تاثیرات منفی تنش میان امریکا و ایران بر اقتصاد افغانستان

پس از اظهارات اخیر دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده امریکا در پیوند به حملات موشکی ایران به پایگاه‌‌های نیروهای امریکایی در عراق، به نظر می‌رسد خطر وقوع درگیری میان واشنگتن و تهران کاهش یافته است، اما اصلی تنش میان دو کشور پابرجاست.

فعلاَ عراق تبدیل به ساحه تنش میان ایران و امریکا شده است، اما افغانستان نیز در وضعیت حساسی قرار دارد. از یک جانب ۱۳ هزار سرباز امریکایی در افغانستان مستقر اند و از جانب دیگر حدود دو میلیون مهاجر افغان در ایران زندگی می‌کنند. علاوه بر این، ایران یکی از شرکای مهم تجارتی افغانستان است.

هرچند از لحاظ سیاسی سیاستمداران افغانستان همواره اطمینان داده اند که از خاک این کشور برای حمله علیه کشور دیگری استفاده نمی‌شود، اما تاثیرات اقتصادی تنش میان ایران و امریکا در افغانستان به وضاحت مشهود است.

مسئولان اتاق صنایع و معادن ولایت هرات در همسایگی ایران می‌گویند تحریم‌های ایالات متحده آمریکا بر ایران باعث شده تا میزان واردات اقلام تجارتی از ایران به ولایت هرات به گونه قابل ملاحظه‌ای کاهش یابد که این خود اثرات منفی بر چرخه سرمایه گذاری در این ولایت داشته است.

حمیدالله خادم، رئیس اتاق صنایع و معادن ولایت هرات می‌گوید افزایش تنش میان امریکا و ایران باعث تاخیر انتقال محموله‌های تجارتی از بندر چابهار نیز شده است.

او افزود که تحولات اخیر حدوداَ ۵۰ درصد تاثیر منفی بر وضعیت سرمایه گذاری در هرات داشته است و این باعث شده تا روند ایجاد فابریکه‌های صنعتی در هرات با چالش مواجه گردد. برآورد می‌شود که افغانستان ۳۵ درصد مواد سوخت و ساختمانی را از ایران وارد می‌کند.

پس از حملات موشکی ایران بر پایگاه‌های امریکایی در عراق در انتقام به کشته شدن قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران، دونالد ترامپ مجدداَ اعلام کرد که تحریم‌ها بر ایران را شدت می‌بخشد.

آگاهان امور در ولایت هرات می‌گویند در صورتی که فشارهای اقتصادی بر ایران باز هم تشدید یابد و یا درگیری احتمالی نظامی صورت بگیرد، تاثیر مستقیمی بر وضعیت افغانستان خواهد داشت.

عبدالقادر کامل، یک تن از تحلیلگران در ولایت هرات می‌گوید امریکا در افغانستان چندین پایگاه نظامی دارد و این نگرانی نیز مطرح است که ایران در راستای حمایت از طالبان بر علیه نیروهای امریکایی اقدام نماید.

وی افزود: «اگر این تنش‌ها ادامه یابد، ایران مخالفت‌اش را با امریکا در افغانستان ادامه می‌دهد و طالبان را حمایت بیشتر خواهد کرد».

نگرانی دیگر این است که با خراب‌تر شدن وضعیت، مهاجران افغان ناچار یا مجبور به بازگشت خواهند شد. برگشت جمعی مهاجران افغان از ایران به کشوری که به بیجاشدگان داخلی خود رسیدگی کرده نمی‌تواند، وضعیت را آشفته‌تر خواهد ساخت.

سید اشرف سادات، فعال جامعه مدنی در ولایت هرات می‌گوید با تشدید اختلافات و افزایش تحریم‌ها بر ایران، وضعیت اقتصادی مهاجرین افغان در ایران را بدتر کرده است.

او افزود که به دلیل پایین آمدن ارزش تومان ایران در برابر ارزهای خارجی و خراب شدن وضعیت اقتصاد ایران، صدها هزار تن از مهاجرین افغان یا به گونه اجباری و یا داوطلبانه به افغانستان بازگشت نموده اند که این خود مهاجرین را با حالت بی‌سرنوشتی مواجه ساخته است.

سادات از مقامات می‌خواهد تا به این مسئله توجه جدی نموده و تدابیر لازم را در بخش‌های مختلف تجارتی، امنیتی و اجتماعی اتخاذ نمایند تا بیشتر از این مردم افغانستان قربانی تنش‌های اخیر میان امریکا و ایران نگردند.

اخراج یا بازگشت جمعی مهاجران افغان از ایران در شرایطی که افغانستان خودش دستخوش مشکلات امنیتی و اقتصادی است، می‌تواند بحران بشری را در این کشور تشدید کند؛ کشوری که به کمک‌های جامعه بین‌المللی به خصوص ایالات متحده امریکا وابسته است.

اما جیلانی فرهاد، سخنگوی والی هرات می‌گوید تمامی تدابیر لازم را روی دست دارند. او افزود که اداره محلی برای جابه‌جا نمودن مهاجرین رد مرز شده در کمپ‌های بیجاشدگان و حتی انتقال آنها به ولایت‌های اصلی شان آماده است.