چگونه مستحقان جوايزنوبل شناسايي ومعرفي مي شوند

انتخاب مستحقان جايزه نوبل يک روند پيچيده ودشواراست. برندگان جوايزدربخشهاي مختلف توسط کميته هاي مربوطه انتخاب مي شوند. جوايز دربخشهاي فيزيک ، کيميا واقتصاد را کميته اي که شامل پنج عضو بوده وتوسط اکادمي سلطنتي علوم سويدن انتخاب مي شوند برمي گزيند.

جايزه ادبيات را يک کميته چهارتا پنج عضوي اکادمي سويدن انتخاب مي کند.

برنده جايزه براي فیزيولوژي وياطب را اسامبله نوبل که مشتمل ازپنجاه عضو انتخابي انستيتوت کارولينسکا است، ارزيابي مي کند.

مستحق جايزه صلح را کميته نوبل ناروي که مشتمل ازپنج عضو انتخابي "ستورتينگ" يا پارلمان ناروي است انتخاب مي کند.

درمرحله نهايي هزاران نفرنامزد اين جوايز مي باشند. اين نامها وظرفيتهاي آنها را کارشناسان مطابق به ضابطه هاي خاصي ارزيابي مي کنند، تا آنکه تنها برنده هاي جوايز باقي مي مانند.

با آنکه چنين نحوه انتخاب برندگان جوايز براعتبار مراکزتصميم گيرنده جوايز نوبل مي افزايد، با آنهم کساني بوده اند که مستحق شناخته شدن آنها سوال برانگيز بوده است وهمچنان کساني بوده اند که رد شدن آنها قابل سوال بوده است.

کساني که نامزد جايزه نوبل مي شوند، نام شان علناً برده نمي شود. اين نامها تا پنجاه سال محفوظ نگهداشته مي شوند. خود آنها نيز نمي گويند که براي اين جايزه نامزد بوده اند. درعمل نامزدها شناخته مي شوند. گاهي هم رسانه ها ومطبوعات حق ويا ناحق نامهايي را برسرزبانها مي اندازند.

يک نمونه ازانتخاب هيئت حکم درجايزه نوبل

" من بايد متني را به خوانش مي گرفتم که موضوع آن اين بود که هرگاه من اتاقي مي بودم چگونه به نظرمي خوردم . من براي اين کار بسيار کم رويم"

"من ادبيات علمي قديمي، وکتاب هاي همراه درمورد کارخانه هاي برق ، ميخانيک وآب وهوا شناسي را مي خوانم . دراين آثارکلمات قشنگي وجود دارند. من مي کوشم که اين کلمات وضرب المثلها ي کتابهاي تخنيکي را درادبياتم جا بدهم ".

اينها نمونه هايي ازطرزديد خانم لوتا لوتاس است که به تازگي جانشين خانم ستن رودهولم فقيد داور جايزه ادبي نوبل شده است.

با آمدن خانم لوتاس درجزء داوران جايزه ادبي نوبل ، کانون داوري هم جوانترشده است وهمه زنانه تر.

خانم ستن رودهولم فقيد رييس داوران جايزه ادبي نوبل که اندکي پيش پدرود حيات گفت 90 سال داشت. اوسط عمر اعضاي کميته داوران جايزه ادبي نوبل قريب 70 سال است. اکنون خانم لوتاس 45 سال دارد وازجمله 18 عضو هيئت داوران شش نفرشان زنان مي باشند. با آمدن خانم لوتاس يک نسل جوان کارشناسان ادبي شامل اکاديمي سويدن مي شوند. يعني نسلي که درسالهاي شصت تولد شده اند.

طوري که معلوم مي شود با انتخاب خانم لوتا لوتاس درراس کميته اي که وظيفه دارد برنده جايزه نوبل ادبي را انتخاب کند، اين کميته جوانترشده است.

اندکي پيش از عيد پاک يعني به تاريخ 20 ام دسامبرلوتا لوتاس درحلقه بسيار بلند کارشناسان ادبي داخل مي شود. او که جوانترين عضو اکاديمي سويدن است، درعين زمان متعلق به يک نسل نو نويسندگان متولد دهه شصت مي باشد که دراکاديمي پذيرفته مي شود.

اين دانشمند ادبيات درسال 2000 ميلادي با رومانش به نام " کالکيلان" به يکبارگي مشهور وورد زبانها شد . پس ازآن هرسال يک کتاب تازه بيرون مي دهد. رومانهاي او حکايت ازپژوهشگران مناطق قطبي، پيلوتها، فضا نوردان وطراحان دارند.

رسول رحیم

ویراستار: یاسر