نشست وزیران خارجه جی۲۰: نظم جهانی در حالت بحران

نا امنی و ناآرامی در جهان در حال گسترش است. این نه فقط پس از آن است که دونالد ترامپ به حیث رئیس جمهور ایالات متحده امریکا به کار شروع کرد، بلکه درست از هنگامی است که دولت ها و شخصیت های رهبری کننده آن ها در همایش ها با همدیگر  تبادل نظر غیررسمی می کنند و این غیر رسمی بودن صرف به معنای آن است که در قسمت تصمیم گیری ها الزام آور نمی باشند.

جی ۲۰ یک همایش است. از اول دسمبر به اینسو آلمان در این همایش از کنفرانس وزرا گرفته تا نشست سران در ماه جولای در هامبورگ ریاست دارد. با ملاقات وزیران خارجه جی ۲۰ به روز پنجشنبه در شهر بن، این پروسه به نحو مشهودی به تحرک در آمده است.

 

موضوع عمده افریقا

آلمان یک بسته کامل موضوعات را برای بحث آماده دارد. این موضوعات در کنار عناوین کلاسیک مانند تجارت آزاد، تنظیم بازارهای مالی و حفاظت از اقلیم تا مبارزه علیه بیماری های ساری جهانی و در مجموع حفاظت از صحت را در بر می گیرد. موضوعات بزرگ مانند تروریسم و همچنان مهاجرت و پناهجویان نیز در دستور کار قرار دارند.

در این همایش بیشتر کمک به افریقا مطرح است. آلمان می خواهد در جی ۲۰ حمایت ها از برنامه های مبارزه علیه عوامل مهاجرت در خود مناطقی را به دست آورد که کشورهای مبدای مهاجران را تشکیل می دهند. برنامه مشورتی پیشنهادی آلمان برای کمک به افریقا یا "شرپا لارس-هندریک رولر آلمان در جی ۲۰"،  در هفته های اخیر در ملل متحد روی ابتکار مشارکت افریقایی در جی ۲۰ تاکید می نماید. قرار است در اواسط ماه جون این مسائل در کنفرانس افریقا در برلین مطرح گردند. برنامه انکشافی "شرپا –رولر" در نیویارک مطرح شده است. «این ابتکار یک پیشکش است به کمک موسسات بین المللی و وزارت مالیه و انکشاف در بافت جی ۲۰ و مبنتی بر سرمایه گذاری خصوصی به ویژه در بخش زیرساخت.»

در هفته گذشته نخستین سفر هیئت بریگیته سیپریس وزیر اقتصاد جدید به افریقا با عنوان واضح ریاست آلمان بر جی ۲۰ و موضوع عمده افریقا و رشد پایدار صورت گرفت. سیپریس از «افریقا، منطقه فرصت ها» سخن به میان آورد که تا سال ۲۰۵۰ شمار باشندگان آن بالغ بر دو میلیارد انسان می شود.

آشنائی با موضوعات عمده

با اینهم کلاودیا شموکر از انجمن سیاست خارجی آلمان واقعاً چندان به این دستور کار اهمیت نمی دهد. شناخت متقابل و تبادل نظر غیر رسمی برای شموکر ارزش جی ۲۰ را نشان می دهد. او می گوید: «همین حالا این مساله به طور خاص در نخستین نقطه تماس با ایالات متحده امریکا مهم است تا دانسته شود که آن ها در قبال موضوعات مهم جی ۲۰ چه موضع دارند. ترامپ نسبت به همه این موضوعات مانند تجارت آزاد و یا مبارزه علیه حمایتگرایی برخورد انتقادی دارد. ترامپ همچنان مخالف توافقات چندین جانبه و علیه سازمان های بین المللی می باشد.»

شاید طرح مشورتی آلمان در جی ۲۰ جهت کمک به افریقا نیز به این ترتیب در ملل متحد یک راهیافت چندین جانبه داشته باشد. رولر می گوید: «مشکلات جهانی کم نیستند. مشکلات جهانی به راه حل های جهانی نیازمند اند. برای این منظور باید جی ۲۰ کمک کند. چندین جانبه گرایی و همکاری در بخش هایی مانند تجارت یک اولویت حکومت آلمان است.»

 

مبارزه انتخاباتی هم نقش دارد

با وجود همه اینها، خانم شموکر کارشناس جهانی شدن معتقد است که ریاست آلمان بر گروه جی ۲۰ در یک موقعیت ضعیف نیز قرار دارد. شموکر به دویچه وله گفت: «وضع اقتصاد خوب نیست. ما یک رئیس جمهور جدید در ایالات متحده امریکا داریم که نمی شود فهمید با او به مثابه یک شریک و هم پیمان چه گونه برخورد باید کرد. ما در اوایل ماه جولای  نشست سران را داریم و در آلمان انتخابات مطرح است. این ها همه کار را برای تصمیم گیری های مهم  دشوار می گردانند.»

و این تصادف نیست که در یک سال انتخابات پارلمانی آلمان خواستار ریاست جی ۲۰ می شود. هیربرت دیتر از بنیاد علم و سیاست در برلین با این موضوع برخورد انتقادی دارد. او می گوید: «این (ریاست بر جی ۲۰) بسیار با انتخابات ربط دارد. از نگاه سائر کشورها اکنون جی ۲۰ در خدمت آن قرار می گیرد که برای انتخابات آلمان عکس های قشنگ عرضه نماید. ضرورتاً این همان چیزی نیست که می توان از نگاه ریاست سایر کشورها بر جی ۲۰ انتظار داشت.»

توقع اعتراضات

آیا عکس های قشنگ مخالف از این همایش هم می توان انتظار داشت؟ قبلاً علیه کنفرانس وزرای خارجه در بن تظاهراتی اعلام شده است. با برگزاری کنفرانس سران جی ۲۰ در هامبورگ باید اعتراضات از اینهم گسترده تر باشد. برای آنکه تظاهرات را از مرکز برگزاری نشست سران دور نگه داشت، در سال ۲۰۱۵ نشست سران جی ۷  در کاخ بزرگ الماو در بایرن برگزار شد که ۲۴ هزار پولیس برای حفاظت آن مامور گردیدند. آلمان در سال ۲۰۰۸ نشست سران جی ۸ را از ترس اخلال در منطقه دور افتاده تعطیلی در هایلیگن دام بحیره شمال برگزار نمود. دست کم در اینجا جرئتی صورت گرفته است که در یک شهر بزرگ برگزار گردد.

در مقابل کنفرانس امنیتی مونشن که بسیاری شرکت کنندگان در کنفرانس بن  در آن نیز شرکت می کنند، نشان می دهد کنفرانس های بزرگ با شرکت کنندگان بلندپایه در مراکز شهر های چند میلیونی آلمان نیز برگزار شده می توانند. یک بخش وزرای خارجه از مونشن به ژنیو می روند. روز دوشنبه به دنبال آن در آنجا  بازهم روی راه حل صلح آمیز در سوریه مذاکره می شود. شاید ملاقات های غیررسمی و گفت و گوهای توضیح دهنده در دهلیزهای بن و مونشن بتواند برخی موانع را از راه بر طرف کند.

ماتیاس فون هاین/ ر. ر.