افغان‌ها در حسرت هنرمندانی که دیگر نمی‌خوانند

طنین گیرای آهنگ «یا مولا دلم تنگ آمده» که توسط ساربان سروده شده از یک رستورانت سنتی در کابل به گوش می رسد. این رستورانت جمع و جوش خوبی دارد و مشتریان زیادی برای صرف نان چاشت این جا می آیند.

مشتریان این رستورانت نه بخاطر غذای بامزه، بلکه به دلیل موسیقی دل پذیر هنرمندان آماتور افغان که از این جا پخش می شود، ترجیح می دهند به این جا بیایند.

امیر محمد 52 ساله که در این رستورانت آمده می گوید هنرمندانی که افغانستان در گذشته داشت حالا ندارد: «حالا خواندن ها تجارتی است اما آن ها [هنرمندان آماتور] بودند خواننده های حقیقی، آن ها بودند استاد بودند، آن ها خوانندگان منظم بودند. حالا هرکسی که از کوچه برابر شد می رود آهنگ اجرا می کند».

استاد سراهنگ، استاد هماهنگ، ظاهر هویدا، احمد ظاهر و ناشناس هنرمندانی اند که افغان ها از صدای دلنشین و آهنگ های جذاب آن ها می گویند. بسیاری ها به این نظرند که این خوانندگان بی نظیر بودند و جای آن ها در عرصه موسیقی امروزی خالیست.

به گفته امیر محمد عشق و احساسی که در آهنگ های هنرمندان دهه 50 و 60 خورشیدی نهفته، بی نظیر است و آهنگ های جدید چنگی به دل نمی زنند: «ما به آهنگ های دوره جدید علاقه نداریم. این ها از این و آن را کاپی می کنند در حالی که در دوران ما آوازخوانان شعرهای حافظ صاحب و بیدل صاحب و دیگران را می خواندند».

بی توجهی به موسیقی

در حال حاضر ریاست موسیقی رادیو تلویزیون افغانستان یگانه مرکزی است که شماری از هنرمندان در آن موسیقی ثبت می کنند. ساختمان این ریاست شکل نیمه خرابه را دارد و توجهی به آن نشده است.

رفیق خشنود رییس تولید موسیقی رادیو تلویزیون افغانستان می گوید در سال های جنگ، هنر بیشترین صدمه را دیده است: «موسیقی افغانی ما واقعا ضربه محکمی خورد. هنرمندان ما مهاجر شدند بیشتر آن ها دوباره به افغانستان برنگشتند».

آقای خشنود می گوید به تازگی تلاش هایی برای بهبود موسیقی در افغانستان آغاز شده ولی این تلاش ها کافی نیست. او می گوید قرار است آرشیف رادیو تلویزیون کمپیوتری شود و آهنگ هرمندان افغانستان از طریق انترنت در اختیار عموم قرار گیرد.

با تسلط مجاهدین در کابل جای صدای آهنگ را صدای تفنگ و راکت گرفت و کوچه کوچه این شهر به سنگر جنگ تبدیل شد. در دوران طالبان شنیدن موسیقی جرم پنداشته می شد و سربازان امر به معروف و نهی از منکر برای کسانی که کاروبار موسیقی داشتند سخت جزا می دادند.

اما در ده سال اخیر با رشد سریع تکنالوژی و فعالیت صدها رسانه، موسیقی افغانی سیر صعودی را پیمود و آوازخوانان جوان پا به عرصه موسیقی گذاشتند.

امید، "سی دی" فروش افغان در کابل می گوید دسترسی به موسیقی بسیار آسان شده است: «حالا بسیار سهولت فراهم شده و هرکس می تواند موسیقی را در تیلفون های خود ثبت کند و هر قسم آهنگ را می توانند بشنوند و ببینند».

انستیتوت ملی موسیقی، ریاست ثبت موسیقی رادیو تلویزیون افغانستان و کوچه خرابات مراکزی هستند که هنرمندان در آن ها فعالیت دارند اما ده ها دفتر آزاد موسیقی در شهر کابل توسط هنرمندان آماتور فعالیت می کنند.