انتقاد از «ناکامی سیستماتیک» در عملیات تخلیه از افغانستان

تحقیقات کمیته امور خارجی مجلس عوام بریتانیا «فقدان برنامه ریزی اساسی، کنترول یا رهبری در هنگام اضطرار ملی» نیروهای این کشور پیش از سقوط کابل و در جریان سقوط در ماه اگست ۲۰۲۱ را برملا ساخته است. 

در این گزارش آمده است: «نحوه خروج ما از افغانستان یک فاجعه و خیانت به متحدان ما بود که در سال‌های آینده به منافع بریتانیا آسیب می‌رساند.» پیش از این در ماه اگست، حکومت بریتانیا با موجی از انتقادها به دلیل عقب نشینی عجولانه از افغانستان در پی تصمیم ایالات متحده امریکا مواجه شد.

در این تحقیق آمده است که صدها افغان واجد شرایط تخلیه بدون حمایت رها شدند، در حالی که جزئیات درخواست های آن ها برای انتقال به بریتانیا در محوطه متروکه سفارت بریتانیا در کابل باقی مانده بود و این می توانست جان بسیاری آن ها را به طور بالقوه در معرض خطر قرار دهد.

در آن زمان، بوریس جانسون نخست وزیر بریتانیا این این مأموریت تخلیه به عنوان «کاری که ما در عمر خود ندیده ایم» ستایش کرده بود و بریتانیا در دو هفته عملیات تخلیه نظامی ۱۵ هزار نفر را انتقال داده بود.

 دومینیک راب وزیر امور خارجه آن زمان بریتانیا به شدت مورد انتقاد قرار گرفت؛ زیرا او پس از تسلط طالبان بر کابل در تعطیلات در ساحل به سر می برد و تعطیلات خود بلافاصله ترک نکرده بود.

نمایندگان کمیته پارلمان با مقامات بریتانیا و همچنین افغان هایی که تخلیه شده اند صبحت کردند و شواهدی را از «طیف وسیعی از افراد دخیل در قضیه» دریافت کردند. گزارش گفته است که در جریان پیشروی و تسلط طالبان، حکومت و کارمندان آن دارای «دیدگاه خوشبینانه» بودند و فکر می کردند که با وجود اعلام خروج امریکا در فبروری ۲۰۲۰ توسط رئیس جمهور دونالد ترامپ، ایالات متحده نظر خود در مورد خروج را تغییر خواهد داد.

در ادامه این بیانیه آمده است: «حکومت بریتانیا در واکنش مناسب در تصمیم واشنگتن برای خروج، پیش بینی سرعت تسلط طالبان، یا برنامه ریزی و آماده سازی برای تخلیه شرکای افغان ما شکست خورده است.»

در تحقیق از وزارت خارجه بریتانیا شدیداً انتقاد شده است که برای تخلیه افغان هایی است که از مأموریت بریتانیا حمایت می کردند اما مستقیماً از سوی حکومت استخدام نشده بودند، برنامه ای نداشته است، علی الرغم این که ۱۸ ماه قبل از سقوط افغانستان می‌دانستند که تخلیه ممکن است ضروری باشد.

وزارت خارجه بریتانیا در پاسخ به پرسش های این کمیته، که کار روی گزارش را در ماه سپتمبر آغاز کرد، «پاسخ هایی را ارائه کرد که عمداً طفره روانه و اغلب عمداً گمراه کننده بودند.»    

در عوض، دو افشاگر شواهد بسیار جدی را به این کمیته ارائه کردند. در این گزارش آمده است: «کسانی که وزارت امور خارجه را رهبری می کنند باید شرمنده باشند که کارمندان دولتی با صداقت عالی احساس می کردند که مجبورند شغل خود را به خطر اندازند تا وضعیت را روشن کنند.»

این گزارش بر فقدان خط فرماندهی در داخل حکومت و «مداخلات سیاسی غیرقابل ردیابی و غیرقابل پاسخگویی» تاکید کرده است. به ویژه این نکته بحث برانگیز بوده است که یک سرباز سابق بریتانیایی حدود ۱۵۰ سگ و پشک از مؤسسه خیریه «نوزاد» را در یک طیاره اجاره ای خصوصی تخلیه کرد که بنابر گزارش ها با مداخله نخست جانسون ممکن شده بود.

در این گزارش آمده است: «مقامات ارشد به این باور بودند که نخست وزیر در برخی تصمیمات نقش بیشتری نسبت به آنچه اعتراف شده بود، ایفا کرده بود.» در این گزارش آمده است که فلیپ بارتون، کارمند ارشد ملکی وزارت خارجه، اکنون باید موضع خود را روشن کند و عملا از وی خواسته است که استعفا دهد.

رئیس این کمیته، نماینده محافظه کار تام توگندات گفت: «نقش بریتانیا در این فاجعه، عدم جدیت در دستیابی به هماهنگی، فقدان تصمیم گیری روشن، فقدان رهبری و فقدان پاسخگویی را آشکار می کند.»

گزارش افزوده است: «در شرایطی که ما با چالش های مهم سیاست خارجی روبرو هستیم و خطرات جانی و اقتصادی ما از جمله فشارهای انرژی و تورم کنونی بسیار جدی است، دیپلوماسی و امنیت ما نمی تواند تا این حد سردرگم و بدون ساختار باشد.» 

این کمیته از حکومت خواست تا «متعهد به یک استراتژی جدی برای تعامل آینده با افغانستان» باشد و هشدار داد که «تلاش برای منزوی کردن کامل رژیم جدید ممکن است تنها به مردم افغانستان آسیب برساند و خلایی را فراهم سازد که توسط چین پر خواهد شد.»

در این بیانیه آمده است: «انجام ندادن این کار، سبب عقبگرد یک نسل از زنان و دختران می شود و آنان را در تامین حقوق شان تنها رها می کند. در این بیانیه از بریتانیا خواسته شده تا حضور دیپلوماتیک خود را به محض ایمن بودن انجام این کار، دوباره برقرار کند و با کسانی که در محل می توانند از جامعه مدنی حمایت کنند، همکاری نماید.

hs/af (AFP)