درخواست حکم بازداشت قذافی توسط دادگاه بین المللی جزایی

یوس مورینو اوکامپو، سارنوال یا دادستان دادگاه بین المللی جزایی روز دو شنبه گفت تحقیقات در مورد حمله بر مردم ملکی توسط نیروهای طرفدار قذافی تقاضای حکم بازداشت علیه قذافی، سیف الاسلام پسر کلانش و رییس سازمان اطلاعات مخفی لیبیا را میکند.

دادگاه بین المللی جزایی در تاریخ نسبتاً کوتاهاش هرگز به این سادگی چنین حکمی صادر نکرده است. معمولاً انجام تحقیقات برای صدور حکم علیه اشخاص متهم به ارتکاب جرایم علیه بشریت، ماهها و حتا سالها تحقیقات نیاز دارد. شورای امنیت سازمان ملل متحد در اواخر ماه فبروری از این دادگاه درخواست کرد تحقیقاتاش در مورد قضیه لیبیا را شروع کند.

کلاوز کریس، پروفیسور قانون بین الملل در شهر کلن آلمان میگوید: «این یک دوره جدید در قانون جزای بین الملل است، یعنی تعقیب رییسان دولتها و دیگر رهبران هنگامی که آنها در دفتر شان هستند».

به باور کریس، اقدام سریع دادگاه بین المللی جزایی در قضیه معمر قذافی نشان دهنده این است که نهادهای بین المللی حاضرند که آنهایی را که سرانجام در ارتکاب جرایم مسوول هستند، مورد تعقیب قرار دهند، با آن که دادگاه بین المللی هنوز نیاز دارد که حکم را به صورت رسمی ارایه دهد.

در سال 1999 اسلوبودان میلوسویچ اولین رییس دولتی بود که درحالی که هنوز در دفترش بود به جنایت جنگی متهم شد. میلوسویچ بعدها در سال 2006 در زندان جان باخت.

چارلز تایلر از سیرالیون که محاکمهاش جریان دارد، دیگر نمونه از رهبرانی است که در زمانی که هنوز در دفترش بود، متهم شد. در ماه مارچ سال 2009 دادگاه بین المللی جزایی حکم بازداشت عمرالبشیر رییس جمهور سودان را صادر کرد که یک سال بعدتر این حکم اتهام نسل کشی را نیز شامل شد.

در این قضیهها، تحقیقات در مورد جرایم بین المللی علیه بشریت پیچیده است، چنانچه حاکمیت قانون در حالات عادی حاکی است که مظنونان تا زمانی که شواهد محکمی وجود نداشته باشد، به زندان انداخته نمیشوند.

در مورد قضیه قذافی، تضعیف تدریجی قدرت او به کار دادگاه کمک کرده است. محققان گفتند مقامهای ارشد لیبیا در تماسهای تیلفونی آمادگی خود برای کمک را اعلام کرده اند.

تحقیق در مورد جرایمی که هزاران مایل دورتر صورت میگیرد، برای سیستم قانون بین المللی با چالشهایی همراه است.

راین هارت میرکل، کارشناس حقوق بین الملل در شهر هامبورگ آلمان گفت: «چیزی که کم است، اطمینان دادگاه بین المللی در مورد تحقیق جرایم جنگ داخلی توسط شورشیان یا حملات ایتلاف بین المللی در خانه یکی از پسران قذافی است».

دویچه وله/ عارف فرهمند
ویراستار: روح الله یاسر