کمک به قربانیان بدخشان یا سواستفاده از وضعیت؟

روستای آب باریک در ولسوالی ارگوی بدخشان، جایی که زمین لغزید و 300 خانه را دفن کرد. در ابتدا مقامات محلی اعلام کردند که 250 تن جان داده اند، یک روز بعد از 2700 کشته خبر دادند؛ اما روز سوم هیئتی که از مرکز افغانستان به محل رویداد رفته بود گفت آمار خیلی کمتر از آن است که اعلام شده است. هنوز آمار دقیق معلوم نیست. فوزیه کوفی نماینده مردم بدخشان در پارلمان می گوید تازه ترین ارقام نشان می دهد که قربانیان این فاجعه بیش از 1000 تن هستند.

کریم خلیلی، معاون دوم رئیس جمهور به همراه هیئت اعزامی اش بالای محلی که صدها تن زیر آوار گردیده اند نماز جنازه خواندند و آن محل را گورستانی دسته جمعی اعلام کردند.این هیئت از مردم خواست دنبال جنازه های اقارب شان نگردند، چون خارج کردن آنان از توان دولت نیز خارج است.

یک روز بعد مردم محل از نجات یافتن چند تن دیگر از زیر آوار خبر دادند، موضوعی که مقامات مرکزی آن را تایید نمی کنند. مقامات محلی می گویند صدها خانواده در روستای آب باریک و قریه های همجوارش به دلیل احتمال لغزش مجدد تپه ها به مکان های دیگری منتقل شده اند. مردمی که به شدت به آب، نان، لباس و خیمه نیاز دارند.

فراخوان ملی

امدادرسانی به آسیب دیدگان توسط موسسات امدادی داخلی و خارجی ادامه دارد، اما مردم می گویند کمک ها بسنده نمی کند؛ به همین دلیل برنامه های مردمی گسترده ای در ولایت های مختلف افغانستان و در شهرهای مختلف شماری از کشورهای جهان برای جمع آوری کمک ها برای آسیب دیدگان راه اندازی شده است.

واسع یکی از دانشجویان دانشگاه قندهار می گوید: «از دو روز به این سو شماری از جوانان در قندهار جمع شده اند تا به شکل مادی و معنوی توجه مردم و تاجران ملی را برای کمک کردن به آن منطقه کشورمان که تلفات سنگینی بر مردم اش وارد شده است، به اندازه توان شان جلب کنیم».

گفته می شود که این جوانان با موترهای شان در شهر گشت زده اند و با بلندگو از مردم خواسته اند تا به آسیب دیدگان کمک کنند. در هرات نیز نهادهای جامعه مدنی و گروه خودجوش مردمی دست به اقدامات مشابه زده اند. "از هرات تا بدخشان" نام یکی از چندین کمپاین کشوری است.

کمپاین جهانی

در کشورهای مختلف جهان نیز گروه هایی از دانشجویان افغان با استفاده از ارتباط انترنتی گردهم آمده، به دروازه موسسات امدادی رفته، در شهر خیمه زده و برنامه های مختلفی برای جمع آوری کمک راه اندازی کرده اند. در جاپان، مالیزیا، استرالیا، بریتانیا، امریکا و شماری از کشورهای اروپایی به شمول آلمان کمپاین های مختلفی راه اندازی شده است.

شکیب مصدق، یک جوان هنرمند افغان در شهر هامبورگ آلمان می گوید که شماری از جوانان و فرهنگیان افغان جمع شده اند و برنامه راه اندازی کنسرت را در شماری از شهرهای آلمان و هالند طرح کرده اند: «پولی را که از ورودی کنسرت جمع می کنیم، مستقیم به دست آسیب دیدگان بدخشان می رسانیم. من هنوز هم منتظرم کسانی که علاقمند هستند با من همراه شوند». وی می گوید در شهرهای هامبورگ، فرانکفورت و آمستردام کنسرت خواهد داد.او موسیقی خیابانی اجرا نموده و می گوید توانسته مقدار اندکی پول نقد جمع کند.

فهیم هاشمی نیز در استرالیا می گوید که با شماری از موسسات خیریه صحبت کرده است: «ما با موسسه های خیریه مختلف مثل موسسه "درخواست کمک انسانی بین المللی" صحبت کردیم و آنان اعلام کردند که از طریق نمایندگی های شان در افغانستان کمک های شان را روان می کنند».

رشاد جلالی یکی از دانشجویان افغان در بریتانیا می گوید داشنجویان هماهنگ کرده اند که کمک های جمع آوری شده شان را از طریق بنیاد جوانان خراسان به بدخشان بفرستند: «من در شهر لیورپول 400 پوند جمع کردم. دوستانم در دیگر شهرها هم یک هزار و یک و نیم هزار، هر کس به اندازه توانش جمع کرده است».

سواستفاده از وضعیت

اما از محل فاجعه خبر می رسد که امدادرسانی بسیار به کندی پیش می رود. فوزیه کوفی نماینده مردم بدخشان در پارلمان می گوید: «رفته اند به مردم آسیب دیده ای که نه برای شان آسیاب مانده و نه هم وسایل پخت و پز، گندم توزیع کرده اند. ما قصد داریم برای شان چند روز مواد خوراکی پخته شده بدهیم و برای شان تشناب درست کنیم تا در روزهای آینده آنان را به محلی مناسب انتقال دهیم».

به گفته خانم کوفی شماری از نهادهای خیریه و افراد از فاجعه ای که در بدخشان اتفاق افتاده است، سواستفاده می کنند و حساب های بانکی را در شبکه های اجتماعی می گذارند، اما کمکی به مردم آسیب دیده نمی رسد: «در بدخشان یک کمیسیون جور کرده ایم و برای تجار و دوستان که می خواهند کمک کنند حساب بانکی جهانی "پی پال" را باز کرده ایم که می توانند به آن اعانه بفرستند».

او می افزاید که یک کمیسیون دولتی نیز تشکیل شده است که مردم می توانند به آن کمک کنند، اما به گفته وی به خاطر روند اداری طولانی این کمیسیون بسیار به کندی کار می کند.

صندوق های زیادی گذاشته شده اند، برنامه های زیادی برای امدادرسانی به آسیب دیدگان در کشورهای مختلف جهان راه اندازی شده است،ارگان مشخصی برای انسجام این کمک ها وجود ندارد، اینکه چه کسی به واقعیت کمک های جمع آوری شده را به نیازمندان اش خواهد رساند و کی نخواهد رساند، موضوعی است که مردم آسیب دیده در موردش قضاوت خواهند کرد.