جایزه آزادی بیان دویچه وله به دو خبرنگار اوکراینی داده شد
۱۴۰۱ اردیبهشت ۱۲, دوشنبه
ایوگینی مالولتکا و میستیسلاو چرنوف، گزارشگرانی که در جریان تهاجم و محاصره شهر ماریوپول اوکرایین از آنجا گزارشدهی می کردند، برنده جایزه آزادی بیان ۲۰۲۲ دویچه وله شناخته شدند.
ایوگینی، عکاس آزاد است و میستیسلاو عکاس و فیلمبردار خبرگزاری اسوشیتدپرس می باشد. این دو با به خطر انداختن جان خود محاصره و ویرانی شهر بندری ماریوپول در جنوب شرقی اوکرایین را مستندسازی کرده و تلاش و کار تیم های صحی برای کمک به قربانیان بی شمار جنگ را به تصویر کشیدند.
مرتبې: خبرنگار نایجریایی برنده جایزه آزادی بیان دویچه وله شد
تصاویر این دو تن از شفاخانه زایشگاهی که توسط بمب های روسیه ویران شده بود، در سراسر جهان دیده شد. زمانی که روسیه استقلال مناطق دونتسک و لوهانسک را در ماه فبروری به رسمیت شناخت، مالولتکا گفت که برای همه مشخص شده بود که جنگ می شود، اما پرسش این بود که چه وقت؟ وی افزود: «ما می دانستیم که روس ها تلاش خواهند کرد تا از طریق ماریوپول یک دهلیز عبوری به کریمیا ایجاد کنند که قبلا به خاک روسیه الحاق شده است.»
وقتی که جنگ در ۲۴ ماه فبروری آغاز شد، این دو خبرنگار در شهر ماریوپول در حاشیه دریای آزوف بودند. مالولتکا اضافه کرد: «ما تصاویری را ثبت کردیم که راکت ها به ساختمان های مسکونی اصابت می کنند.» به گفته وی، همزمان با اینکه شرق ماریوپول زیر موشک باران بود، اما خبرنگاران کماکان می توانستند آزادانه رفت و آمد و کار کنند.
دفاع از ماریوپول
روزهای بعد تعداد فزاینده ای از سربازان اوکرایینی وارد ماریوپول شدند. مالولتکا گفت: «تمام ارتش وارد شهر شد؛ زیرا دیگر امکان حفظ موقعیت در مزارع وجود نداشت. گلوله باران، از جمله در مرکز شهر شدیدتر شد. حملات هوایی صورت گرفت و گروه های جاسوسی و خرابکاران روسی در شهر فعال شدند.»
مرتبط: جایزه آزادی بیان دویچه وله به انابل هرناندس اعطا شد
رفت و آمد و گزارشدهی در شهر دشوارتر شد. مردم و وسایل نقلیه کمتری در خیابان ها دیده می شدند و خطوط تلفن به تدریج کمتر شد، تا اینکه تماس ها تا ۱۰ مارچ کاملا قطع بود. مالولتکا گفت: «مردم وحشت کرده و از ما می پرسیدند که چه خبر است؟ آنها سعی داشتند هر نوع اطلاعاتی را به دست آورند و در مورد دهلیزهای بشردوستانه برای خروج پرس و جو می کردند.»
خبرنگاران هنگام جمع آوری اجساد از شفاخانه ها، تدفین کنندگان را همراهی می کردند. از آنجایی که بسیاری از قبرستان ها قابل دسترسی نبودند، برخی از کشته شدگان در حویلی خانه ها دفن شدند. وقتی تعداد تلفات رو به افزایش گذاشت، گورهای دسته جمعی حفر گردید. مالولتکا گفت: «خندقی به طول تقریبی ۳۰ متر و عمق سه متر حفر شد و اجساد شفاخانه ها در آنجا دفن گردید.»
چرنوف و مالولتکا همچنین شاهد قربانی شدن دختران و پسران خردسال در تهاجم روسیه بودند. مالولتکا گفت: «همه کودکان بستری شده در شفاخانه که ما از آنها تصویربرداری کرده بودیم، مردند. از نوزاد سه ماهه گرفته تا کودکان ۱۵ ساله که بر اثر گلوله باران جان خود را از دست دادند.»
ماریوپول ویران شد
مالولتکا گفت که به تدریج، تقریباً تمام زیرساخت های ماریوپول از بین رفت؛ از شفاخانه ها گرفته تا اطفائیه و تمام واحدهای خدمات عامه ویران شدند. مالولتکا افزود: «روس ها احتمالاً برای اینکه خاموش کردن آتش در شهر و جستجوی قربانیان از میان ویرانه ها را غیرممکن بسازند، به مقرهای نیروهای نجات و اطفائیه حمله کرده و آنان را از بین بردند.» سپس نیروهای روسی وارد شهر شدند. مالولتکا گفت: «آنها با تانک ها پیشروی می کردند و قبل از حرکت از یک محله به محله دیگر، همه چیز را با خاک یکسان می نمودند. این یک تاکتیک قرون وسطایی است که اگر نمی توانید شهری را فتح کرده و نگه دارید، آن را با خاک یکسان کنید.»
مرتبط: جایزه آزادی بیان دویچه وله به وبلاگ‌نویس زندانی عربستان
هنگامی که بمب ها بخش زایشگاه یک شفاخانه را در نهم مارچ هدف قرار دادند، این خبرنگاران به محل حادثه نزدیک بودند. مالولتکا گفت: «ما ابتدا صدای هواپیما را شنیدیم که به سرعت انفجارهای متعددی را به دنبال داشت. انفجار آنقدر قوی بود که شیشه های خانه های همسایه را شکست. دیدیم که همه چیز تخریب شد. مردم شوکه شده و به زیرزمین شفاخانه می دویدند. دیدیم که چگونه زنان باردار را به طبقه پایین می برند. این یک صحنه غافلگیرکننده بود.»
برعکس ادعای روسیه، مالولتکا معتقد نیست که این ساختمان دارای مواضع نظامی یا تجهیزات نظامی بوده باشد؛ بلکه فقط یک بخش زایشگاه از یک شفاخانه بود.
مالولتکا گفت که روزنامه نگاران برای صحبت با زنان در کلینیک زایمان وارد شفاخانه به شدیدا آسیب دیده شده بودند که ناگهان تانک های روسی نزدیک شدند. او اضافه کرد: «تقریبا یک روز کامل در داخل شفاخانه پنهان شده بودیم. ما چپن های سفید پوشیده بودیم و خود را به عنوان کارمندان صحی نشان می دادیم و از تانک های روسی در حال گشت زنی در شهر فیلم می گرفتیم.»
صبح روز دوازدهم مارچ، نیروهای ویژه اوکرایینی موفق شدند خبرنگاران را به مکانی امن ببرند. مالولتکا گفت: «وسیله نقلیه ما از بین رفته بود و ما نمی توانستیم آزادانه نقل مکان کنیم. بعداً افسران پولیس به ما در دسترسی به اینترنت از طریق ماهواره کمک کردند که ما را قادر نمود تصاویر و اخبار را بفرستیم.»
در نهایت به آنها توصیه شد که خود را نجات دهند. مالولتکا گفت: «به ما گفته شد که اگر روس ها ما را دستگیر کنند، ما را مجبور می کنند هرچه می خواهند جلوی دوربین کمره بگوییم.» از جمله اینکه گزارش های آنها دروغ بوده است: «من می توانم بدون تجربه رفتار سرویس مخفی روسیه با بازداشت شدگان را بفهمم.»
خروج از ماریوپول
بالاخره این دو خبرنگار در پانزدهم مارچ شهر درگیر جنگ را ترک کردند. مالولتکا گفت: «ما خیلی آهسته رانندگی کردیم. در جاده بین ماریوپول و اوریخیو، درست قبل از رسیدن به زاپوریژیا، در هر قریه یک ایست بازرسی وجود داشت. در مجموع، ما از ۱۵ یا ۱۶ پوسته روس ها عبور کردیم. می ترسیدیم که تلفن هایمان مصادره شود، اما این اتفاق نیفتاد. شب بالاخره از مرز بین نیروهای روسیه و اوکراین گذشتیم.»
به گفته دادستانی کل اوکرایین، ۱۸ تن از خبرنگاران تا پایان ماه اپریل در این کشور کشته شدند، هشت تن دیگر ربوده شده، سه خبرنگار ناپدید گردیده و ۱۳ تن نیز زخمی شده اند. این خبرنگاران شامل اوکرایینی ها، و همچنین ۱۹ خبرنگار از بریتانیا، جمهوری چک، ایالات متحده امریکا، دنمارک، امارات متحده عربی، روسیه، ایرلند، سویس، فرانسه و لیتوانیا هستند.
مرتبط: جایزه آزادی بیان دویچه وله به سردبیر "حریت" تعلق گرفت
از سال ۲۰۱۵ به این سو، جایزه آزادی بیان دویچه وله از شخص یا ابتکاری که نقش مهمی در ارتقای حقوق بشر یا آزادی بیان در رسانه ها داشته است، تقدیر می کند.
کونستانتین گونچاروف / ر.ش، ص.ا