آیا طالبان از نیروهای حکومت سابق باج‌گیری می‌کنند؟

بعد از به قدرت رسیدن دوباره طالبان در ماه اگست ۲۰۲۱، ملا هبت‌الله آخندزاده رهبر این گروه عفو عمومی اعلام کرد و گفت که همه نیروهای امنیتی و کارمندان دولتی، آزاد اند و حتی می‌توانند به وظایف شان برگردند.

مرتبط:طالبان با اعلام عفو عمومی از مقام‌های حکومتی خواستند سر کار برگردند

اما در یک و نیم سال اخیر، گزارش‌های از بازداشت، شکنجه، لت و کوب، قتل و ترور نیروهای امنیتی سابق به نشر رسیده است. در تازه‌ترین مورد، شماری از نیروهای امنیتی مدعی اند که بعد از شکنجه در مقابل پول آزاد شده اند و ده‌ها تن از نیروهای امنیتی سابق در زندان طالبان به سر می‌برند.

یکی از نیروهای امنیتی سابق که به مدت پنج سال در قطعه «واکنش سریع» ریاست امنیت ملی حکومت پیشین افغانستان کار کرده بود، می‌گوید که سه ماه پیش نیروهای استخبارات طالبان او را از پیش دروازه خانه‌اش بازداشت کرده و به اداره جرایم سنگین در منطقه قصبه کابل انتقال دادند.

او که مانند دیگر منابع ما تنها به شرط فاش نشدن نام و هویت‌اش حاضر به صحبت شد، گفت: «طالبان از ساعت ۱۰ شب الی ۴ صبح با کیبل برق و پیپ آب ما را شکنجه می‌کردند. هر کدام ما را ۲۰ شلاق می‌زدند، آب یخ می‌انداختند، بعد سوال می‌کردند، اگر جواب نمی‌دادیم دوباره شکنجه می‌کردند تا اینکه بی‌هوش می‌شدیم.»

این سرباز سابق گفت که در حدود ۳۰۰ نفر از نیروهای امنیتی سابق که «اکثر شان از قوم تاجیک و هزاره و تعداد کمی از قوم ازبک اند، در اداره جرایم سنگین زندانی بودند.»

او می‌گوید: «تمام معلومات و عکس‌های ما پیش نیروهای استخبارات طالبان بود. هر بار ۲۰ نفر را شکنجه می‌کردند و خواهان معلومات می‌شدند.»

او مدعی است که سرانجام طالبان از او خواستار ۲۰ هزار دالر شدند، اما بعد از هشت شبانه روز شکنجه و لت و کوب، در مقابل ۱۰ هزار دالر امریکایی او را آزاد کردند.

این سرباز پیشین گفت: «یک فامیلم با موتر نزدیک در قصبه آمده بود. برادرم ۱۰ هزار دالر را به خانه یکی از طالبان برده بود. یکی از سربازان طالبان زنگ زد و گفت که برادر شما آزاد شد و پول را تسلیم کنید. من با بردارم صحبت نمودم و گفتم داخل موتر هستم، اما وضعیت صحی من خوب نیست. برادرم ۱۰ هزار دالر را تسلیم کرد و بعد نیروهای طالبان از موتر پائین شدند و گفتند بروید.»

این جوان می‌گوید فامیلش ۱۰ هزار دالر را از نزدیکان و دوستان قرض گرفته بود. بعد از آزادی او قاچاقی به یک کشور همسایه رفته است و می‌گوید شب و روز کار می‌کند تا قرضداری خانواده را پوره کند.

تعداد از نیروهای امنیتی بعد از این که توسط طالبان بازداشت می‌شوند، جسد شان یافت می‌شود و هیچ کسی هم پاسخگو نیست. در تازه‌ترین مورد یک سرباز پیشین به نام حسن رضا که در حدود ۱۰ سال در ولایت بامیان در مرکز هماهنگی حکومت پیشین مصروف کار بود، دو هفته قبل در دشت برچی کابل به قتل رسید؛ کاری که به گفته باشندگان محل از سوی طالبان صورت گرفته است.

بیشتر بخوانید:دیده بان حقوق بشر: بیش از ۱۰۰ نیروی امنیتی افغانستان «کشته و یا ناپدید شده اند»

یک سرباز پیشین دیگر می‌گوید با وجودی که در حضور متنفذین محلی اسلحه و امکانات دولتی را تسلیم طالبان کرده و یک رسید خط از طالبان نیز گرفته بود، دوباره مورد شکنجه این گروه قرار گرفته و مبجور شده است با پرداخت پول خود را آزاد کند.

این سرباز پیشین می‌گوید: «با وجودی که ورق ضمانت از طالبان داشتم، اما نیروهای طالبان من را با دنده برقی و قنداق تفنگ شکنجه می‌کردند و می‌گفتند که همکاران خود را معرفی کن. من را هفت شبانه روز شکنجه کردند.»

این جوان می‌گوید وقتی طالبان نتوانستند در اثر شکنجه از او معلومات بگیرند، پیشنهاد دیگر دادند: «طالبان گفتند که یا سلاح و یا پول بدهی، آزاد می‌شوی. از من ۱۰ هزار دالر خواست. گفتم ندارم، به خانه زنگ زدم که من خوبم، اما از من پول می‌خواهند. آنان هشت هزار دالر را آماده کرده و به یکی از افراد طالبان تسلیم نمودند، بعداً من آزاد شدم.»

معلوم نیست که این نوع باج‌گیری سیاست طالبان است یا صرفاً توسط برخی فرماندهان طالبان به صورت انفرادی انجام می‌شود.

عبدالنافع تکور، سخنگوی وزارت داخله طالبان این ادعاهای شماری از نیروهای امنیتی حکومت سابق را رد می‌کند و می‌گوید که بازداشت و شکنجه آنان واقعیت ندارد. او گفت: «این خبرها شایعه است. امارت اسلامی عفو عمومی اعلام کرده است. کارمندان جمهوریت را هیچ کسی حق ندارد اذیت کند و به هیچ کسی اجازه این کار را نمی‌دهیم.»

قبلاً وزارت داخله طالبان گفته بود که در یک سال گذشته ۱۹۵۰ مورد قتل در افغانستان صورت گرفته است، اما معلوم نیست چه تعداد آن‌ها نیروهای سابق بوده اند.

مقام‌های طالبان قتل نیروهای امنیتی سابق را در برخی موارد تائید می‌کنند، اما مدعی اند که این کار از سوی طالبان نه، بلکه از سوی افرادی به دلیل خصومت‌های شخصی صورت می‌گیرد.

محمد ناصر حقانی، عضو طالبان قبلاً در برنامه آشتی دویچه وله گفته بود که اکثر این گونه قتل‌ها بخاطر دشمنی‌های قومی، محلی و دیگر خصومت‌ها صورت گرفته است.

حقانی افزوده است: «به خاطر سوء تفاهم و یا از روی عقده، خصومت‌های شخصی، یگان خودسری‌ها در اوایل حکومت صورت گرفته است. اما بعد از شش ماه چنین قضایایی رخ نداده است.»

مرتبط:سرنوشت تلخ نظامیان سابق در یک سال حاکمیت طالبان

اما کارشناسان این اظهارات مقام‌های طالبان را رد می‌کنند. جنرال محمد رادمنش، کارشناس نظامی و سخنگوی سابق وزارت دفاع افغانستان به دویچه وله گفت: «بازداشت و شکنجه نیروهای امنیتی حکومت پیشین از سوی طالبان حقیقت دارد. متاسفانه بعضی افراد از حکومت پیشین و حالا در میان طالبان، آغشته به فساد اند. تعدادی هم از نگاه سیاسی با نیروهای امنیتی برخورد می‌کنند.»

خالد ایثار، محقق و عضو تیم نظارت در سازمان حقوق بشری «رواداری» در برنامه آشتی دویچه وله گفت که ادامه قتل‌های هدفمند مردم را نسبت به عفو عمومی طالبان بی‌باور ساخته است.

ایثار افزود که بررسی و تحقیقات سازمان رواداری نشان می‌دهد که در ۱۵ ماه گذشته ۶۳۴ مورد  قتل فراقانونی صورت گرفته که ۳۱ مورد شامل کارمندان حکومت پیشین و خصوصاً نیروهای امنیتی می‌گردد. ایثار گفت: «به خاطر ترس از طالبان، تعداد زیادی از نیروهای امنیتی سابق به صورت پنهانی و در ترس زندگی می‌کنند.»