سایه تحریم علیه ایران بر مناسبات هند و امریکا

کسی انتظار ندارد که روابط دو کشور، مانند دوران جنگ سرد که هندوستان به اتحاد شوروی متمایل بود، پرتنش گردد. اما شکل روابط ایالات متحده و هندوستان به طور محسوسی از آنچه در سال 2008 بود فرق کرده است. ایالات متحده امریکا در سال 2008 پس از سه دهه تحریم، تجارت هسته یی را با هندوستان آغاز کرد.

هندوستان و ایالات متحده امریکا از اواخر سال های 1990 بدین سو، یعنی زمانی که هر دو کشور شروع به برقراری روابط نزدیکتری کردند، یکی از حساس ترین لحظات را در مناسبات شان سپری می کنند. در وضعیت کنونی، ایالات متحده امریکا که تحریم هایی علیه ایران وضع کرده است، از هندوستان انتظار دارد که واردات نفت اش از ایران را به صورت چشمگیر کاهش دهد.

داین فیریل، معاون اجرایی ریاست شورای تجارت هند و ایالات متحده امریکا می گوید: «شما نمی توانید انتظار داشته باشید که هر چند ماه و یا هرچند سال یک اعلامیه مهم دیگری وجود داشته باشد. این راهی است که با تلاش و زحمت زیاد باز شده است. این یک تعهد درازمدت است».

تجارت بین دو کشور در ده سال گذشته افزایش یافته است، اما همچنان مناقشات بزرگی در این زمینه وجود دارند. تجارت هسته یی که نماد یک مشارکت جدید است، بنا بر قانون هندوستان جهت جبران خسارات در صورت بروز فاجعه هسته یی، دچار درجازدگی شده است.

هندوستان در ماه دسمبر، از قبول طرح مورد حمایت ایالات متحده امریکا برای اجازه دادن به سوپرمارکیت های خارجی امریکایی مانند "وال مارت" در خاک کشورش به دلیل آن غوغایی عمومی خودداری کرد، که مغازه های پرچون فروشی و کوچک در همه نقاط این کشور پرجمعیت برپا داشتند.

اما کمتر مطلبی به اندازه مساله ایران موجب اختلاف بین دو کشور است. یک قانون جدید در ایالات متحده امریکا که هدف آن اِعمال فشار بر ایران است، و سراز 28 ام ماه جون نافذ می گردد، تعزیراتی بر بانک هایی وضع می کند که واردات نفت از ایران را قطع نکنند. این قانون به دلیل برنامه اتمی ایران وضع شده است که اسراییل از آن احساس خطر می کند.

ظاهراً مقام های ایالات متحده امریکا چنین وانمود می کنند که اختلاف نظری وجود ندارد. چنانکه هیلاری کلینتون، وزیر خارجه ایالات متحده امریکا در سخنرانی اش در ماه جولای سال 2011 خواهان نقش رهبری کننده بزرگتری برای هندوستان در سطح جهانی شد.

وندی شرمن، سومین مقام ارشد در وزارت خارجه ایالات متحده امریکا، در سفر هفته گذشته اش به دهلی جدید گفت که ایالات متحده امریکا «هرگز نمی خواهد به امنیت تامین انرژی هندوستان کم بها دهد». اما او در مورد اِعمال فشار بر ایران «از هر طریقی که برای هندوستان مناسب باشد» سخن گفته است.

هندوستان و چین که اقتصادهای نوخاستهء شان شدیداً بر واردات مواد انرژی زا متکی است، مخالف تحریم های ایالات متحده امریکا علیه ایران می باشند. اما چین و تاحدی هندوستان به طور خاموشانه می خواهند منابع انرژی وارداتی شان را متنوع گردانند.

نیرو پاما راو، سفیر هندوستان در ایالات متحده امریکا ماه گذشته در واشنگتن گفت که مهمترین وظیفه سیاست خارجی هندوستان عبارت از حمایت از تحول اقتصادی این کشور بوده است. او گفت سهم واردات نفت این کشور از ایران رو به کاهش است.

از لحاظ تاریخی، هندوستان روابط مستحکمی با ایران دارد و برای انتقال کمک هایش به افغانستان، به ایران متکی می باشد. دهلی جدید یکی از جدی ترین حامیان تلاش های زیر رهبری ایالات متحده امریکا در جنگ علیه طالبان در افغانستان می باشد.

 ایران مایه نگرانی سیاستمداران هندوستان نیست، بلکه پاکستان است که مشارکت دیرینه ولو دشوار با ایالات متحده امریکا دارد. در پاکستان گروه های ضدهندی متعددی علناً فعالیت می کنند.

والتر لاهمان، مدیر مرکز مطالعات آسیا در موسسه محافظه کار "بنیاد هریتیج" گفته است که جاپان و سایر متحدان ایالات متحده امریکا دست به عمل زده اند و با توجه به روابط شان با ایالات متحده امریکا به عراق سرباز فرستاده اند.

اما ایالات متحده امریکا چیزی ندارد تا نشان بدهد که هندوستان چه برایش انجام داده است. لاهمان وعده بارک اوباما، رییس جمهور ایالات متحده امریکا را در سفر سال 2010 اش به هندوستان، برای حمایت از کرسی دایمی هندوستان در شورای امنیت ملل متحد، «نابخردانه» می خواند.

لاهمان گفت: «هرگاه مشارکت ما نتواند از تلاش های مان برای اعمال حداعظم فشار بر ایران به دلیل برنامه اتمی اش حمایت کند، نمی دانم از چه حمایت خواهد کرد».

اما دانیل توینینگ از موسسه "جرمن مارشال فند" در ایالات متحده امریکا گفته است که مناسبات این کشور با هندوستان بر مبنای یک بینش درازمدت استوار است و یک هندوستان قوی تر و مرفه تر به مثابه یک "دموکراسی بزرگ" به سود جهان است.

توینینگ افزوده است ایالات متحده امریکا نباید از این متعجب باشد که با ملتی سروکار دارد که «ارزش های خودش اولویت دارند و منافع خود را دنبال می کند، بدون این که فکر کند دیگران چه می گویند».

او علاوه کرده است: «بسیاری کشورهای جهان می خواهند با چنین کشوری معاملاتی داشته باشند، چنان که آنها می خواهند با ما معاملاتی داشته باشند».

فرانس پرس/ رسول رحیم

ویراستار : عارف فرهمند