تبصره: "ما از عهده آن بر می‌آییم"؛ یک ذخیره خاموش
۱۳۹۶ شهریور ۹, پنجشنبه
انگلا مرکل یک جمله را در همه جا به زبان می‌آورد. او در کمپاین های انتخاباتی هربار در برابر هزاران شنونده اش می گوید: «چنین سالی نمی‌تواند و نباید دوباره تکرار شود». مسأله بر سر سال ۲۰۱۵ است که در آن بیشترین تعداد پناهندگان به آلمان آمدند. مرکل در همین هفته گذشته در شهر های بایرویت، باد کیسینگن، فولدا و کویدلینبورگ آلمان این جمله را به زبان آورد و آنرا در جنوب و در غرب، در شمال و در شرق، در سراسر آلمان تکرار می‌کند.
مرکل این کلمات را به عنوان رئیس مبارزه طلب حزب دمکرات مسیحی به زبان می‌آورد و چنین به نظر می‌رسد که گویی می‌خواهد کلمات شجاعانه و شاید جسورانه ای را که به عنوان صدراعظم آلمان در ۳۱ آگست ۲۰۱۵ گفته بود، به فراموشی بسپارد. او در آن مان گفته بود: «آلمان یک کشور قوی است. انگیزه ما برای اقدام در برابر این مسایل باید این باشد که "ما تا حال در مسایل زیادی موفقیت بدست آورده ایم، پس این را هم می‌توانیم!". این همان جمله ای بود که هزاران نفر را به خدمات رضاکارانه تشویق کرد. این جمله یادآور توانایی های ممکن و ضروری و همچنان ارزشهای مشترک بود.
یک جمله معروف
هرچند مرکل جمله "ما از عهده آن بر می‌آییم" را آنقدر زیاد به کار نبرده، بلکه تنها در سخنرانی های اساسی اش بر آن تأکید کرده است، با آنهم این جمله بسیار زود به یک کلام معروف مبدل شد. اما وقتی چنین کلامی ورد زبان ها می‌شود، آنگاه قابلیت استفاده از آن از بین رفته و فحوای آن به طنزگویی ها و انتقاد‌های زننده تغییر شکل می‌دهد. صدراعظم آلمان یک سال بعد از ذکر این کلام خود از آن فاصله گرفت. او گفت که این جمله "تقریبا به یک فورمول خالی مبدل شده است".
جمله کاملاً احساساتی "ما از عهده آن بر می‌آییم"، دو سال پیش در کنفرانس خبری حکومت فدرال به زبان رانده شد. وقتی دو سال بعد از مرکل در مورد آن پرسیده شد، او دیگر هیچ چیزی در آن باره نگفت. مرکل طبق معمول به طور واقعگرایانه از جنبه های مختلف فرار و مهاجرت، مهار کردن قاچاقچیان جنایتکار و امکانات راه های قابل کنترول (رسیدن به اروپا) اشاره می کند.
یک کاستی در هفته های سپتمبر ۲۰۱۵، توقع شمار زیادی از مردم بود که گمان می‌کردند پناهجویان کماکان در طی چند سال آینده به سرعت در جامعه آلمان ادغام خواهند شد. اما این یک اشتباه بود. ادغام یک کار دشوار و پروژه ای برای یک نسل است. ادغام مستلزم تغییرات دوجانبه است، هم از سوی جامعه پذیرنده و هم از سوی جماعت پذیرفته شده. یک مقاله علمی به نام "افسانه ادغام سریع" از سال ۱۹۸۶ وجود دارد که روند ادغام آوارگان و پناهندگان در جمهوری آلمان فدرال از سال ۱۹۴۵ تا ۱۹۷۱ را مورد مطالعه قرار داده است. چیزی را که همه بدان معتقد اند، یک افسانه است، و واقعیت ندارد. در سال ۲۰۱۵ نیز "افسانه ادغام سریع" دوباره فقط یک آرزو بود و بس.
موفقیت در ادغام پناهجویان نیازمند زمان است
ادغام در خود محل، در روستاها و نواحی صورت می‌گیرد. دیگر زمان اردوگاه های بزرگ برای پذیرش پناهندگان پایان یافته است. در عرصه آموزش، با وجود همه موانع، از موفقیت های دانش آموزان و دانشجویان سخن گفته می‌شود. این نشان می‌دهد که ورود در جامعه برای نسل جوان واقعا آسان تر است. با توجه به بازار کار، کارشناسان، مانند موسسه تحقیقات اقتصادی آلمان، معتقدند که، پس از میزان بلند بیکاری که در اوایل بود، "تأثیر مثبت و کامل اقتصادی مهاجرت اجباری" بعد از سه تا ده سال غلبه خواهد داشت. همچنان با توجه به صندوق های بازنشستگی، تسهیلات برای افراد مسلکی از همان ابتداء برجستگی داشت.
در برابر اینها، در میان بخشی از مردم جامعه ترسی وجود دارد که با هر حمله تروریستی، به هر دلیلی که قلمداد شده باشد، افزایش می‌یابد. تصمیم مرکل برای باز کردن مرز آلمان (به روی مهاجران) و جمله معروف وی "ما از عهده آن بر می‌آییم"، تمام جامعه را منقسم نکرده، ولی در اینجا و آنجا سبب چند پارچگی گردید.
"ما از عهده آن بر می‌آییم" به عنوان یک نقل قول تاریخی باقی می‌ماند. این نشان می دهد که لحظات مهم می‌توانند سیاست آلمان را، که در اصل در آن تصامیم با خونسردی اخذ می‌گردند، با کلمات احساساتی آمیخته بسازند. آیا به این ترتیب توقعات یا خواست "ما از عهده آن بر می‌آییم"، نیز جزء تاریخ شده است؟ هیچکس نمی‌داند که آیا وضعیت مشابهی برای همچو یک کلام بزرگ وجود خواهد داشت.
اما چه واقع خواهد شد وقتی ناگهان صدها هزار نفر از بالت ها (مردمان حوزه بالتیک) مجبور باشند کشور خود را ترک کنند؟ اگر در گوشه ای از اروپا یک رویداد مشابه فوکوشیما اتفاق بیفتد؟ در یک جهان ناآرام همه چیز متصور است. آنگاه این جمله که "چنین سالی نمی‌تواند و نباید دوباره تکرار شود"، به عنوان یک آرزو و یا وعده باقی می‌ماند و کلام معروف "ما از عهده آن بر می‌آییم"، به عنوان یک ذخیره خاموش.