیده بان حقوق بشر سوریه مستقر در لندن، این گروه در حال حاضر حدود 60 درصد از تسیسات نفتی این کشور را تحت کنترول خود درآورده است. برآورد می‌شود که ظرفیت روزانه این تاسیسات نفتی 50 هزار بشکه است که درآمد معادل به حدود دو میلیون دالر در روز است.

کدام کشورها خریدار هستند؟

از آنجایی که رژیم عراق تحت رهبری صدام حسین در معاملات نفتی از شرکت‌های غربی به صورت مخفی کمیشن یا "حق دلالی" می‌گرفت، در سال‌های 1990 سازمان ملل متحد تحریم‌های چند جانبه علیه عراق وضع کرد. ایکهارت فویرست از مرکز تحقیقات "بارسلونا در امور بین المللی" می‌گوید از این رو در حال حاضر قاچاق نفت در این کشور وجود دارد. در نتیجه "دولت اسلامی" می‌تواند به یک شبکه گسترده در عراق دسترسی داشته باشد. به این شکل این گروه بخش بزرگی از تولیدات نفت خود را به بازارهای محلی و منطقه ای به فروش می‌رسانند. به عقیده فویرست، بخش زیاد معاملات نفتی در مثلث سه کشور عراق، ایران و ترکیه صورت می‌گیرد. همچنان گفته می‌شود که از طریق افراد واسطه نفت از شهر انبار عراق به اردن انتقال پیدا می‌کند.

چگونه نفت بفروش می‌رسد؟

فویرست، کارشناس مسایل شرق نزدیک می‌گوید که نفت از طریق لوله‌ها به مشتریان انتقال نمی‌یاید بلکه به طور عمده توسط لاری‌ها یا تانکرهای تیل انتقال پیدا می‌کند. گفته می‌شود که در این میان شبه نظامیان روی نفت خام در پالایشگاه های موقتی کار می‌نمایند و سپس این تیل را در بازارهای محلی می‌فروشند.

"دولت اسلامی" با پول‌های بدست آمده چه اموری را تمویل می‌کند؟

در حال حاضر این سازمان تروریستی نیاز به یک مقدار قابل توجهی پول به منظور خرید سلاح‌های بیشتر و پرداخت دستمزد جنگجویان خود دارد. در کنار آن، "دولت اسلامی" به ویژه در سوریه برای زیرساخت‌های "خلافت" خود سرمایه گذاری می‌کند. این گروه جاده و مکتب می‌سازد و در بخش وسایط نقلیه شهری سرمایه گذاری می‌کند. همچنان در قسمت خرید مواد غذایی برای مردم سوبسایدی یا کمک می‌دهد و قروض مردم را می پردازند.

آسیب این کار به بازار‌های جهانی تا چه حد می‌تواند بزرگ باشد؟

این گروه تروریستی قادر به اشغال تاسیسات بزرگ نفت در جنوب عراق نگردیده است. بزرگترین ذخایر نفت عراق در جنوب این کشور موقعیت دارد. جنگجویان در شمال کشور نیز تاسیسات بزرگ نفت را تسخیر نتوانسته اند. شبه نظامیان برای فروش نفت قیمت ها را تخفیف می‌دهند. ایکهارت فویرست به این نظر است که آسیب‌ها به بازارهای جهانی از این ناحیه بسیار کم است. او اضافه می‌کند که اما این احتمال وجود دارد که در نهایت این تیل در بازارهای جهانی راه پیدا کند.

غرب چه کاری می‌تواند؟

ائتلاف ضد "دولت اسلامی" به رهبری ایالات متحده امریکا پالایشگاه‌های را که گروه های تروریستی برای تصفیه نفت استفاده می‌کنند، بمباران کرده است. هدف این است که جریان پول را قطع کنند. با این حال، اگر تأسیسات نفتی بزرگتر در اشغال گروه تروریستی "دولت اسلامی" قرار بگیرد، استخراج نفت آن‌ها می‌تواند به یک میلیون بشکه در روز افزایش یابد و در نتیجه سود بیشتر را این گروه از این طریق به دست می آورد. فویرست به این نظر است که از آنجایی که مقدار زیاد نفت از طریق مرز ترکیه قاچاق می‌شود، ترکیه باید مرزش را شدیدتر کنترول کند.