اهداف روسیه و ایران از گسترش ارتباطات با طالبان چیست؟
۱۳۹۵ دی ۹, پنجشنبه
مسکو و تهران تاکید می‌کنند که رابطه شان با شورشیان طالبان به هدف تقویت امنیت منطقوی است، اما مقام‌های محلی افغان و امریکایی که قبلاَ از بازی دوگانه پاکستان در قبال افغانستان مایوس شده اند، در مورد اهداف ایران و روسیه مشکوک اند.
ایران، دشمن دیرینه واشنگتن، متهم است که به صورت مخفی به گروه طالبان کمک می‌کند و ناظران می‌گویند روسیه به بازی‌های دوران جنگ سرد برگشته است تا دست‌آوردهای ایالات متحده امریکا را در زمانی از مسیر آن خارج کند که پالیسی دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب امریکا در قبال افغانستان نامعلوم است.
جنرال جان نیکلسون، فرمانده نیروهای امریکایی و ناتو در افغانستان اخیراَ با محکوم کردن «نفوذ بدخواهانه» قدرت‌های خارجی در افغانستان گفت: «روایت (روسیه) چیزی مثل این خواهد بود که طالبان کسانی اند که علیه "دولت اسلامی" یا داعش می‌جنگند.»
این جنرال امریکایی افزود: «مشروعیت عامه‌ای را که روسیه به طالبان عاریه می‌دهد، مبتنی بر فاکت‌ها نیست، بلکه به عنوان راهی برای تضعیف حکومت افغانستان و تلاش‌‌های ناتو است و شورشیان را تقویت می‌کند.»
جنرال نیکلسون راجع به همسایه غربی افغانستان گفت: «در رابطه به ایران، وضعیت مشابهی وجود دارد. ارتباطاتی میان ایرانی‌ها و طالبان وجود داشته است.»
روسیه به صورت رسمی هلیکوپترهای نظامی به نیروهای افغانستان فراهم کرده است، اما مقام‌ها و شورشیان می‌گویند که این کشور به طالبان نیز کمک تسلیحاتی کرده است.
یک مقام ارشد امنیتی افغانستان به فرانس پرس گفت: «ما به ویژه نگران محموله‌های تسلیحات ساخت روسیه هستیم که اخیراَ در مرز با تاجیکستان ضبط گردیده است.»
این مقام افغان که نخواسته نامش فاش شود، افزوده است: «حمایت برون مرزی برای طالبان وضعیت امنیتی شمال افغانستان را پیچیده‌تر خواهد ساخت.»
یک فرمانده طالبان به اسوشیتدپرس گفت که حمایت روسیه این شورشیان را قادر ساخت که در ماه اکتوبر شهر کندز را برای دومین بار برای مدت کوتاهی تصرف کنند.
همچنین منابعی به فرانس پرس گفته اند که نمایندگان طالبان در ماه‌های اخیر چندین نشست با مقام‌های روسیه در تاجیکستان و مسکو داشته اند.
صدیق صدیقی، سخنگوی وزارت داخله افغانستان گفت: «هیچ کشوری نباید با گروه‌های مخربی که دشمن افغانستان اند، تماس داشته باشد. این بی‌احترامی به قربانیان جنگ است. ما از روسیه و ایران می‌خواهیم که برای شکست دادن تروریسم با افغان‌ها کار کنند.»
دیپلومات‌های غربی به صورت خصوصی هشدار داده اند که مقرر ساختن شخصیت‌های کارکشته زمان اتحاد شوروی در سفارت روسیه به منظور استفاده از تاکتیک‌های جنگ سرد خواهد بود، آن هم در زمانی که مناسبات مسکو و واشنگتن روی منازعات اوکرایین و سوریه خدشه دار شده است.
این هفته حکومت افغانستان خشم خود از یک نشست سه جانبه میان چین، روسیه و پاکستان در مسکو را ابراز داشت که در آن راجع به «رویکرد انعطاف پذیر» برای برداشتن نام برخی اعضای طالبان از فهرست‌تحریم‌ها توافق صورت گرفت.
الکساندر مانتیتسکی، سفیر روسیه در کابل تاکید می‌کند که مناسبات این کشور با طالبان از روی نیت خوب است: «ما با طالبان ارتباط داریم تا از امنیت دفاتر سیاسی، قونسلگری‌ها و امنیت آسیای مرکزی اطمینان حاصل کنیم.»
او با انتقاد از ناتو، گفت که اتهام‌ها بر روسیه تلاشی است تا توجهات را از بدتر شدن وضعیت افغانستان دور کرده و «تقصیر ناکامی‌های خود را به گردن ما بیاندازند».
برخی تحلیلگران موافق اند که نگرانی روسیه و ایران در مورد گروه «دولت اسلامی» یا داعش را نمی‌توان به سادگی نادیده گرفت. مایکل کوگلمن، تحلیلگر مرکز وودرو ویلسن در واشنگتن می‌گوید: «دولت اسلامی ممکن است حضور عمیق در افغانستان نداشته باشد، حضور خود را در آنجا توسعه داده و نام آن در همه جا ترس بزرگی را ایجاد می‌کند.»
این تحلیلگر افزود: «ما نمی‌توانیم این احتمال را رد کنیم که روسیه و ایران برای مبارزه علیه حضور احتمالاَ قوی‌تر «دولت اسلامی» در افغانستان در آینده، روابط خود را با طالبان گسترش بدهند.»
افغانستان برای مدت‌های طولانی تخته شطرنج جنگ‌های رقابتی بوده است؛ از «بازی بزرگ» قرن نوزدهم میان روسیه و بریتانیا تا فرستادن تسلیحات از جانب امریکا به گروه‌های افغان برای مبارزه علیه قوای اتحاد جماهیر شوروی در دهه ۱۹۸۰.
افغانستان همچنین میدان جنگ نیابتی دو همسایه مسلح با سلاح اتومی، هندوستان و پاکستان، بوده است. پاکستان همچنین به «بازی دوگانه» متهم است که هم از ماموریت مبارزه با تروریسم امریکا حمایت کرده و هم به طالبان پناهگاه داده است.
تحلیلگران می‌گویند زرنگی قدرت‌های بزرگ برای داشتن دست برتر در افغانستان، آن هم در زمانی که سیاست ترامپ در قبال افغانستان نامعلوم است، می‌تواند به هرج و مرج بیشتر در افغانستان منجر شود.
احمد سعیدی، تحلیلگر افغانستان می‌گوید: «روسیه انتظار می‌کشد که اقدام بعدی ایالات متحده امریکا بعد از شروع کار ترامپ را ببیند. اگر ترامپ به کاهش حضور امریکا تصمیم بگیرد، روسیه مشتاق به پر کردن این خلاء خواهد بود.»
سعیدی می‌افزاید: «جنگ خارجی‌ها برای منافع خود شان نشانه خوبی برای افغانستان نیست. مفهوم آن تنها خون‌ریزی و خشونت بیشتر در افغانستان خواهد بود.»
af/rr (AFP)