برخی رسانه‌های افغانستان به خاطر مشکلات مالی مسدود شده اند
۱۳۹۸ اردیبهشت ۱۷, سه‌شنبه
وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان می گوید در حال حاضر ۳۱۰۰ رسانه دیداری، شنیداری، چاپی و الکترونیک در این کشور فعالیت می کنند و در این وزارت ثبت شده اند.
اما برخی از این رسانه‌ها در سال‌های اخیر مسدود شده و یا در معرض تعطیلی قرار دارند. دلیل اصلی مسدود شدن این رسانه‌ها ناامنی نه، بلکه نبود منابع مالی است.
مشکلات امنیتی هنوز هم برای رسانه ها و کارمندان شان بسیار جدی است. سازمان خبرنگاران بدون مرز در سال ۲۰۱۹ نیز افغانستان را خطرناک ترین کشور جهان برای کار رسانه ای عنوان کرد. سال گذشته میلادی ۱۰ خبرنگار در ۳۰ ماه اپریل در حملات تروریستی کشته شدند.
در ماه اپریل سال جاری، مردان مسلح به استدیوی رادیو «همصدا» در تخار وارد شده و دو گوینده رادیو را در جریان برنامه زنده در شهر تالقان مرکز این ولایت کشتند.
سیمین حسینی، رئیس این رادیو می گوید این رویداد بر روحیه همه رسانه های بغلان تاثیر منفی گذاشت: «قبلا ساعت ۱۰ تا ۱۱ شب هم برنامه داشتیم، اما حالا کارمندان می‌ترسند و از عصر به بعد در دفتر نمی مانند».
رئیسان رسانه‌های خصوصی در حوزه شمال در کنار تهدیدات امنیتی از مشکلات مالی نیز به عنوان یک چالش یاد می‌کنند. خانم حسینی می گوید: «اگر ما عواید خوبی می داشتیم، می توانستیم برای دفتر خود محافظ بگیریم و افراد مسلح نمی توانستند وارد دفترمان شوند».
چند روز قبل در فیض آباد مرکز بدخشان نیز رادیوی محلی «بازگل» و در شهر کندز رادیوی محلی «بدلون» نشرات شان را متوقف کردند. رئیسان این دو رسانه مشکلات مالی را دلیل این کارشان عنوان می کنند.
ذکیه زهادت، رئیس رادیو «بازگل» می گوید: «در کل رسانه های بدخشان وضع مالی خوبی ندارند. حامیان مالی خوبی اینجا نیستند. موسسات خارجی و سازمان های غیردولتی و حکومتی نیز توان حمایت مالی رسانه ها را ندارند».
این رادیو هفت سال در فیض آباد نشرات داشت و حالا کارمندانش خانه نشین شده اند. به گفته خانم زهادت ۲۲ هفته‌نامه نیز در این ولایت فعالیت شان را متوقف کرده اند.
نظیف الله نظیف، صاحب امتیاز رادیو «بدلون» در کندز نیز می گوید بدون حمایت مالی امکان ندارد یک رسانه خصوصی در افغانستان فعال بماند: «من در مورد رسانه خودم اگر بگویم، بسیاری مصارفش را خودم تامین می کردم».
رئیسان رسانه های خصوصی می گویند اعلانات تجاری تنها منبع عایداتی چنین رسانه ها هستند. اما در ولایت هایی مثل تخار، بدخشان و کندز تجارت محلی به اندازه ای نیست که نیاز به تبلیغات باشد. رسانه های سراسری بازار تبلیغات افغانستان را از آن خود کرده اند.
بسیاری از رسانه های کوچک محلی حتی نمی توانند حقوق ماهوار کارمندان شان را بپردازند، چه برسد به این که بتوانند برنامه های جدید داشته باشند و یا سطح نشرات شان را گسترش دهند.
مبینه ساعی، رئیس دفتر حمایت از رسانه های آزاد افغانستان «نی» در بلخ می گوید که از سال سال ۲۰۱۴ به بعد شمار رسانه ها در حوزه شمال رو به کاهش گذاشته است: «دونرها دیگر امکانات گذشته را برای تامین رسانه ها ندارند. پولی در اختیار رسانه ها گذاشته نمی شود که مشکل شان را حل کنند. با این حال همیشه صدای مان را برای حل مشکلات رسانه ها بلند می کنیم». به گفته وی از میان ۸۰ رسانه چاپی در بلخ فقط چهار رسانه باقی مانده اند و شش رسانه تصویری و صوتی نیز غیرفعال شده اند.
محمد صابر مومند، سخنگوی وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان نیز مسدود شدن شماری رسانه های افغانستان را تایید می کند و می گوید: «سال ۱۳۹۷ صاحب امتیازان ۱۴ تا ۱۵ رسانه به ما مراجعه کرده و جواز فعالیت شان را لغو کرده اند. اما باید بگویم همزمان ۱۱۲ جواز فعالیت جدید برای رسانه ها صادر شده است».
وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان مدیریت نادرست و بی برنامگی رسانه ها را یکی از دلایل اصلی مسدود شدن آنان می داند. به گفته این وزارت رسانه ها باید برای خودکفایی و پیشرفت شان یک طرح پنج ساله داشته باشند، مخارج شان را درست برآورد کنند و بعد آغاز به فعالیت نمایند.
حکومت افغانستان جریمه مالیاتی سابق رسانه ها را به خاطر حمایت از آزادی بیان بخشیده و یا قسط بندی کرده است؛ چراکه آن را یکی از دست آوردهای مهمش می خواند.
م. ک. ص./ر.ش