آیا خشکسالی خطر قحطی را در پی دارد؟

در بسیاری از بخش های جهان، دوره های خشکسالی طولانی مدت تر و شدیدتر می شود و بیشتر از گذشته رخ می دهد. الکس جونز، مدیر سازمان مواد غذایی و زراعت ملل متحد در مصاحبه ای با دویچه وله از خطرات پدیده های اقلیمی برای امنیت غذایی می گوید.

دویچه وله: ما با موج جهانی گرما مواجه هستیم. دهقانانی که با پیامدهای آن دست و پنجه نرم می کنند، چگونه با این وضعیت کنار می آیند؟

الکس جونز: تحمل این وضعیت برای دهقانان خیلی سخت است. به خصوص زمانی که آن ها محصولاتی مانند غلات و حبوبات کاشته باشند. زیرا دوره انتظار برای به ثمر رسیدن این محصولات طولانی است و اگر در اواسط این دوره خشکسالی ایجاد شود، دهقانان با مشکلات جدی روبرو می شوند. اگر دهقان گندم یا جواری کاشته باشد، پس از کشت بذر این محصولات دیگر تقریبا هیچ کاری نمی تواند بکند. تنها کاری که از دست شان برمی آید، آبیاری بیشتر محصولات است. اما حتی این کار هم از پژمرده شدن محصول شان جلوگیری نمی کند. 

باید در این زمینه به دهقانان بیشتر اطلاع رسانی شود. آن ها باید از بذرهایی استفاده کنند که مقاوم تر هستند. آن ها نباید فقط بر روی یک محصول تمرکز کنند، بلکه باید غلات و حبوبات مختلف کشت کنند. در این صورت اگر یکی از این محصولات (به خاطر خشکسالی و تغییرات اقلیمی) از دست برود، دهقانان بتوانند غلات و حبوبات دیگر را که کاشته اند، به ثمر برسانند. 

آیا خشکسالی می تواند باعث کمبود مواد خوراکی و قحطی در سال ها یا دهه های آینده بشود و چه مناطقی در معرض چنین خطری هستند؟

الکس جونز: یقینا که خشکسالی می تواند باعث قحطی شود. براساس ارزیابی سازمان خوراکه و زراعت ملل متحد، در حال حاضر ۸۳۰ میلیون تن در جهان امنیت غذایی ندارند. آن ها همین حالا هم غذای کافی برای خوردن ندارند، بدون کمبود مواد غذایی به خاطر خشکسالی های متداوم.

ما می دانیم که مواد خوراکی کافی در دنیا بیش از حد لازم برای تغذیه همگان وجود دارد. اما توزیع صحیح آن دستخوش مشکلاتی است و حدود یک سوم از مواد خوراکی در مرحله پروسس از دست می رود.

ما با مشکل کمبود مواد مغذی (در مواد غذایی) روبرو هستیم. تغییرات اقلیمی، تغییر (میزان) کاربن دای اکساید در هوا بر مواد مغذی در خوراکه ها تاثیر می گذارد. میزان مواد معدنی و ویتامین در غلات کمتر شده است و برخی از این محصولات نسبت به گذشته ۱۰ درصد کمتر پروتئین دارند. پس به این ترتیب مشکل فقط کمیت مواد غذایی نیست، بلکه کیفیت مواد غذایی نیز مطرح است. 

آیا خشکسالی برای دهقانان به یک وضعیت عادی تبدیل می شود؟

الکس جونز: بله، متاسفانه همینطور است و متغیر بودن هوا به تدریج عادی می شود. دهقانان در یک سال باید با پیامدهای بارش شدید باران دست و پنجه نرم کنند، سال بعد از آن خشکسالی و در یک سال دیگر درجه های حرارت زیر صفر آن ها را تحت فشار خواهد گذاشت. در این میان آن ها سال هایی را هم تجربه خواهند کرد که آب و هوا برای رشد محصولات شان کاملا مناسب است. و این بزرگترین مشکل است. اگر ما ... می دانستیم که میزان حرارت دو درجه افزایش می یابد و ثابت می ماند، می توانستیم با آن کنار بیاییم. دو درجه افزایش قابل کنترول است.

مشکل، متغیر بودن اقلیم است. منظور من آب و هوای غیرعادی مانند گردباد، طوفان شدید، بارش باران، برفکوچ و درجه بالای حرارت در ماه آگست در مناطق شمالی اروپا است. غیرقابل پیش بینی بودن وضعیت آب و هوا بسیار بد است و به نظر می آید که این وضعیت کم کم دائمی می شود.

راه حل های ممکن وجود دارد. چرا از آن ها استفاده نمی شود؟

الکس جونز: استفاده از این راه حل ها گران هستند و بیشتر دهقانان فعلاَ هم به سختی می توانند از زراعت سودی به دست بیاورند. در سال هایی مانند امسال که آن ها احتمالا به خاطر خشکسالی بیشتر از گذشته ضرر کرده اند، اگر ما به آن ها بگوییم: «...بیایید در زمینه کشاورزی و تجهیزات ... پول بیشتری سرمایه گذاری کنید» معلوم است که آن ها به ما می گویند: «شما دیوانه شده اید. من همین حالا هم قرضدار هستم».

ما باید به جایی برسیم که همه دهقانان باهم متحد شوند و اطمینان حاصل کنیم که همه در مورد مسائلی که به آن ها مربوط می شود، همکاری کنند. زیرا اگر دهقانان در آلمان همکاری کنند، اما همسایگان شان در کشورهای دیگر شانه خالی کنند، ما در تحقق اهداف مان به جایی نمی رسیم. ما همه باید در مورد معیارهای معینی به توافق برسیم تا بتوانیم سرمایه گذاری های لازم را انجام دهیم.

دهقانان در برخی از مناطق آلمان ممکن است تا یک چهارم محصولات شان را از دست بدهند. بیشتر آن ها می توانند برای جبران خسارت از بیمه استفاده کنند. اما وقتی که این وضعیت از دست دادن محصول عادی شود و هر سال رخ دهد، آیا بیمه می تواند از عهده جبران خسارت برآید؟

الکس جونز: در این صورت حق بیمه ای که دهقانان باید پرداخت کنند، افزایش پیدا می کند...هرچه که ریسک بالاتر شود، حق بیمه نیز به همان نسبت بالاتر می رود. پس باید سوال را اینگونه مطرح کنیم، آیا دهقانان قادر به پرداخت حق بیمه خواهند بود؟  در این صورت آیا برای دهقانان (در آینده) بیمه شدن ارزش دارد؟ این نگرانی بزرگی است... 

پس اگر برای این مشکل راه حلی پیدا نشود، ما شاید شاهد شکست سیستم بیمه باشیم. ما در مورد طرح های بیمه محصولات که قرار است در کشورهای در حال توسعه ایجاد شود، نگران هستیم. دهقانان در این کشورها به چنین بیمه هایی نیاز دارند. 

آیا بخش زراعت شامل معاهده اقلیم پاریس می شود؟

الکس جونز: متاسفانه نه. معاهده پاریس از زراعت سخنی به میان نیاورده است. اما از آن زمان به پیشرفت های بزرگی دست یافته ایم. در کنفرانس اقلیم سازمان ملل در مراکش که در سال ۲۰۱۶ برگزار شد، ... قرار شد که چنین بخش زراعتی ایجاد شود. و در کنفرانس اقلیم که سال گذشته در شهر بُن آلمان برگزار شد، کار گروهی برای رسیدگی به مسائل زراعتی تشکیل شد. 

پس کارهایی در دست انجام است. فقط جهانیان باید برای کسب نتایج بهتر بیشتر باهم همکاری کنند. ما باید به این روند سرعت ببخشیم، زیرا نمی توانیم ۲۰ سال صبر کنیم. ما باید در عرض چند سال به نتایجی دست یابیم، اگر نه خیلی دیر می شود. 

الکس جونز مدیر بخش اقلیم و محیط زیست در سازمان خوراکه و زراعت ملل متحد است.

این مصاحبه توسط خانم سونیا انگلیکا دین انجام شده است.