ترکمنستان، دومین ذخیره بزرگ گاز طبیعی در جهان

شرکت بریتانیایی "گرافنی کلاین اند اسوشیتد" (GCA) اعلام کرد که ذخایر جدید گاز در دشت جنوبی یولوتان (در حوالی شهر مرو) می تواند به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گاز برای اروپا و چین تبدیل شود. این شرکت گفت که ذخایر گاز طبیعی این منطقه بین 13.1 تا 21.2 تریلیون متر مکعب می باشد.

جیم گیلت، مدیر توسعه تجاری این شرکت می گوید: "ذخایر گاز ترکمنستان بیشتر از حد نیاز برای هرگونه تقاضای احتمالی در آینده می باشد؛ تفاوت نمی کند که این تقاضا از سوی چین، روسیه، ایران و یا اروپا باشد".

ترکمنستان یکی از جمهوری های سابق اتحاد جماهیر شوروی، حدود 5.4 میلیون نفر جمعیت دارد. این کشور آسیای مرکزی قصد دارد تا تولیدات گازش را تا سال 2030 با تولید 230 میلیون متر مکعب، سه برابر بسازد.

منطقه دشت مرو همچنان قصد دارد تا تولید انرژی را برای کشور چین افزایش دهد. ترکمنستان گازش را از طریق خطوط لوله به طول 2000 کیلومتر به منطقه شین جیانگ چین منتقل می کند. در سال 2010 چین بیش از چهار میلیارد متر مکعب از ترکمنستان از طریق این خطوط لوله گاز دریافت کرد. ترکمنستان می گوید که در سال 2011 حدود 17 میلیارد متر مکعب و در سال 2012، 20 میلیارد متر مکعب گاز به چین صادر خواهد کرد.

هر دو کشور چین و ترکمنستان قصد دارند تا تولیدات سالانه گاز این کشور آسیای مرکزی را به 60 میلیارد متر مکعب افزایش دهند که این میزان برابر با 60 درصد تولید گاز داخلی چین می باشد. ترکمنستان همچنان به ایران گاز صادر می کند.

اما با این همه، ترکمنستان به دلیل نبود تاسیسات زیربنایی قادر به تولید انبوه گاز به اروپا و چین نمی باشد. اندرو نیف، یک تحلیلگر روس می گوید: "خط لوله آسیای مرکزی (به چین) زیاد جالب نیست زیرا ترکمنستان درآمدی از این راه ندارد، بلکه صرفا قرضه هایش را به چین به خاطر احداث این خط لوله می دهد".

خط لوله به اروپا

تحلیلگران می گویند که هرچند خط لوله انتقال گاز به اروپا برای ترکمنستان به صرفه است، اما هنوز کمتر توسعه یافته و همچنان یک چالش بزرگ برای این کشور محسوب می شود.

گاز ترکمنستان نقش حیاتی برای موفقیت یک پروژه اتحادیه اروپا در انتقال انرژی از حوزه دریای خزر دارد تا وابستگی اروپا به روسیه را کاهش دهد.

نظر بر این است که گاز منطقه مرو توسط خطوط لوله "شرق به غرب" به ساحل دریای خزر برسد و از آنجا به آذربایجان منتقل گردد. پس از آن گاز از طریق خطوط لوله "معبر جنوبی" به اروپا برسد. اما با این همه، کارشناسان می گویند که هیچ راهی برای سرمایه گذاران اروپایی بدون توسعه ساختارهای زیربنایی صادرات وجود ندارد.

ماسیمو دی اودورادو، یک کارشناس می گوید: "ما هنوز نسبت به گزینه کسب درآمد اروپایی ها شک داریم". او توضیح می دهد: "با وجود تلاش هایی که کمیسیون اروپایی انجام داده است، دستیابی به یک توافقنامه سیاسی و قانونی برای ایجاد خطوط لوله انتقال گاز دریای خزر همچنان پرچالش است".

ایلیو بوگری، یک کارشناس ایتالیایی می گوید: "ما به این باور هستیم که هیچ گونه اکتشافی نمی تواند وضعیت اصلی خطوط لوله گاز راه جنوب را تغییر دهد".

در همین حال، صادرات گاز ترکمنستان به روسیه پس از کشیدگی بین دو کشور در سال 2009 کاهش یافته است. روسیه گاز ترکمنستان را می خرد و به اروپا عرضه می کند.

ذخایر بزرگتر

منطقه یولوتان جنوبی مساحتی قریب 3 هزار کیلومتر مربع را احتوا می کند که در فاصله 350 کیلومتری جنوب شرق شهر عشق آباد، پایتخت ترکمنستان موقعیت دارد.

بر اساس آخرین تخمین، شرکت «جی سی ای» در عشق آباد گفت که ذخایر این منطقه بسیار بیشتر از آن چیزی است که سه سال پیش برآورد شده بود. سه سال پیش این ذخایر بین 4 تا 14 تریلیون متر مکعب گفته شده بود.

این شرکت بریتانیایی گفت که تخمین جدید، منطقه یولوتان جنوبی را پس از منطقه پارس جنوبی در ایران در جایگاه دومین ذخیره بزرگ گاز طبیعی جهان قرار می دهد.

حداقل سه سال طول می کشد تا تولیدات صنعتی در این منطقه آغاز شود. چهار شرکت به شمول شرکت دولتی چین، پتروفاک امارات، شرکت کوریایی ال جی و شرکت هیوندای توانستند تا قراردادی به ارزش 9.7 میلیارد یورو را برای توسعه این منطقه امضا کنند.

رویترز / عاصف حسینی

ویراستار: عارف فرهمند