ترور: از پاکستان تا سان برناردینو

دویچه وله: تاشفین ملک و سید فاروق که به قتل گروهی در سان برناردینو دست زدند، چه تماس ها و ارتباطاتی با گروه های تندرو اسلامگرا در پاکستان داشتند؟

عارف جمال: ما تا هنوز اطلاعات موثق و تأیید شده در مورد ارتباطات قاتلان سان برناردینو با گروه های افراطی اسلامگرا در پاکستان یا جای دیگری در دست نداریم. تاشفین ملک برای خانوادۀ اش، که از ایالت پنجاب است، تا همین چند سال پیش هم یک زن نسبتاً آزاد منش و مدرن بود. گفته می شود که شماری از اعضای خانوادۀ وی اعضای گروه تروریستی "اهل سنت و جماعت" اند. این گروه قبلاً به نام "سپاه صحابه" شهرت داشت. اما هیچ نشانه ای در دست نیست که تاشفین ملک هم عضو این گروه بوده باشد.

افزون بر آن دانشگاه بهاوالدین ذکریا در شهر ملتان، که این زن در آن تحصیل کرده بود، مرکز گروه های اسلامگرا است. هرچند تلقین ذهنی وی بسیار پیشتر باید آغاز شده باشد، ولی ما یک تغییر کلی او را در چند سال اخیر، به ویژه پس از رفتن اش به ایالات متحدۀ امریکا می توانیم تشخیص بدهیم. به نظر می رسد که سازمان های اسلامی در امریکا این زوج را تحت تأثیر خود قرار داده بودند. این سازمان ها از جانب خود سیاست خارجی غرب را در رشد جهادگرایی مقصر می دانند.

دویچه وله: شما در مورد اعلام گروه "دولت اسلامی" که گویا "حامیان" این گروه این حمله را در ایالات متحدۀ امریکا انجام داده اند، چه نظری دارید؟ منظور "دولت اسلامی" از "حامیان" اش چیست؟

عارف جمال: پنداشته می شود که قاتلان حملۀ سان برناردینو زیر تأثیر فراخوان "دولت اسلامی" برای مبارزه علیه غرب کافر قرار گرفته بوده اند، بدون اینکه حمایت مستقیم از سوی گروه تندرو خاور میانه بدست آورده باشند. این نتیجه گیری به اساس اطلاعات موجود بدست آمده است. فراخوان "دولت اسلامی" علیه غرب متوجه همه کسانی است که قبلاً تلقین ذهنی شده اند و برای دست زدن به خشونت تنها به یک جرقه نیاز دارند. به نظر می رسد که "دولت اسلامی" در استراتژی خود برای بی ثبات ساختن غرب موفقیت های بدست آورده است.

دویچه وله: گفته می شود تاشفین ملک با کمک کنندگان "دولت اسلامی" و همچنان مولانا عبدالعزیز عالم اسلام در اسلام آباد ملاقات کرده بود. چرا مقامات پاکستان خطراتی را که از سوی عالمان دینی و سازمان های طرفدار "دولت اسلامی" در این کشور موجو اند، هنوز هم نادیده می گیرند؟

عارف جمال: گزارش ها در مورد ارتباط این زن با عبدالعزیز مولوی "لعل مسجد" اسلام آباد، که به گروه "دولت اسلامی" پیوسته است، ظاهراً نادرست اند. این گزارش ها به منابع ذکر ناشده در لندن بر می گردند و تنها و تنها گمانه زنی اند. مقامات ایالات متحدۀ امریکا ظاهراً در این مورد چیزی نمی دانند. ما می دانیم که قاتلان سان برناردینو و ایدیولوژی آنها زیر تأثیر "دولت اسلامی" قرار داشته اند. به همین نسبت امکان بسیار زیاد وجود دارد که آنها ارتباط های با مسجد لعل داشته اند. اگر همچو ارتباطی میان این قاتلان و مسجد لعل وجود داشته است، این ارتباط به احتمال زیاد تنها به شکل ایدیولوژیک بوده است.

دویچه وله: چه چیزی سبب می شود که مسلمانان مقیم ایالات متحدۀ امریکا به گروه های مثل "دولت اسلامی" رو می آورند؟

عارف جمال: دلیل اصلی برای گرایش مسلمانان به جهادگرایی در ایالات متحدۀ امریکا و یا جای دیگری، "سندروم قربانی" آنهاست. جهادگرایی به آنها تفهیم می کند که کافر ها مسئول ناکامی انفرادی و یا هم به عنوان یک جامعه (امة) آنهاست. آنها به این باور اند که در برابر کافران باید به اساس دساتیر اسلامی مبارزه صورت بگیرد.

دویچه وله: وهابیت عربستان سعودی، که بسیار از کارشناسان آن را چرخ اصلی ایدیولوژیک گروه های جهادگرا می پندارند، تا چه حدی روی مسلمانان مقیم ایالات متحدۀ امریکا تًثیر دارد؟

عارف جمال: تفاسیر قرآن و احادیث به شیوۀ وهابیت و سلفیسم ریشۀ اصلی گسترش جهادگرایی مدرن در سراسر جهان است. وهابیت و سلفیسم، برعکس شاخه های دیگر اسلام، تفسیر تحت اللفظ آیات و احادیث را آموزش می دهند. هدف سلفیسم ایجاد خلافت شبیه عصر ظهور اسلام است، که مسلمانان پیوسته در جنگ در برابر بقیه جهان قرار داشتند. سه گروه بزرگ، "دولت اسلامی"، جماعة الدعوة (یا لشکر طیبه) و بوکو حرام، سلفی اند.

دویچه وله: به نظر شما تأثیرات قتل گروهی سان برناردینو بر پاکستانی ها و دیگر مسلمانان مقیم ایالات متحده چگونه خواهند بود؟

عارف جمال: مسلمانان در امریکا زیر فشار عظیم جامعه قرار گرفته اند. برخی از سوءقصد ها علیه مساجد و مراکز اسلامی رخ داده است. امریکایی های مسلمان از یک فضای پر تنش در ساحۀ کار سخن گفته اند. برخی از آنها به من گفتند که آنها پس از حملات یازدهم سپتمبر ۲۰۰۱ تا کنون همچو واکنش های را ندیده بودند. از آنجایی که یکی از قاتلان زن بود، حالا زنان مسلمان نیز از دیدگاه زنان غیر مسلمان افراد مظنون اند. پیش از این زنان مسلمان با چنین نفرتی روبرو نبودند.

دویچه وله: آیا حکومت اوباما بالای اسلام آباد فشار وارد خواهد کرد که علیه گروه های تندرو اسلامگرا اقدامات شدیدتری اتخاذ کند، یا اینکه از پاکستان به عنوان متحد خود هنوز هم محافظت خواهد کرد؟

عارف جمال: حکومت اوباما احتمالاً فشار بالای پاکستان را افزایش خواهد داد که گروه های جهادگرا را در کنترول خود داشته باشد و اردوگاه های آنها را ببندد. اما چنین چیزی بدون تعزیرات اقتصادی و نظامی تأثیری نخواهد داشت. تنها فشار لفظی در ۱۵ تا ۲۰ سال گذشته هیچ سودی به بار نیاورد. ما شاید شاهد برخی از اقداماتی باشیم که مقامات پاکستانی با بی علاقگی علیه گروه "لعل مسجد" اتخاذ کنند، در صورتی که شواهدی در رابطه با دست داشتن این گروه در حملۀ سان برناردینو در دست باشد، اما زیاد تر از آن نه.

عارف جمال یک خبرنگار مستقل در ایالات متحدۀ امریکا است. او تا حال چندین کتاب نوشته است، از جمله کتاب "فراخوان برای جهاد فراملی: لشکر طیبه ۱۹۸۵ - ۲۰۱۴".