ایغورهای مسلمان مجبور به "اعتراف به جرم نکرده" می شوند

تصویر زنی در میان انبوهی از ساختمان های محصور با حصارهای بلند دیده می شود: آنجا زیر آن پرچم بلند، محاکمات صبحگاهی صورت گرفتند. در ساختمان کناری، این زن پیش از آغاز "روند محاکمه" تعظیم کرد؛ محکمه ای ساختگی بدون دسترسی کمک حقوقی؛ بدون اینکه به وکیل مدافع و یا حق دفاع و اعتراض به حکم صادر شده دسترسی داشته باشد. بی صدا گریه می کرد و با پشت دستانش اشک چشمانش را پاک می نمود. 

خاطرات زمانی که این زن در یک اردوگاه بازآموزی چین گذراند، همواره آزارش می دهند؛ شکنجه، بازجویی و وضع زنانی که با او در یک سلول زندگی می کردند. آنها اغلب شب ها از ترس دوامدار و آلودگی محیط از خواب می پریدند. بالاخره روزی رسید که مجبور ساخته شد به انجام جرمی اعتراف کند که هرگز انجام نداده بود.

 به وضاحت مشخص است که این زن به خاطر آنچه در کمپ تجربه کرده، به شدت وحشت زده و افسرده است. وی که از کابوس دوامدار رنج می برد و میلش به زندگی را از دست داده، گفت: «وضع آنجا وحشتناک است. آنها آخرین امید آزادی را نیز از انسان می گیرند».

این زن "ایغور" است، اقلیتی ترک زبان و غالباً مسلمان در ایالت شین جینانگ (سین کیانگ) در شمال غرب چین که از نظر فرهنگی و دینی با کشورهای همسایه قزاقستان و قرقیزستان قرابت دارند. مردم این منطقه با اکثریت چینی های قوم "هان" متفاوت اند و مدت هاست که به دنبال استقلال شان می باشند؛ جدایی از رژیم کمونیست چین که در همه زمینه های زندگی آنان را مورد تبعیض، آزار و اذیت قرار می دهد.

اعتراض ایغورها در سال ۲۰۰۹ در ارومچی مرکز ایالت شین جیانگ، دست کم ۱۴۰ کشته برجای گذاشت. در سال ۲۰۱۴ نیز مهاجمان انتحاری به یک بازار حمله کردند که ده ها کشته و زخمی برجای گذاشت. حکومت در پیکینگ پایتخت چین، منطقه ایغورها را خطری امنیتی و تهدیدی تروریستی برای کشور می خواند.

فرآیند ظاهری اردوگاه های بازآموزی

در پایان سال ۲۰۱۶ حکومت چین با جدیت بیشتری در برابر ایغورها رفتار کرد. از آن زمان تاکنون، شبکه ای بزرگ از اردوگاه های بازآموزی و کاراجباری ایجاد شده اند که ایغورهای متهم به آنجا منتقل می گردند. سازمان های حقوق بشری بین المللی تخمین می زنند که حداقل یک میلیون نفر در آنجا زندانی هستند. هر کسی که از این اردوگاه ها آزاد شود، بازهم از هرنظر تحت نظارت شدید قرار خواهد داشت و مجبور است در کارخانه هایی در نزدیکی این اردوگاه ها کار کند که برای شرکت های خارجی، از جمله شرکت های آلمانی کالا تولید می کنند.

حکومت چین این اردوگاه ها را "مراکز داوطلبانه آموزش حرفه ای" برای مبارزه با "افراط گرایی" می خواند. اما اسناد فاش شده از درون حکومت ثابت می سازد که در واقعیت، ایغورها مجبور می گردند از دین و فرهنگ شان صرف نظر کرده و زبان چینی "ماندارین" را بیاموزند.

همچنان دستگیری ها ظاهراً خودسرانه هستند. داشتن یک قرآن در قفسه کتاب ها می تواند باعث شود فردی برای ماه ها و یا سال ها ناپدید شود. اغلب مردم این منطقه می توانند به درستی حدس بزنند که چه بر سر او آمده است.

دویچه وله پس از ماه ها تحقیق دریافته که در برخی موارد زندانیان در اردوگاه ها حتی مجبور می شوند "جرم" را انتخاب کنند. یکی از زنان زندانی می گوید که روزی فهرستی از ۷۵ جرم ادعا شده به او داده شد و مجبور گردید حداقل یکی از آنها را برای خودش انتخاب کرده و به انجام اعتراف نموده و برگه را امضا کند؛ به این معنی که تایید کند به چه اتهامی بازداشت و زندانی گردیده است.

سه زندانی سابق دیگر نیز مانند این زن تایید کرده اند که این روند بالای آنان نیز عملی شده است. آنها گفته اند که جرایم در این فهرست عمدتا کارهای معمولی روزانه مثل پوشیدن چادر، دعا و عبادت و یا تماس با اقارب در خارج از کشور بودند.

ادارات اعمال مذهبی و فرهنگی را مجازات می کنند

این زن آزاد شده از کمپ به دویچه وله گفت: «من به آنها گفتم هیچ کدام از این کارها را انجام نداده ام، اما آنها مجبورم کردند به جرمی اعتراف کنم. آنها تهدیدمان کردند که تا زمانی که یکی از این جرایم را انتخاب نکنید، در کمپ خواهید ماند». هویت وی مانند بسیاری دیگر از آزاد شدگانی که به قزاقستان فرار کرده اند و در آنجا زندگی می کند، مخفی مانده است. وی می ترسد که مبادا خانواده و اقوامش در شین جیانگ تحت تعقیب و بازداشت قرار گیرند. وی برای خودش "جرم" ارتباط با اقوام در خارج از کشور را برگزید؛ چرا که قبل از اینکه بازداشت شده و به کمپ بازآموزی منتقل گردد، همراه با همسرش به قزاقستان نقل مکان کرده بود. او زمانی دستگیر شد که برای بازدید از اقوامش به شین جیانگ رفته بود.

احتمالا مقام های چینی پس از تلاش های اقارب و فشار حکومت با سفر مجددش به قزاقستان موافقت کرده اند. با این هم وضع اقامت این زن در قزاقستان هنوز معلوم نیست.

اینکه اکثر جرام مندرج در فهرست پیشنهادی دینی بودند، این واقعیت را برجسته می سازد که مقام های چینی از مدت ها به این سو رویه های مذهبی ایغورها را در این کشور تحت نظارت دارند. یک تحقیق دویچه وله در اوایل سال جاری نیز چنین چیزی را تایید کرده است. سازمان های حقوق بشری بین المللی ادعا می کنند که حکومت چین در نظر دارد ایغورها را ردیف کرده و فرهنگ و دین شان را از بین ببرد.

"تا دو سال دیگر در کمپ خواهم مرد"

بسیاری از ساکنان این کمپ می گویند پس از آنکه "جرم" شان را خودشان از روی این فهرست انتخاب کردند، به اتاق دیگری برده شدند که محکمه ای بدون دفاع، وکیل مدافع و یا فرصتی برای اعتراض و درخواست تجدید نظر بود. این روش آشکارا از یک اردوگاه نسبت به اردوگاهی دیگر متفاوت بوده است: «در برخی موارد زندانیان به صورت فردی محاکمه شده اند و در برخی موارد به صورت دسته جمعی...گاهی نیز اقارب آنان که در کمپ هستند در روند محاکمه حضور داشته اند».

این زن آزاد شده به دویچه وله گفت که دقیقا لحظه ای که حكم زندانیان و مدت مجازات حبس به زنان و مردان بازداشت شده اعلام گردید را به یاد دارد: «آخرین جرقه امید نیز در من مُرد. فکر کردم تا دو سال دیگر در کمپ خواهم مُرد. با التماس و زاری گفتم که از کرده خود پیشمان هستم و قول می دهم در آینده چنین اعمالی را تکرار نکنم».

او خوش شانس بود، چرا که برای دیگران ۱۰ سال یا بیشتر از آن حکم زندان صادر شد. به گفته وی احکام طولانی به زندانیان سابقه و معمولا به کسانی داده می شد که "جرم" مذهبی، مانند نماز منظم را از این فهرست انتخاب کرده بودند.

این زندانیان پس از آن شبانه از خوابگاه ها و یا صنف های درسی خارج ساخته شده و ناپدید شدند. پرسش شوندگان در این تحقیق نمی دانند که این افراد چه بر سرشان آمده است. یکی از زنان در مصاحبه با دویچه وله با تلخی گفت اردوگاه بازآموزی جایی نیست که "انسان بتواند پرسشی را مطرح کند".

اما احتمالا محکوم شدگان یا به اردوگاه هایی با درجه امنیتی بالاتر برده شده اند و یا به زندان منتقل گردیده اند. براساس تحقیقات سازمان سیاست استراتیژیک استرالیا، از سال ۲۰۱۸ به این سو حکومت چین امنیت برخی از این اردوگاه ها را به بالاترین سطح ارتقا داده، در حالی که شماری از آنان برای اسکان کارگران در دوره های کار اجباری برچیده شده و یا تبدیل گردیده اند.

دویچه وله با چهار زندانی سابق سه اردوگاه های بازآموزی مصاحبه کرده که چندین ماه آنجا بوده اند و پس از "محاکمه" آزاد گردیده اند. تیم تحقیقاتی سپس توانست این سه اردوگاه را با استفاده از اسناد منابع دسترسی عمومی مثل مزایده های کاری و به وسیله تصاویر ماهواره ای پیدا کند.

ایغورها "کاملا در اختیار استبداد بروکرات ها"

توضیحاتی که زندانیان سابق در مصاحبه های شان داده اند، اساساً یکسان است و نشان می دهد که محاکمات ساختگی در شین جیانگ احتمالا گسترده تر هستند. چندین کارشناس چنین احتمالی را به دلیل کنترول متمرکز حکومت بر این کمپ ها تایید کردند.

ریان تام، کارشناس مسائل چین در دانشگاه ناتینگهام انگلستان اگرچه تا به حال در مورد "محاکمات ساختگی" و "فرآیندهای ندامت" چیزی نشنیده بود، اما معتقد است برگزاری این روندها "بسیار محتمل" است. به گفته وی ایغورها حتی بیرون از کمپ های بازآموزی نیز به محاکمه عادلانه دسترسی ندارند: «آنها کاملا در اختیار استبداد بروکرات ها و اعضای حزب حاکم چین قرار گرفته اند که به آسانی می توانند ناپدیدشان سازند».

بستگان دیگر زندانیان ایغور نیز از "محاکمه های" به ظاهر  و استبدادی خبر می دهند؛ از اینکه زندانیان میان اردوگاه های بازآموزی و زندان ها همواره منتقل می گردند. یک زن چینی که در آلمان زندگی می کند، ادعا می کند که مقام های حکومتی با ایغورها را به بازی گرفته اند، چرا که چندین تن از بستگانش دو بار به زندان محکوم گردیده اند، فقط برای اینکه انتقال مجددشان به اردوگاه بازآموزی ممکن گردد.

پاسخ حکومت چین

درخواست های مکرر دویچه وله با طرح سوال های مشخص از سوی وزارت امور خارجه چین و سفارت این کشور در برلین بی پاسخ مانده اند. سفارت این کشور فقط لینکی از یک بیانیه را ارسال کرده که در اواخر سال ۲۰۱۹ در وب سایت این سفارت با عنوان "برخی حقایق در مورد شین جیانگ" نشر گردیده است.

در این بیانیه گفته شده که هیچ اردوگاه کار اجباری و بازآموزی در شین جیانگ وجود ندارد، بلکه فقط موسسات آموزش مهارت های حرفه ای وجود دارند. ادعا شده که این موسسات به افرادی کمک می کنند که "توسط افکار تروریستی و افراطی اغوا شده اند، اما هنوز مرتکب جرم جدی و خسارت بار نشده اند." گفته شده که هدف این موسسات "بازگرداندن این افراد در مسیر درست، محافظت آنان از تروریسم و افراط گرایی و ایجاد فرصت های شغلی پایدار برای ارتقاء کیفیت زندگی شان" می باشد تا ایغورها بتوانند زندگی شان را به آرامی پیش ببرند.

نائومی کونراد، یولیا بایر، شری خان/ رضا شیر محمدی