رئیس جمهور غنی چرا خواهان لویه جرگه مشورتی صلح شد؟

حکومت افغانستان در روندهای جاری مذاکرات صلح که داغ‌تر از هر زمان دیگر می‌باشند، به حاشیه رانده شده است. نمایندگان رئیس جمهور نه در گفتگوهای صلح میان نمایندگان طالبان و مقام‌های امریکایی در قطر دعوت شدند و نه هم در نشست سیاستمداران افغان با طالبان در مسکو حضور داشتند. این در حالیست که رئیس جمهور غنی و متحدین‌اش تاکید دارند که پروسه صلح زیر رهبری و مالکیت افغان‌‌ها باشد و حکومت در آن نقش مرکزی داشته باشد.

به نظر می‌رسد که رئیس جمهور غنی در این اواخر تلاش‌های خود برای نفوذ یافتن بر این دو روند را افزایش داده باشد. گفته می‌شود که تماس‌های اخیر غنی با مقامات امریکایی به شمول مایک پمپئو وزیر خارجه این کشور، به منظور دخیل شدن در گفتگوهای قطر بوده است.

رئیس جمهور غنی اما در افغانستان نیز با شمار زیاد سیاستمداران بانفوذ به شمول رئیس جمهور سابق افغانستان حامد کرزی، در مورد صلح اختلاف نظر دارد. او از اشتراک این سیاسیون در نشست مسکو ناراضی است و روشن ساخته که فیصله‌های نشست مسکو اجرایی نمی‌باشند.

اما اظهارات روز سه شنبه رئیس جمهور غنی می‌رساند که او تا اندازه ای موقف‌اش را نرم‌تر ساخته است، چون با خواستن لویه جرگه مشورتی در باره صلح به یکی از خواسته های رئیس جمهور سابق حامد کرزی، جواب مثبت داد. هرچند هنوز نقش حامد کرزی در این جرگه و اهداف اصلی آن روشن نیست. این هم محتمل است که رئیس جمهور از طریق این لویه جرگه در تلاش تقویت موضع خود پیرامون مذاکرات صلح باشد.

رئیس جمهور غنی در باره دایر شدن لویه جرگه مشورتی گفت: «ما به مشوره می‌رویم. در مشوره هیچ نوع ضرر نیست.»

غنی روشن ساخت که در لویه جرگه مشورتی قیمت جنگ و صلح، ارزش‌های که روی آن معامله صورت گرفته نمی‌تواند، و این که تا چه حد انعطاف ممکن است، باید روشن گردد.

قاضی امین وقاد، عضور شورای عالی صلح افغانستان به این نظر است که لویه جرگه مشورتی پلان شده می‌تواند در مورد صلح در افغانستان اتفاق نظر ایجاد کند که در نتیجه آن با طالبان از یک آدرس مذاکره صورت بگیرد.

او به دویچه ویله گفت: «حالا در افغانستان موقف حکومت تا اندازه ای مورد انتقاد است که به صورت کامل موضع ملت را بیان نمی‌کند. در عین حال بالای شورای عالی صلح هم انتقادهای جدی می‌شود و اشتراک کنندگان نشست مسکو هم از این جهت که نتواستند از مردم و حکومت افغانستان نمایندگی کنند مورد انتقاد قرار دارند.»

به گفته وقاد، لویه جرگه می‌تواند از تمامی جناح‌ها بخواهد که وارد گفتگوی صلح شوند. او افزود که فیصله‌های این جرگه می‌تواند در آینده در جرگه‌های که طالبان نیز در آن سهیم باشند، مورد بحث قرار بگیرند: «جرگه بعدی قسمی خواهد بود که نمایندگان طالبان و مردم افغانستان در آن حضور خواهند داشت. در آن جرگه فیصله‌های خواهند شد که سبب آمدن صلح و پایان یافتن جنگ شده می‌تواند.»

اما صدیق پتمن از متحدین سابق رئیس جمهور غنی که حالا به یکی از منتقدین او تبدیل شده است، تشکیل لویه جرگه در این مرحله را پیش از وقت می‌داند. او گفت: «جرگه در صورت داشتن اجندای مشخص موثر است. اگر خواسته های طالبان که فیصله روی آنها از صلاحیت حکومت بلند است معلوم می‌بود، در آن صورت جرگه می‌تواست روی آنها نظر نهایی بدهد و موقف حکومت را روشن بسازد. اما در این مرحله هیچ چیز روشن نیست، پس لویه جرگه برای چه؟»

پتمن به این نظر است که رئیس جمهور باید در این مرحله با منتقدین خود رو در رو صحبت کرده، حمایت آنها را در باره صلح جلب کند. به گفته او زمانی که حکومت با طالبان وارد گفتگو شد و خواسته های این گروه روشن گردید، غنی می‌تواند جرگه مشورتی بخواهد.