ایتالیا: واژگونی کشتی آوارگان و پیامدهای آن
۱۳۹۵ آذر ۲۲, دوشنبه
روز شنبه، ۱۸ اپریل سال ۲۰۱۵:
تقریبا ۸۰۰ تن در ساحل لیبیا سوار بر یک کشتی بی نام و نشان چوبی می شوند. آن ها تا به حال راه های طولانی و پرخطری را پشت سر گذاشته اند. مسافران این کشتی از کشورهای اتیوپیا، بنگله دیش، ساحل عاج، اریتریا، گامبیا، گینه، سنیگال، مالی، سومالیا و سودان هستند.
حالا آن ها یک سفر خطرناک بحری به سوی ایتالیا را پیش رو دارند. هرکس که این جا پا به این کشتی می گذارد، امید به یک زندگی بهتر در اروپا را دارد.
قاچاقبران و همدستان شان به مسافران فشار می آورند که سوار کشتی شوند. هرکدام از سرنشینان این کشتی ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ دالر به قاچاقبران پرداخت کرده است.
قاچاقبران و همدستان شان مردان جوان را به زور در بخش ترانسپورت و ماشین خانه کشتی جای می دهند، تا جایی که هر پنج تن در یک متر مکعب جای داده می شوند.
دیگر تقریبا جایی برای نفس کشیدن باقی نمی ماند. درهای بخش ترانسپورت و ماشین خانه کشتی به روی این مردان جوان مسدود می شود. وضعیت آن هایی که در بخش بالای کشتی جای گرفته اند، کمی بهتر است. مسافران شماره های تیلفون و تصاویر اعضای خانواده های شان را به همراه دارند.
یکی تصویر کوچکی از یک شخصیت مقدس را به همراه دارد و دیگری اندکی از خاک وطنش را. برخی انجیل، کتاب مقدس مسیحیان را در جیب دارند و برخی دیگر قرآن شریف را. بسیاری پاسپورت ها و اسنادشان را در داخل لباس شان دوخته اند.
فقط شمار اندکی از سرنشینان این کشتی زن هستند. بیش از یک سوم مسافران را نوجوانان بین ۱۲ تا ۱۷ سال تشکیل می دهند. در میان آن ها کودکی است با یک شلوار لی که نام «منچِستر یونایتد» یک کلب فوتبال انگلیسی بر روی آن دوخته شده است.
فقط ۲۸ تن از آن ها به اروپا می رسند. وزارت عدلیه ایتالیا دو تن از آن ها، یک تونسی و یک سوریایی را در شهر کاتانیا به پای میز محاکمه می کشاند.
اتهام آن ها شامل چند فقره قتل از روی بی احتیاطی و کمک به سفر غیرقانونی اعلام شده است. همچنین آن ها متهم شدند که مسبب واژگونی کشتی شده اند.
بازماندگان دیگر این حادثه، این دو تن را متهم کرده بودند که قاچاقبر هستند. آن ها گفتند که فرد تونسی کاپیتان این کشتی و شهروند سوریایی همدست او بوده است.
فریادهای موسانه آن هایی که محبوس شده بودند
آن شب چه اتفاقی رخ داده بود؟ شنبه شب، تاریخ ۱۸ اپریل سال ۲۰۱۵، این کشتی که شمار مسافران آن به مراتب بیش از حد گنجایش اش می باشد، تقریبا ۱۴۰ کیلومتر از ساحل لیبا فاصله دارد.
گارد ساحلی ایتالیا درخواست کمک اضطراری دریافت می کند و به کشتی تجاری در نزدیکی کشتی آوارگان در این زمینه اطلاع می دهد. کشتی ترانسپورتی پرتگالی با نام «کینگ یاکوب» به کمک آوارگان می شتابد. ظاهرا هر دو کشتی با هم برخورد می کنند.
هنگامی که سرنشینان سراسیمه کشتی همه شان به یک طرف فشار می آورند، این کشتی چپه می شود و کم کم در آب فرو می رود.
بازماندگان این فاجعه بعدها گفتند که فریادهای پرهراس از بخش ترانسپورت و ماشین خانه کشتی را فراموش نمی کنند. صدها تن با این کشتی به بستر بحر کشیده شدند.
کارلوتا سامی، سخنگوی کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان (یو ان اچ سی ار) در جنوب اروپا در مصاحبه با دویچه وله توضیح داد که چگونه شمار اندکی از بازماندگان روز بعد به جزیره ایتالیایی سیسیل رسیده اند: «ساعت سه صبح بود. آن ها می لرزیدند، به شدت خسته و ضعیف بودند و شاهد اتفاقات هولناکی شده بودند. این حادثه ای بود که من هرگز فراموش نخواهم کرد. جسدهای نحیف و خسته ای که با چشمان شان به هیچ نگاه می کردند.»
نخست وزیر ایتالیا: تمام دنیا باید شاهد این فاجعه باشد
بلافاصله پس از این فاجعه، وزیران خارجه و داخله اتحادیه اروپا یک نشست عاجل برگزار کردند و طی آن بر سر یک برنامه مبهم ده مرحله ای درباره مهاجرت به توافق رسیدند. مدت کوتاهی پس از آن نشست ویژه اتحادیه اروپا برگزار شد.
اتحادیه اروپا می خواهد با قاچاقبران مبارزه کند و کمک عاجل در بحر را دوباره گسترش دهد. این نوع کمک پس از پایان ماموریت ایتالیا به نام «ماره نوستروم» در خزان سال ۲۰۱۴ به شدت کاهش داده شده بود.
اما کشورهای اروپایی به شدت دربرابر درخواست توزیع عادلانه آوارگان از طریق سهمیه بندی مقاومت می کنند.
ماتئو رِنزی، نخست وزیر ایتالیا اعلام کرد که دستور بیرون کشیدن باقی مانده های این کشتی شکسته از اعماق بحر را می دهد. او به فرستنده تلویزیونی «رای» گفت: «تمام دنیا باید ببیند که چه اتفاقی افتاده است».
او ادامه داد، برخی از حکومت براساس این اصل عمل می کنند که «هر آن چه که از جلوی چشم دور شد از یاد می رود» و این قابل قبول نیست.
در اواخر ماه جون سال ۲۰۱۶، بعد از عملیات غواصی و چند هفته آمادگی، باقی مانده های این کشتی از ۳۷۰ متری عمق بحر بیرون کشیده شد. آب از درون آن به بیرون سرازیر شد و به همراه آن استخوان های کشته شدگان این حادثه.
ماتئو رنزی در صفحه فیس بوکش نوشت که دستور بیرون کشیدن این کشتی شکسته را داده تا «برادران و خواهران ما بتوانند به خاک سپرده شوند». به این ترتیب باید به اروپا هشدار داده شود که «چه ارزش هایی واقعا مهم هستند».
باقی مانده این کشتی شکسته که ۲۳ متر طول دارد، به جزیره سیسلی انتقال داده می شود. آن جا یک خیمه یخچالی به طول ۳۰ متر آماده شده است. قوای اطفائیه شب و روز کار می کنند تا استخوان های غرق شدگان در این حادثه را پس از ۱۴ ماه از اتاق های ترانسپورت و ماشین خانه کشتی خارج کرده و از عمق آب به خشکی انتقال دهند.
قربانیان این حادثه نباید بی نام و نشان بمانند
کریستینا کاتانئو، داکتر طب عدلی از شهر میلان ایتالیا ریاست تیم پاتولیجیست ها را بر عهده دارد.
این تیم چندین ماه اعضای بدن قربانیان، لباس های آن ها و داشته های شخصی شان مانند عکس ها و پاسپورت های شان را بررسی می کند تا مشخص کند کدام یک از این اشیا متعلق به کدام قربانی می باشد.
آن ها «دی ان ای» قربانیان را مشخص می کنند و همه مشخصات آن ها را ثبت می نمایند.
کارلوتا سامی، سخنگوی (یو ان اچ سی ار) در محل حضور داشت و گفت که چطور همه از این که این قدر به قربانیان این کشتی نزدیک شده بودند، تحت تاثیر قرار گرفته بودند.
خانم سامی گفت که انجام چنین اقداماتی پس از سوانح هوایی عادی است. اما بیرون کشیدن کشتی آوارگان و جستجوی اجساد آن ها کاری بی سابقه بوده است.
هنگامی که خانم کاتانئو، با احتیاط یک شلوار را به دست می گیرد، یک گزارشگر آژانس خبری اسوشیتدپرس آن جا حضور دارد. این همان شلوار جین با نوشته «منچستر یونایتد» است. پسر هفت ساله ای که این شلوار را پوشیده بود، از قربانیان این حادثه است.
کاتانئو تاکید می کند که چقدر مهم است که خانواده های آوارگان در مورد سرنوشت قربانیان این حادثه اطلاعات دقیقی داشته باشند، هم به دلایل انسانی و هم به خاطر مسائل قانونی.
این خانم داکتر طب عدلی با صلیب سرخ برای پیدا کردن اشخاص مفقود شده همکاری می کند.
بیدارکردن احساس همدردی در بروکسل
ایتالیا برای بیرون کشیدن این کشتی و تشخیص هویت کشته شدگان ۹،۵ میلیون یورو سرمایه گذاری کرده است.
ماتئو نمی خواست کار را به این جا ختم کند. او اعلام کرد که باقی مانده این کشتی را به بروکسل می فرستد تا آن جا در مرکز اتحادیه اروپا به نمایش گذاشته شود.
کارلوتا سامی در مصاحبه با دویچه وله گفت، این فکر بسیار خوبی است و (یو ان اچ سی ار) هم از آن حمایت می کند.
او گفت: «ما، یو ان اچ سی آر از این ایده حمایت می کنیم که خرابه های این کشتی حفاظت شود تا ابراز همدردی کنیم، نه این که یک پیام سیاسی بفرستیم. به این هدف، مهم نیست که در کجا به نمایش گذاشته می شود. این نمادی برای یادآوری است.»
حالا هم که ماتئو رنزی از مقامش کناره گیری کرده است، خانم سامی امیدوار است که حکومت جدید این پلان ها را اجرا کند. او گفت، مهم نیست که باقی مانده های این کشتی شکسته کجا به نمایش گذاشته شود، مهم این است که مردم آن را ببینند.
سخنگوی (یو ان اچ سی ار) هشدار می دهد که این فاجعه آوارگان که در اپریل سال ۲۰۱۵ رخ داد، یک مورد استثنایی نیست. به گفته او وضعیت به هیچ وجه بهبود پیدا نکرده است.
هزاران تن در مصر یا لیبیا سوار قایق هایی می شوند که بیش از حد گنجایش شان مسافر دارند و یا برای چنین سفرهایی نامناسب می باشند.
در سال روان بیش از ۴۷۰۰ تن در بحیره مدیترانه غرق شده اند. به این ترتیب شمار آن ها به مراتب بیشتر از کل سال ۲۰۱۵ است.
اندریا گروناو/مهرنوش انتظاری