20 سال پس از کودتایی که شوروی را فرو پاشاند
۱۳۹۰ مرداد ۲۸, جمعه
مقامات ارشد محافظه کار شوروی که با نام "گروه هشت" شناخته می شدند، قصد داشتند تا قدرت را در 19 آگست 1991 از میخائیل گورباچف به دست بگیرند. گورباچف قصد داشت تا با اصلاحات "پرسترویکا" بر مشکلات شوروی فایق آید و آن کشور را حفظ کند. اما کودتا در تاریخ 22 آگست با وجود مقاومت و دو دلی عاملان آن شکست خورد.
کودتا نتیجه برعکس داد و باعث تسریع مرگ اتحاد جماهیر شوروی شد. اتحاد جماهیر شوروی رسما در دسمبر همان سال فرو پاشید. گورباچف هرگز نتوانست اعتبار خود را به دست آورد؛ و به جای او بوریس یلتسین به عنوان رهبر و شخصیت ملی شوروی سر بلند کرد.
لیبرال های روسیه با خوشباوری مقاومت علیه "کمیته دولتی برای حالت اضطراری" (GKChP) را همچون پیروزی دموکراسی می نگرند. اما یک نظرسنجی که در این هفته انجام شد، نشان می دهد که افراد نظرات مختلفی در این مورد دارند.
بنابه این نظرسنجی که توسط "مرکز لیوادا" انجام شده، تنها 10 درصد مردم روسیه شکست کودتا را یک پیروزی برای دموکراسی می دانند. تقریبا 27 درصد روس ها بر این باورند که پس از کودتا روسیه به راه درست گام نهاد؛ اما 49 درصد معتقدند که روسیه راه اشتباهی را پیش گرفت.
میخائیل گورباچف، آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی به عنوان یک شخصیت حاشیه یی در روسیه مدرن، هنوز مورد توجه است؛ اما او این هفته ظاهر شد و گفت که او از شرایط کنونی روسیه "ناخشنود" است و روسیه رو به عقبگرد می باشد.
بسیاری از روس ها عقیده ولادمیر پوتین، رهبر محبوب روسیه را تکرار می کنند که گفته بود فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی "بزرگترین فاجعه جیوپولتیکی" در قرن بیستم بود. مردم روسیه دیگر نام سه تن از قربانیان آن کودتا را به یاد ندارند، چه رسد به آن که آنها را تجلیل کنند.
هنوز به درستی روشن نیست که بیستمین سالگرد این واقعه چگونه توسط پوتین و مدویدف برگزار می گردد؛ اما به نظر می رسد که مدویدف نسبت به استادش، پوتین کمتر احساس افسوس و پشیمانی در مورد دوران اتحاد جماهیر شوروی دارد.
بیستمین سالگرد کودتا در روسیه با نکته ی جنجالی دیگری همزمان شده است؛ این که هنوز مشخص نیست که چه کسی، پوتین یا مدویدف برای انتخابات ریاست جمهوری 2012 نامزد خواهد شد.
روسیه مدرن هنوز مانند اتحاد جماهیر شوروی با مشکلات و چالش های بزرگی روبرو است. روسیه جمعیت اندک دارد و با توجه به گذشته، تولید نیروی کار آن اندک می باشد. اقتصاد این کشور هنوز بر صادرات سوخت های هایدروکربنی استوار است و مهاجرت از نقاط دور افتاده یکی از چالش های جدی آن می باشد.
فرانس پرس / عاصف حسینی
ویراستار: روح الله یاسر