بازی های المپيک - از تجليل خدايان تا پرستش ورزشکاران

تعداد زياد از سران کشور های جهان در محفل افتتاحيه شرکت خواهند نمود، از جمله جورج دبليو بوش، رئيس جمهور ايالات متحده امريکا که گفته ميشد بنابر دلايل سياسی از سهم گيری در مراسم خودداری خواهد ورزيد.

جمهوری مردم چين بار ها تلاش نموده بود تا ميزبان بازی های المپيک باشد، اما دلايل مختلف و شايد بيشتر سياسی باعث گرديده بودند، تا قرعۀ فال بنام اين کشور نخورد. اما "بخت بد هم" یک روز پايانی دارد و هفت سال قبل بود که کميتۀ بين المللی المپيک در خواست چين را مورد قبول قرار داده و اين کشور را به حيث برگزار کنندۀ بازی های المپيک سال 2008 انتخاب نمود.

چين شش سال تمام برای بر آورده نمودن شرايطی که کميتۀ بين المللی المپيک در مقابل هر ميزبان ميگذارد، تلاش نمود و دست کم 50 ميليارد دالر را در بخش ترميم ورزشگاه ها، شاهراه ها و هوتل ها به خرج رسانيد. شرايط کميتۀ بين المللی المپيک بايد يک سال قبل از برگزاری بازی ها بر آورده شده باشند، در غير آن مجوز برگزاری رقابتهای ورزشی پس گرفته ميشود. چين از اين آزمون موفقانه بيرون آمد ولی با مشکل ديگر روبرو شد که تا به حال هم دامنگيرش ميباشد. مشکلی که شکل سياسی دارد و گاهی زير نام "آزادی برای تبت" و گاهی زير نام "آزادی بيان برای خبرنگاران خارجی" ظاهر ميگردد.

حکومت چين تابه حال قادر نگرديده است تا به اين دو مشکل راه حل دست و پا کند. از سوی ديگر چين نمی خواهد به جهان اجازه بدهد تا ، به گفتۀ مسولين اين کشور، در"مسائل داخلی جمهوری مردمی دخالت نمايند". برخورد چين در مقابل منتقدان با عث گرديده است تا پيش گزارش ها در رابطه با بازی های اين دور بيشتر آب و رنگ سياسی داشته باشند و مسائل مربوط به ورزش، حداقل تا به حال، کمتر در خور توجه قرار بگيرند.

ورزش - سرگرمی برای خدايان

به هر حال، بازی های المپيک که جشن بزرگ خانوادۀ جهانی است و از ورزش و ورزشکاران در آن تجليل به عمل ميايد، سابقۀ بس کهن دارد، و باری نه شکل سياسی داشته و نه بخاطر رقابت های ورزشی برگزار ميشده است. آخرين تحقيقات نشان ميدهند که بازی های المپيک به شکلی از اشکال تقريبا ً 4000 سال پيش از امروز در يونان باستان برای نخستين بار تجربه شده است. اسناد دقيقتر حاکی از آن اند که رقابت های ورزشکاران و هنرمندان يونانی دست کم 800 تا هزار سال قبل از ميلاد مسيح (3000 سال قبل از امروز) بخاطر تجليل از زئوس، خدای خدايان در عبادتگاه المپيا رواج داشته است.

در آن ايام ورزشکاران از نقاط مختلف يونان به هيليس واقع در شبه جزيرۀ پليپونيس ميآمدند و همه در يک گوشۀ شهر خيمه ميزدند. به اين شکل "شهرک المپيک" تاسيس ميگردد. از اين عنعنه امروزه هم پيروی ميشود، البته به اين شکل که ورزشکاران نه در خيمه ها بلکه در ساختمانهای مجلل اما واقع در يک محل اتراق ميکنند.

مشعل المپيا را "تسبيح بدستان آنزمان" خاموش ميسازند

رسم در آن زمان چنين بوده است که ورزشکاران قبل از آغاز بازی ها در حضور يک هيت از داوران حاضر ميگرديدند و توانايي های خود را به نمايش ميگذاشتند. تنها آنعده از ورزشکاران که لايق شرکت در محافل مذهبی المپيک شناخته ميشدند، اجازه داشتند در مراسم رسمی شرکت کنند. اين مراسم با ياد کردن سوگند برای پابند بودن به قوانين بازی در معبد زئوس آغاز ميگرديد.

محل برگزاری بازی ها که با مراسم مذهبی بدرقه ميشدند، ورزشگاه درعبادتگاه المپيا در شهرک هيليس بوده است. شمار ورزشکاران در نخستين دوره های رقابت های المپيک زياد چشمگير نبوده است. تنها به آنانيکه در ورزش دوش مهارت داشتند، اجازه داده ميشد تا در بازی ها شرکت کنند. ساير شرکت کنندگان مراسم را شعرا، نويسندگان، آوازخوانان و نوازندگان تشکيل ميداده اند. بعد ها وضع برعکس ميگردد و جای سبک های مختلف هنرهای زيبا در رقابت های المپيک را ورزش های گوناگون رايج آن دوران ميگيرند.

البته تعداد کسانيکه خواهان سهمگيری در رقابت های المپيک بودند بی حد زياد خوانده شده است. يکی از دلايل اين علاقمندی ها جايگاه بلند ورزشکاران و هنرمندان در جامعۀ يونانی بوده است. به آنانيکه در بازی های المپيک در حضور تماشاچيان و روحانیان برنده ميشدند به چشم محبوبان خدای خدايان، زئوس نگريسته ميشده است. به عبارۀ ديگر، باور مردم در اين بوده است که تنها انسانهایی در ميدان های المپيک موفق ميشوند که هنر و مهارت آنها مورد پسند خدايان قرار بگيرد. بناء ً از هنرمندان و ورزشکاران موفق قدردانی زياد صورت ميگرفت، اکثرا ً مجسمه های آنان ساخته ميشد و از زندگی و کارکرد های آنها در سروده های حماسی سخن ها ميرفت.

اما بخت با اين انسان های "خدا گونه" زياد سازگار نبود. شکست يونانيان در مقابل لشکر روم بساط قهرمانان يونانی را برای مدتی برميچيند. اما روميان که سخت تحت تاثير فرهنگ پربار مغلوبان قرار گرفته بودند، به بازی های الميپک رونق تازۀ ميبخشند، اينبار با سهم دهی ورزشکاران ملت های مختلف در رقابت ها و کمرنگ ساختن جنبۀ مذهبی بازی های المپيک در کل. به اين شکل بازهای المپيک از قيد سربازان نيزه بدست رومی نجات مييابد. اما در سال 396 ميلادی "روحانيون تسبيح بدست مسيحي" که حالا ديگر قشر مقتدر امپراتوری روم را تشکيل ميداند، آتش مقدس المپيا را برای 14 قرن خاموش ميسازند.

امپراتور، بنابر فشار که از طرف روحانيون يگانه دين رسمی، يعنی مسيحيت وارد ميگرديد، تمام مراسم را که رنگ و بوی، به قول آنها، غير مسيحيی داشتند و باعث سرور و خوشحالی ميشدند، ممنوع قرار ميدهد.

تولد دوباره

در اوساط قرن 18 ميلادی است که يکبار ديگر مسابقات ورزشی زير نام بازی های المپيک، اينبار نه در يونان بلکه در انگلستان، البته در سطح محلی برگزار ميگردند. چندی بعد بقايای معبد المپيا در يونان توسط باستانشناسان آلمانی از دل خاک ها بيرون کشيده ميشود. در اين ايام است که شخصی بنام "بارون پيير د کوبرتين" يکتن از اشرافيان و پولداران فرانسه در صدد زنده ساختن شکوه سابق بازی های المپيک مي برآيد. او در آنوقت به افراد پولدار و با نفوذ کشورش چنين مينويسد: "آلمانی ها ورزشگاه يونان باستان را از گورستان تاريخ به جهان امروزی بر گشتاندند، آيا ما فرانسوی ها نمی توانيم تا شکوه بازی های المپيک را يکبار ديگر زنده بسازيم؟". جواب اکثريت که دل پر خون از دست آلمانيها دارند، چنين است: "چرا که نه".

کوبرتين در سال 1894 ميلادی نمايندگان برخی از کشور های مقتدر آنزمان را به پاريس دعوت ميکند و نظرات و پيشنهادهای خود را با آنها در ميان ميگذارد. بعد از غور روی موضوع، تصميم بر اين ميشود تا مشترکا ً باز های المپيک را برگزار کنند.

سازماندهی بازی ها به واحد نو تاسيس بنام کميتۀ بين المللی المپيک سپرده ميشود. نخستين دور بازی ها در سال 1896 در يونان با شرکت 205 ورزشکار از 13 کشور برگزار ميگردد. استقبال جهانيان از اين مراسم به اندازه ای گرم است که از آن به بعد تا امروز، هر چهار سال، بازی های المپيک در يکی از کشور های عضو کميتۀ بين المللی المپيک با تفاوت های کم و زياد در شمار ورزشکاران و سبک های ورزشی، برگزار ميگردد.

چهار ورزشکار افغان در چين

در بازی های المپيک امسال پکينگ بيش از 11 هزار ورزشکار از 205 کشور جهان شرکت مينمايند ودر 28 ورزش از جمله فوتبال، بوکس، واليبال و جمناستيک به مصاف هم ميروند. از افغانستان چهار ورزشکار در رقابت ها اشتراک ميکنند، از جمله دو تن در بخش دوش 100 متر و 1500 متر و دو جوان ديگر در بخش تکواندو.

ميزبان دور بعدی بازی های المپيک در سال 2012 انگلستان انتخاب شده است.

رتبيل آهنگ