معضل کمبود آب در شهر کابل جدی‌تر می‌شود
۱۳۹۷ مرداد ۲, سه‌شنبه
حملات انتحاری، انفجار و اصابت راکت تنها مشکل ساکنان شهر کابل نیست، بلکه در این روزها کمبود آب نیز بر مشکلات مردم در این شهر افزوده شده است. خیلی‌ها به این باورند که طالب و داعش تنها جان چند تن را می‌گیرند ولی در صورتی که آب کابل بخشکد، میلیون‌ها تن مجبور به ترک این شهر خواهند شد.
تغییر اقلیم و کمبود آب حالا برای ساکنان شهر کابل قابل درک است. سطح آب در بسیاری مناطق این شهر پایین رفته و در برخی مناطق حتا چاه‌های با عمق ۱۰۰ متر خشکیده‌اند.
مقام‌ها در وزارت انرژی و آب می‌گویند شهر کابل تنها دارای ۲۹ میلیون متر مکعب آب است در حالی که نیاز ساکنان این شهر به بیشتر از ۱۰۰ میلیون متر مکعب آب می‌رسد.
استفاده معکوس
براساس اظهارات مسوولان در وزارت انرژی و آب در حال حاضر شرکت‌های تولید آب نوشیدنی، آب شهر کابل را پس از استخراج، تصفیه و بسته‌بندی می‌کند و به ولایات دیگر می‌فرستد در حالی که برعکس باید آب ولایاتی چون پنجشیر در داخل کابل مصرف شود.
انجنیر عبدالمعروف مسیر رییس حوزه آب دریای کابل در وزارت انرژی و آب می‌گوید یکی از دلایل کمبود آب، استفاده بی‌رویه از این ماده است: «شما میدانید که چهار تا پنج میلیون نفر در حال حاضر در کابل زندگی می‌کنند در حالی که برعکس ده‌ها فابریکه، آب نوشیدنی را در پارک های صنعتی شهر کابل تولید کرده و این آب به پنجشیر فرستاده می‌شود در حالی که ما نیاز داریم تا آب پنجشیر تصفیه و به شهر کابل انتقال یابد.»
انتقاد دیگر وزارت انرژی و آب این است که شاروالی کابل ده‌ها حلقه چاه آب را در کابل حفر کرده و از آب آن برای سرسبزی و آبیاری استفاده می‌کند. آقای مسیر گفت که این "جفا" به حق آب زیرزمینی کابل است.
در همین حال اداره حفظ محیط زیست می‌گوید مشکل کمبود آب زمانی حل می‌شود که نهادهای مسوول به وظایف شان رسیدگی کنند و مردم نیز به صورت مسوولانه از آب استفاده نمایند.
انجنیر غلام محمد ملکیار معین اداره حفظ محیط زیست می‌گوید: «مشکل اصلی این است که سطح آگاهی مردم بسیار پایین است در پهلویش استفاده از منابع آب صورت می‌گیرد و مردم بی‌رویه و غیرمسوولانه از آب استفاده می‌کنند.»
این در حالیست که نهادهای حکومتی تاکنون برنامه‌ای برای آگاهی دهی به مردم در مورد استفاده درست از آب ندارند. به همین دلیل شماری از مردم از کمبود آب رنج می‌برند و شماری دیگر از آب زیر زمینی برای موترشویی، فرش‌شویی و آبیاری استفاده می‌کنند.
در حال حاضر آب بیشتر مناطق شهر کابل از طریق حفر چاه‌ها و یا توزیع آب توسط شرکت‌های خصوصی تامین می‌شود. حالا که سطح آب به صورت بی‌سابقه‌ای پایین رفته و بیشتر چاه‌ها خشکیده‌اند، یگانه مرجع برای توزیع آب شرکت‌های خصوصی است.
این شرکت‌ها با خشک شدن هر چاه، چاه‌های عمیق‌تری حفر می‌کنند. تا جایی که عمق برخی از چاه‌ها در شهر کابل تا ۳۵۰ متر می‌رسد. در مناطق کم‌آب حتا همین چاه‌ها نیز در حال خشکیدن است. مردم شکایت دارند که شرکت‌های توزیع آب به آن‌ها گفته که بیش از این نمی‌توانند آب مورد نیاز شان را تامین کنند.
اداره حفاظت از محیط زیست بجای این که راه حلی برای این معضل بیابد می‌گوید باید این شرکت‌ها قانونمند شوند. آقای ملکیار گفت: «تجویز استفاده از آب بسیار مهم است. سکتور خصوصی از بخش‌های عمده است که تجویز بگیرند و مطابق به معیارها خدمات انجام دهند. در پهلوی این باید بلندمنزل‌ها سیستم تبدیل فاضلاب داشته باشند.»
توسعه بی‌رویه شهر
بیش از هفتاد درصد شهر کابل بدون پلان ساخته شده است. با وجودی که این شهر در سال‌های اخیر به صورت بی‌رویه‌ای گسترش یافته و زمین‌های بیشتر زراعتی به خانه‌های مسکونی تبدیل شده، ولی هیچ برنامه‌ای برای ذخیره و تهیه آب این مناطق وجود ندارد.
وزارت انرژی و آب یک سال پیش هشدار داد که اگر آب کابل مدیریت نشود، این شهر در آینده نزدیک با بحران کمبود آب دچار خواهد شد. هرچند وزارت آب گفته که احتمالا تا پنج سال آینده شهر کابل آب نخواهد داشت ولی در بعضی از مناطق شهر همین حالا مردم آب ندارند.
به باور مقام‌ها در وزارت انرژی و آب، به هر اندازه که شهر گسترش می‌یابد، به همان اندازه جذب آب کمتر می‌شود و آب برف و باران بجای این که در زمین جذب شود، از طریق جویچه‌ها و کوچه‌ها به دریا سرازیر می‌شود و به این ترتیب منبعی برای تقویت آب زیرزمینی در کابل وجود ندارد.
بندهای آب
در حال حاضر حکومت افغانستان برای تامین آب شهر کابل ساخت دو بند شاه و عروس و بند شاه توت را در نظر دارد. این بندها هنوز ساخته نشده و معلوم نیست این بندها تا چند سال آینده آب مورد نیاز شهر را تامین خواهد کرد.
بند شاه توت در منطقه للندر در جنوب کابل و بند شاه و عروس در ولسوالی شکر دره اعمار خواهند شد. تاکنون حکومت ساخت بند شاه توت را آغاز نکرده اما کار ساخت بند شاه و عروس جریان دارد ولی شکایت‌هایی وجود دارد که کار ساخت این بند بسیار با کندی به پیش می‌رود.
شکایت مردم
در همین حال مردم عادی از بیآبی در کابل شکایت دارند و می‌گویند حکومت باید به این معضل رسیدگی کند. احمد شاه یک باشنده کابل گفت: «حتا چاه‌هایی ۱۰۰ تا ۱۲۰ متر خشکیده اند. کسانی که در داخل حویلی چاه ندارند، از فاصله‌های بسیار دور آب میاورند این بسیار مشکل است و نمی شود اینگونه در کابل زندگی کرد.»
ترس اصلی باشندگان کابل این است که اگر معضل کمبود آب حل نشود، ممکن روزی برسد که ساکنان شهر دست به بیجاشدن اجباری بزنند و به دلیل بیآبی این شهر را ترک کنند: «اگر قرار باشد که مردم در کابل آب نداشته باشند ما شاهد یک بحران دیگر مهاجرت و بیجاشدگی می‌شویم. هم مردم مقصر هستند و هم دولت در قسمت مدیریت مقصر است چون دولت دچار سوء مدیریت است.»
وضعیت کمبود آب در حال حاضر به حدی است که برخی از خانواده ها هنگام کرایه کردن منزل کوشش می‌کنند جاهایی را به کرایه بگیرند که دارای منابع بهتر آب است و مناطق کم آب با کاهش سکنه مواجه می‌شود.