افریقا در جستجوی استراتژی مشترک علیه بوکوحرام

اکنون شورای امنیت ملل متحد نیز آژیر خطر را به صدا در آورده است. شورای امنیت در نیویارک اعلام کرده است که گروه تروریستی بوکوحرام، خطری برای تمام افریقای غربی و مرکزی است. به گفته این شورا، شورشیان در هر جایی که توانسته اند مرتکب "جنایت علیه بشریت" شده اند. این نخستین بار است که شورای امنیت در چنین اعلامیه ای علیه بوکوحرام اظهار نظر می کند. همه کشورها به شمول نایجریا که اکنون عضو غیردایمی این شورا می باشد، این اعلامیه را امضا کرده اند. تاکنون این کشور از مطرح ساختن این قضیه در چنین سطح عالی خودداری می کرد.

با این قطعنامه فشار بر کشورهای منطقه نیز افزایش یافته است تا در آینده در مبارزه علیه اسلامگرایان قویاً اقدام کنند. در نیامی پایتخت نیجر، روز سه شنبه (20 جنوری 2015) وزرای خارجه و دفاع کشورهای بنین، کامرون، گینه استوایی، نیجر و چاد روی یک استراتژی مشترک مشورت کردند.

محمد بازوم، وزیر خارجه نایجر گفت: «ما باید بلاقید یک اردوی موظف چندین کشوری را آماده سازیم. این اردو باید بیشتر از آنچه تا کنون بوده است، سرباز استخدام کند».

این اردو باید با با شمار کافی سربازان و اسلحه موثر مجهز باشد. قبلاً در فصل خزان این کشورها توافق کردند که یک اردوی متشکل از حدود 3000 سرباز به وجود آورند. این کار تاکنون صورت نگرفته است.

در اخیر هفته گذشته کشور چاد به صورت تکروانه 400 وسیله نقلیه نظامی و هلیکوپترها را به کامرون فرستاد تا اردوی این کشور را حمایت کند. زیرا در حال حاضر در شمال کامرون نیز اسلامگرایان از نایجریا در حال پیشرفت اند. بوکوحرام روز یک شنبه در منطقه مرزی بین دو کشور 80 انسان را اختطاف کرد که از جمله 50 تن آن ها هنوز هم در اسارت این ملیشه ها می باشند. گفته می شود که صدها ملکی اکنون از قریه های واقع در جنوب باگا در شمال نایجریا فرار می کنند. در این شهر بوکوحرام در آغاز این ماه یک قتل عام را به راه انداخت. طبق تخمین ها در این حادثه حدود 2000 تن کشته شده اند. اکنون نگرانی به وجود آمده است که این افراط گرایان پیوسته به سوی جنوب پیشروی کنند.

کمک های اروپا برای حل بحران

در مذاکرات نیامی، مقامات اتحادیه اروپا و آلمان نیز دور میز قرار دارند. شاید به همین دلیل باشد که جان درامانی مهاما رئیس جمهور غنا از فرصت استفاده کرده در دیدارش از آلمان خواهان حمایت اروپا شده است. در حال حاضر غنا ریاست "ایکو وس" یا جامعه اقتصادی افریقای غربی را به عهده دارد و بنابراین از نفوذ مهم در منطقه برخوردار است.

مهاما در یک مصاحبه اختصاصی با دویچه وله گفت: «ما به کمک های لوژستیکی، تجهیزات و پول نیاز داریم. من در نظر ندارم که فوراً سربازان اروپایی به شمال نایجریا بیایند. من فکر می کنم که کشورهای منطقه خواهند توانست به قدر کافی سرباز بسیج کنند تا به این مشکل پایان دهند». مهاما نمونه چنین تعهد اروپاییان در افریقا را، مالی در افریقای غربی خواند. رئیس جمهور غنا در این مورد گفت: « فرانسه سرباز فرستاد و قطعات نظامی غنا را برای این ماموریت هواپیماهای ترانسپورتی آلمانی حمایت کردند».

آیا به زودی عملیاتی مانند مالی در نایجریا صورت گیرد؟ دامین هیلی از "مرکز اروپایی برای مدیریت سیاست انکشافی" در ماستریخت می گوید: «من انتظار دارم که اروپا بیشتر یک عملیات نرم تر به طور مثال کمک های بشردوستانه را انجام دهد». همچنان می توان در مورد حمایت در شکل تجهیزات نظامی فکر کرد. به طور مثال آلمان سه ماه پیش 120 عراده واسطه نقلیه نظامی به کامرون فرستاد. این وسایط باید در آنجا در جنگ علیه بوکوحرام مورد استفاده قرار گیرند.

نایجریا طرفدار عدم مداخله است

البته پایگاه اسلامگرایان در شمال نایجریا است. هنریش بیرگ شتیرسر، رئیس پیشین بنیاد فریدریش ناومن در نایجریا به این نظر است که نایجریا به مثابه یک قدرت مهم منطقه یی در کل قبول کمک نظامی از خارج را مشکل می یابد.

او گفت: «با توجه به اعتراف (نایجریا) به این که خودش نمی تواند از عهده بوکوحرام برآید و تصور این که کشورهای هم مرز انگیزه بهتر دارند و مسلح اند، نمی توان انتظار نقش رهبری نایجریا را داشت». با همه ضعف ها، نایجریا هنوزهم در "تکبر قدرت" به سر می برد.

از نگاه دامین هیلی، به عین ترتیب این امر همکاری با شرکای بین المللی را دشوار می گرداند. او می گوید: «نهایت مشکل است با حکومتی در مورد راه حل گفتگو کرد که اردوی آن خود بخشی از مشکل است».

هیلی این اتهام را تایید می کند که اردوی نایجریا به تشدید خشونت ها کمک کرده است. چنانکه سازمان حقوق بشری عفو بین الملل گزارش داده است اردوی نایجریا، مسئول جنایت های حقوق بشری شدید در شمال نایجریا است. فکر می شود که اردوی نایجریا در سال 2014 جنگجویان احتمالی بوکوحرام را اعدام کرده است. این مجازات غیرقانونی به طور مضاعفی منازعه را تشدید کرده است.

بیرگ شتریسر کارشناس نایجریا، فساد در این کشور را نیز دلیل ضعف در مقابله با بوکوحرام می داند: «نباید تعجب کرد که یک بخش زیاد بودجه نظامی و امنیتی به کنار گذاشته شده و در کیسه های شخصی جنرال ها و افسران بلند رتبه و سیاستمداران ریخته شده اند».

نیروهای موظف اتحادیه افریقا

یک سوال بزرگ دیگر هم وجود دارد که زیر کدام عنوان یک نیروی چندین ملیتی می تواند واکنش نشان دهد. مهاما رئیس جمهور غنا امیدوار است که چنین مجوزی را اتحادیه افریقا تصویب کند. انگلا مرکل صدراعظم آلمان فدرال از چنین خواستی حمایت می کند. او پس از ملاقات با مهاما گفت که با اتحادیه اروپا، باید کمک مالی برای این منظور از طریق اتحادیه افریقا کارسازی گردد.

برعکس هینریش بیرگ شتریسر می گوید : «اتحادیه افریقا در این مورد بدترین شریک است». این سازمان در قسمت رفع بحرانات پیش از این به طور خاص کاری نکرده است. «عمدتاً چنین ماموریتی می تواند در سطح منطقه یی راه اندازی شود». از نظر بیرک شتریسر، ایکووس یا جامعه اقتصادی افریقای غربی مرجع درستی است. اما در آنجا نایجریا بزرگترین قدرت منطقه یی است.

از مذاکرات سران در نیامی معلوم می شود که از قرار معلوم حل این بحران برای آن کشور از بلندترین اولویت برخوردار نیست. هیچ مقام حکومت نایجریا بالاتر از سفیر در این مذاکرات شرکت نکرد. رهبر نظامی بعد از عکس گیری دستجمعی به زودی با شرکت کنندگان وداع کرد.