از سر گیری پروازها بر فراز افغانستان زیر کنترول طالبان؟
۱۴۰۲ مرداد ۲۵, چهارشنبه
استفاده شرکت‌های هواپیمایی تجارتی از حریم هوایی افغانستان زمان پرواز و مصرف سوخت را برای مسافرت‌ها از شرق به غرب کاهش می‌دهد.
اما این مسیرهای کوتاه پرواز برای هندوستان و جنوب شرق آسیا سوال‌هایی را ایجاد می‌کند که در طول حکومت پیشین طالبان از ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ نیز بی‌پاسخ مانده بودند.
یکی از سوال‌ها این است که با طالبانی که زنان را از تحصیل و کار منع کرده و رفتارهایی دارند که از سوی کارشناسان سازمان ملل به طور بالقوه همسان «آپارتاید جنسیتی» تعریف شده است، چگونه برخورد و تعامل صورت بگیرد.
آیا خطوط هوایی می‌توانند خطر پرواز بر فراز کشوری را مدیریت کنند که حریم هوایی‌اش کنترول نمی‌شود و براساس برآوردها ۴۵۰۰ میل راکت ضد هواپیمای سرشانه‌ای در آن وجود دارد؟ و اگر هواپیما در جریان پرواز بر فراز افغانستان با مشکلات عاجل دچار شود و نیاز به نشست فوری داشته باشد، چه باید بکند؟
بیشتر بخوانید: خدمات زمینی سه میدان هوایی افغانستان به شرکت اماراتی واگذار شد
چه کسی می‌خواهد بر فراز چنین کشوری پرواز کند؟ گروه موسوم به «OPSGroup» که یک سازمان در عرصه صنعت هوانوردی است، اخیراَ یک پاسخ ساده ارائه کرد: «هیچ کس!»
در توصیه نامه‌ای که این گروه نشر کرده، آمده است: «در سراسر کشور هیچ کنترول ترافیک هوایی وجود ندارد، تعداد راکت‌های نظامی زمین به هوا ظاهراَ بی‌شمار است و اگر در ارتفاع بسیار پایین پرواز کنید این خطر وجود دارد که آن‌ها به شما شلیک کنند.»
با وجود این، امکان از سر گیری پرواز بر فراز افغانستان می‌تواند منفعت عمده‌ای برای شرکت‌های هواپیمایی نیز داشته باشد.
افغانستان محاط به خشکه در امتداد مستقیم‌ترین مسیرها برای هواپیماهایی موقعیت دارد که از هندوستان به اروپا و امریکا پرواز می‌کنند.
پس از تصرف قدرت توسط طالبان به تاریخ ۱۵ اگست ۲۰۲۱، هوانوردی ملکی متوقف شد. چرا که امکان کنترول حریم هوایی از زمین دیگر وجود نداشت.
نهادهای دولتی در سراسر جهان به خاطر ترس از شلیک ضد هوایی، پرواز هواپیماهای تجاری بر فراز خاک افغانستان را ممنوع کردند، به خصوص با توجه به این که شلیک به پرواز شماره ۱۷ خطوط هوایی مالیزیا بر فراز اوکرایین و سقوط آن هنوز در خاطره‌ها زنده است.
بیشتر بخوانید: طالبان: طیاره امریکایی از حریم هوایی پاکستان وارد افغانستان شده بود
پس از آن هواپیماها فضای افغانستان را دور می‌زنند. هواپیما فقط به مدت چند دقیقه بر فراز دهلیز واخان که بسیار کم سکنه است پرواز می‌کنند و بعد به راه شان در خارج از فضای هوایی افغانستان ادامه می‌دهند.
اما از آن جایی که هواپیماها مسیرشان را تغییر می‌دهند و از پرواز بر فراز افغانستان اجتناب می‌کنند، مدت زمان پرواز و مصرف سوخت افزایش می‌یابد که برای شرکت‌ها هزینه اضافی عمده‌ای به شمار می‌آید.
به این خاطر در اواخر ماه جولای اداره هوانوردی فدرال امریکا اعلام کرد که پروازهای بالاتر از ۳۲ هزار فوت (۹۷۵۰ متر) «با توجه به ریسک‌های کاهش یافته برای هوانوردی ملکی امریکایی در این ارتفاعات، می‌توانند از سر گرفته شوند.»
مقام‌های امریکایی و طالبان تا به حال به درخواست‌های مکرر اسوشیتدپرس برای اظهارنظر درباره لغو محدودیت‌های پرواز واکنش نشان نداده اند.
اما تا به حال به غیر از هواپیماهای افغانی و ایرانی به نظر نمی‌آید که هیچ شرکت هوایی از امکان پرواز بر فراز افغانستان استفاده کند. یک دلیل آن خطرات بالقوه تجهیزات نظامی است. چرا که در این کشور تعداد بی‌شمار راکت‌های ضد هواپیما وجود دارد. این راکت‌ها حتی از زمانی باقی مانده که سازمان استخبارات مرکزی ایالات متحده امریکا جنگجویان مجاهدین را برای مبارزه با شوروی سابق در سال‌های ۱۹۸۰ تجهیز می‌کرد.
اداره هوانوردی فدرال امریکا می‌گوید اطمینان دارد که پروازها بر فراز افغانستان در ارتفاع ۳۲ هزار فوت از محدوده برد اینگونه سلاح‌ها بیرون است، حتی اگر که این راکت‌ها از قله یک کوه شلیک شوند. شرکت هواپیمایی امریکایی یونایتدایرلاینز پرواز مستقیم از نیویارک و نیوجرسی به دهلی جدید دارد که از فراز دالان واخان عبور می‌کند و در صورت پرواز بر فراز افغانستان مدت زمان پرواز کاهش داده می‌شود.
بیشتر بخوانید: طالبان خواستار از سرگیری پرواز های بین المللی به میدان هوایی کابل شدند
شرکت‌های هواپیمایی امریکایی و شرکت هواپیمایی «ایر ایندیا» نیز از مسیر دهلیز واخان استفاده می‌کنند. آن‌ها به درخواست‌ها برای اظهارنظر واکنش نشان ندادند.
در حالی که حالا شرکت‌های هواپیمایی از پرواز بر فراز افغانستان اجتناب می‌کنند، در گذشته از این مسیر خیلی زیاد استفاده می‌شد.
سازمان هوانوردی ملکی بین المللی در گزارشی در نوامبر ۲۰۱۴ گفت که پروازها بر فراز افغانستان در سال ۲۰۰۲ تقریباً صفر بود، اما ده سال بعدش پروازهای سالانه به بیش از ۱۰۰ هزار افزایش یافت.
به صفحه اینستاگرام دویچه وله بپیوندید
قبل از این که طالبان قدرت را در کابل به دست بگیرند، حکومت سابق افغانستان در قبال هر پرواز بر فراز این کشور ۷۰۰ دالر دریافت می‌کرد که با توجه به مشکلات شدید اقتصادی مبلغ قابل توجهی به شمار می آمد.
طالبان چه می‌گویند؟
مقام‌های طالبان می‌گویند که همین حالا از محدود پروازهایی که بر فراز این کشور انجام می‌شود نفع می‌برند.
شبکه خصوصی طلوع‌نیوز به نقل از امام الدین احمدی، سخنگوی وزارت ترانسپورت و هوانوردی اداره طالبان اعلام کرد که در ظرف چهار ماه از درک حق العبور بر فراز افغانستان، ۸.۴ میلیون دالر درامد داشته اند.
احمدی گفت: «در قبال هر پرواز از خاک افغانستان باید ۷۰۰ دالر پرداخت شود. از آن جایی که میزان پروازها افزایش می‌یابد، افغانستان نیز از آن بهره می‌برد.»
بیشتر بخوانید: مذاکرات در مورد مدیریت پنج میدان هوایی افغانستان به بن بست رسید
این وزارت همچنین اعلام کرد که از اتحادیه بین المللی ترانسپورت هوایی که یک اتحادیه تجارتی خطوط هواپیمایی در سراسر دنیا است، پول دریافت کرده است.
صفحه یوتیوب دویچه وله دری را تماشا کنید
اما اتحادیه نامبرده با نشر یک بیانیه گفت که «از ماه سپتمبر ۲۰۲۱» قراردادش با افغانستان برای جمع‌آوری هزینه‌های پرواز بر فراز این کشور «معلق شده است» و دلیل آن التزام به رعایت تعزیرات بین المللی بر علیه طالبان است. در ادامه این بیانیه آمده است: «از آن زمان هیچ پولی پرداخت نشده است.»
Me, af (AP)