تحقیق: دروغ‌گویی مغز را تغییر می‌دهد
۱۳۹۵ آبان ۷, جمعه
مغز و عصب‌شناسان کالج دانشگاهی لندن آزمایشی را انجام داده اند که در آن اشتراک کنندگان تشویق شده اند به تکرار دروغ بگویند. اشتراک کنندگان این آزمایش متناسب با شدت و بزرگی دروغ‌های شان پاداش مالی دریافت کرده اند.
نتایج این تحقیقات خود پژوهشگران را متعجب کرد. نایل گریت، متخصص مغز و عصب در بخش روان شناسی تجربی در کالج دانشگاهی لندن گفت: «این تحقیق نخستین اثبات تجربی برای این است که رفتار نادرست و کاذب اگر تکرار شود، شدت می‌گیرد.»
در این آزمایش ۸۰ فرد داوطلب به تصاویر گیلاس‌های شیشه‌ای که به اندازه‌های متفاوت سکه داخل آن‌ها وجود داشت، نگاه کردند. سپس آن‌ها توسط کمپیوتر هدایت شدند که به یک همکار یا شریک دیگری که برای شان آشنا نبود و دید واضح از این گیلاس‌ها نداشت، مشورت بدهند که چه تعداد پول (سکه) در داخل گیلاس است.
دروغ خوب، دورغ بد
در آزمایش نخست به اشتراک کنندگان پاداش داده شد تا صادق و راستگو باشند. گریت در یک کنفرانس خبری توضیح داد: «به آن‌ها گفته شد که به هر اندازه‌ای که یک همکار یا پارتنر میزان سکه داخل گیلاس را دقیق تخمین بزند، به همان اندازه هر دوی آن‌ها پول بیشتر می‌گیرند.» در آزمایش دوم، دروغ‌گویی عمدی هر دو مورد پاداش قرار گرفت. در آزمایش سوم به اشتراک کنندگان گفته شد که دروغ آن‌ها به همکار یا پارتنر شان ضرر می‌رساند.
تالی شاروت، یکی دیگر از نویسندگان گزارش این تحقیق گفت: «این افراد زمانی بیشترین دروغ را گفته اند که هر دوی آن‌ها از آن نفع برده اند. وقتی که یکی نفع ببرد و به دیگری ضرر برسد، آن‌ها کمتر دروغ می‌گویند.»
گریت در پاسخ به این سوال دویچه وله که آیا دروغ خوب و دروغ بد وجود دارد، گفت: «می‌شود گفت یک دروغ زمانی بدترین است که به کسی که دروغ گفته شده، آسیب و ضرر برساند. ما دریافته ایم که انسان‌ها زمانی که هم خود و هم طرف مقابل شان از دروغ نفع ببرند، بیشتر دروغ می‌گویند، در مقایسه با این که دروغ به طرف مقابل ضرر برساند. اما افزایش یا شدت‌گیری دروغ گفتن در هر دو سناریو مشابه بوده است.»
بیش از یک چهارم اشتراک کنندگان در جریان این آزمایش‌ها توسط معاینات «ام آر ای» زیر مراقبت قرار داشتند. آمیگدال، یعنی همان بخش مغز که احساسات را کنترول می‌کند، در زمان دروغ گفتن واکنش شدید نشان داده است.
واکنش آمیگدال دست کم در ابتدا چنین بوده است. همزمان با بزرگ و بی‌شرمانه شدن دروغ‌ها، واکنش آمیگدال نیز کمتر شده است؛ پروسه‌ای که دانشمندان از آن با عنوان «انطباق احساساتی» یاد می‌کنند.
بهتر است اصلاَ به دروغ گفتن شروع نکنیم
شاروت گفت: «در ابتدا به گونه مثال وقتی شما در مالیات تان تقلب کنید، ممکن است کمی احساس بدی در مورد آن داشته باشید. اما اگر برای بار دوم تقلب می‌کنید، شما قبلاَ با آن انطباق یافته اید و احساسات منفی‌ای که شما را از این کار بازدارد، کمتر خواهد بود.»
به گفته شاروت، این که این قضیه چه راجع به «خیانت، دوپینگ در ورزش، دست‌کاری اطلاعات علمی و یا در رابطه به تقلب مالی باشد، متقلبین و دروغ‌گویان به خاطر می‌آورند که اعمال غیرصادقانه کوچک به مرور زمان شدت بیشتر گرفته است.» او افزود: «این گونه افراد ناگهان متوجه می‌شوند که مرتکب جرایم بزرگ شده اند.»
از جانب دیگر، به هر اندازه که یک نفر به تکرار دروغ بگوید، در دروغ گفتن ماهر نیز می‌شود. این نتیجه واضح این تحقیق است که همچنین استدلال می‌کند چرا انسان‌ها به کسی که یک بار دروغ گفته باشد دیگر اعتماد نمی‌کنند.
af/ rr (AP, AFP)