روماها؛ مورد تبعیض در صربستان و مهمان ناخوانده در آلمان

در هفته های گذشته پیوسته به نحوی موضوع دراگن مطرح بحث بوده است. او عضو اقلیت قومی روما از شهر زاباک در صربستان است. مطبوعات در مورد انسان هایی مانند وی می نویسند، و سیاستمداران حاکم از مصاحبه روی آن خشمگین می شوند، چونکه ادعا می شود دراگن بزرگ منشی سیستم حمایت اجتماعی آلمان را مورد سؤاستفاده قرار می دهد. اکنون او بر یک دراز چوکی در مقابل ساختمان مرکز اولیه پناهجویان، در موفن دورف واقع در بن آلمان یعنی جایی نشسته است که در حال حاضر در آنجا اقامت دارد. او در مورد اینکه چه امری موجب شده است تا از فاصله 1400 کیلومتری صربستان کشورش به اینجا بیاید، پاسخ می دهد: «برادر، مشکلات، و دیگر چه؟ اینکه من شنیده بودم در اینجا آدم می تواند پناهندگی به دست آورد و زندگانی اش را سر و سامان دهد.»

چشم انداز خراب

دراگن که نام اصلی اش چیز دیگری است، با همسر و سه کودکش به آلمان مهاجرت کرده است. او کنون انتظار می کشد تا یکی از کارمندان اداره پناهجویان برای شنیدن مشکلات او تعیین گردد. در آنجا او چند ساعت اندک وقت خواهد داشت تا توضیح بدهد که چرا از جمهوری فدرالی آلمانی طلب حفاظت می کند. دراگن از بینوایی در کشورش، از نگاه های تحقیر آمیز هنگام جستجوی کار، از تحریکات، از توهین و نادیده گرفتن کرامت انسانی اش که روزانه تجربه می کند، صحبت خواهد کرد. این مرد جوان می گوید: «من حقیقت را می گویم، هرچه بادا باد.»

احتمال آن وجود ندارد که آنچه را دراگن می خواهد برآورده شود، یعنی وی و خانواده اش در المان پناهندگی به دست آورند و در این جا یک زندگانی جدید را شروع کنند. زیرا او از به اصطلاح یک "کشور امن" می آید و جوان و صحتمند است. مانفرد شمیت رئیس اداره پناهجویان می گوید که آلمان به طور موقت به آن شهروندان بالقان کمک می کند که بیمار شدید باشند. میزان قبولی پناهجویان از کشورهای بالقان در آلمان از این جهت 1 تا 2 نفر در یک هزار نفر می باشد.

پیوسته گفته می شود که در صربستان، مقدونیه و بوسنیا پیگرد سیاسی وجود ندارد، همین طور البانیا، مونتی نگرو و کوزووو، به زودی در لیست "کشورهای امن" داخل خواهند گردید. با اینهم تبصره های دیگر نیز و جود دارند.

نورمان پیش، کارشناس قانون بین الدول و نماینده پیشین چپ ها در پارلمان آلمان (بوندس تاگ) می گوید: «نمی توان این کشورها را در واقعیت متهم ساخت که روماها را از لحاظ سیاسی مورد پیگرد می دهند»، اما می توان از «پیگرد مضاعف» سخن به میان آورد. نورمان پیش به دویچه وله گفت که با توجه به فقر و بینوایی ای که روماها در صربستان تجربه می کنند و با در نظر داشت انواع مختلف آزار و اذیتی که نسبت به آن ها اعمال می شود، می توان از "پیگرد مضاعف" سخن به میان آورد. طبق نظر نورمان پیش، آلمان بدون توجه به آن رهنمودهای اتحادیه اروپا که پیگرد را تعریف می کند، صرف عملکرد دولت ها را مد نظر دارد.

تبعیض و نژادگرایی

بیش از 90 درصد پناهجویان از صربستان روماها اند که یک سابقه غم انگیز را در منطقه نشان می دهد. طبق سرشماری رسمی 155 هزار روما در صربستان زندگی می کنند، با آنکه این رقم فریب دهنده می باشد. زیرا شورای ملی روماها به این نظر است که بسیاری از ترس آنکه مورد تبعیض قرار بگیرند، تعلقات قومی شان را پنهان داشته اند. حدس زده می شود که شمار روماها 500 هزار نفر باشد. شمار هنگفت آن ها در زیر خط فقر و در محله های بینوانشین و بدون آب، برق و مراقبت های صحی زندگی می کنند. اطفال شان ندرتاً به مکتب می روند و یک درصد از روماها نیز در صربستان فارغ التحصیل دانشگاه نیستند. این مطلب را نه تنها منتقدان از سازمان های غیردولتی می پذیرند، که در اسناد رسمی جمهوری صربستان نیز وجود دارد.

داریو هیریچ، جامعه شناس صربستانی مدعی است که «باید صریحاً گفت که روماها در صربستان مانند یک نژاد کم ارزش نگریسته شده و مورد معامله قرار می گیرند». روماها همچون آدم های بی نظافت و احمق، همچون متجاوز جنسی و متجاوز به کودکان نگریسته می شوند. هیریچ می گوید: «تقریباً هیچ کسی نمی خواهد روماها همسایه، دوست، همکار و یا عضو خانواده شان باشد.» این طرز برخورد گاهگاهی منجر به حملات بر محلات حلبی آباد روماها می گردد.

مثال های چنین نژادگرایی زیاد اند. چنانکه بخش صربستانی دویچه وله مجبور می شود پیوسته تبصره های برخی از خوانندگانش را از شبکه های اجتماعی حذف کند. همین طور برخی از کاربران در آنجا بدون آنکه خجالت بکشند روماها را "جت ها"ی پست و دروغگو می خوانند که اطفال بیشماری تولید می کنند تا کمک های سوسیال بیشتری به دست آورند.

"پناهجویان کاذب حرفه یی"

هیریچ جامعه شناس به این نظر است که حکومت در بلگرداد به این گونه اظهارات تحریک کننده دامن می زند. قدرتمندان تلاش می نمایند تا به چهره اروپایی کشور شان توجه کنند، اما با وجود آن هزاران شهروند را همچون "پناهجویان کاذب حرفه یی" می خوانند.

الکساندر فوچیچ، نخست وزیر صربستان تازه در مصاحبه ای با نشریه "زود دویچه سایتونگ" گفته است که روماها «تنها پول آلمان را می خواهند». ژورنالیست های آلمانی می خواستند بدانند که چرا روماها به طور خاص نسبت به دیگران وضع را دشوار می یابند. فوچیچ پاسخ خرابی داد: «به دلایل تاریخی روماها به طور عنعنه یی بسیار فقیر اند.»

لینا هوفیلمن، عضو شورای مشورت به پناهجویان در شهر کُلن آلمان می گوید که عوامگرایان آلمانی نیز به چنین دیدگاه هایی کمک می کنند. به گفته او، آن سیاستمدارانی که به صورت دموکراتیک انتخاب شده اند، با اظهارات شان ضدیت با "جت"ها را برای جامعه قابل قبول می گردانند. او انتقاد می نماید که «متاسفانه در اینجا تنها حزب اتحاد سوسیال مسیحی (سی اس یو) مطرح نیست. در جناح راست دوباره صورت بندی های جدید به وجود می آید و یک بخش وسیع طبقه متوسط جامعه با صراحت آن را تحمل می کند.» این ها همه بر تصمیم گیری کارمندان اداره پناهجویان آلمان تاثیر می گذارند. هوفمن از مواردی گزارش می دهد که کارمندان اداره پناهجویان آلمان قبل از مصاحبه با یک پناهجو از حوزه بالقان، ورقه رد درخواست پناهندگی را نزد خود دارند.

آیا دراگن، یا پناهجوی صربی در موفن دورف – بن، می داند که سیاستمداران آلمانی در مورد وی و افراد مشابه وی چه فکر می کنند؟ این مرد جوان در حالی که با عصبانیت می خندد، می گوید بلی، این را او نیز شنیده است. خانواده او در آلمان هر نفر ماهانه 143 یورو به ست می آورد، اما او تاکید می کند که به این دلیل نیامده است: «شاید برخی برای پول آمده باشند. اما بسیاری از مشکلات فرار کرده اند.» به نظر می رسد که او دقیقاً می داند برایش پناهندگی داده نمی شود. تا سه چهار ماه دیگر دراگن دوباره در زاباک شهر زادگاهش خواهد بود. این حد متوسط دوام ارزیابی درخواست پناهندگی یک شخص از "کشورهای امن" می باشد. حکومت می کوشد این پروسه را سریع تر سازد.