ملا برادر کیست و با چه صلاحیتی به قطر رفته است؟

پیش از این هیئت‌های امریکا و طالبان چهار بار باهم دیدار و گفتگو کرده‌اند. قبلاَ ریاست هیئت طالبان را عباس ستانکزی به عهده داشت و براساس گزارش‌ها این هیئت در برخی موضوعات از جمله موضوع آتش بس گفته بود که صلاحیت بحث را ندارد.

حضور ملا عبدالغنی برادر در گفتگوهای قطر احتمال توافق بین ایالات متحده امریکا و طالبان را افزایش داده است. امریکا تلاش دارد از طریق صلح با طالبان، به جنگ هفده ساله در این کشور پایان دهد.

ملا برادر کیست؟

ملا برادر در سال ۱۹۶۸ در ولسوالی دهراود ولایت ارزگان به دنیا آمد و در دوران جوانی نقش مهمی در جنگ علیه نیروهای شوروی در حوزه قندهار داشت. ملا برادر علوم دینی را در پاکستان فرا گرفته و  در زمان طالبان معاون ملا عمر و فرد شماره دوم این گروه بود.

مولوی قلم الدین، وزیر امر به معروف دوره طالبان، به دویچه وله گفت که ملا برادر در دوره طالبان از صلاحیت‌های گسترده برخوردار بود: «ملا برادر از موسسین تحریک طالبان است و از افراد نزدیک ملا محمد عمر بود.»

با شکست طالبان، ملا برادر به عنوان یکی از موسسان شورای کویته نقش بازی کرد؛ ولی در سال ۲۰۱۰ در شهر کراچی پاکستان بازداشت شد. به دنبال تلاش‌های ایالات متحده امریکا برای صلح، و ملاقات‌های پیهم زلمی خلیلزاد با مقامات پاکستانی، ملا برادر در ماه اکتوبر ۲۰۱۸ از زندان آزاد شد.

ملا برادر در زمان طالبان به عنوان معاون وزیر دفاع این گروه کار کرده و گفته می‌شود که او مهارت خوبی در ایجاد آمدن اجماع بین چهره‌های طالبان داشته است.

معاون ارشد

براساس اظهارات اعضای پیشین گروه طالبان، ملا برادر پس از آزاد شدن از زندان، معاونت ارشد رهبر این گروه را به عهده گرفته و ریاست کمیته سیاسی طالبان را نیز بر دوش دارد.

سید اکبر آغا، عضو پیشین گروه طالبان، می‌گوید ملا برادر در حال حاضر از نفوذ خوبی در صفوف طالبان برخوردار است: «ملا برادر آخند در این مذاکرات می‌تواند بسیار موثر واقع شود. در بین طالبان او یگانه فردی است که صلاحیت عام و تام در گفتگوها دارد.»

اکبر آغا می‌گوید در رده بندی سیاسی گروه طالبان، ملا برادر معاون ارشد است و معاونان دیگر حق ندارند مشوره‌ها و فیصله‌های او را رد کنند.

از نظر نظامی نیز ملا برادر در زمان طالبان در سمت‌های بلند قرار داشت. سید اکبر آغا می‌گوید حالا نیز ملا برادر بر جنگجویان طالبان در افغانستان نفوذ دارد.

اسد وحیدی، ژورنالیست و تحلیلگر مسایل سیاسی می‌گوید با حضور ملا برادر در مذاکرات دوحه، سرنوشت این مذاکرات نیز مشخص خواهد شد: «گفته می‌توانیم که با حضور ملا برادر موفقیت پروسه صلح آغاز می‌شود. برعکس این موضوع نیز صدق می‌کند و ممکن است با حضور ملا برادر گفتگوهای صلح با بن‌بست روبرو شود.»

به نظر آقای وحیدی در صورتی که در این نشست توافقی بدست آید، به دلیل حضور افراد با صلاحیت گروه طالبان، این فیصله در صفوف طالبان عملی و قابل قبول خواهد بود. 

وضعیت صحی

در سال ۲۰۱۲ وقتی حامد کرزی بر آزادی ملا برادر تاکید کرد، یکی از انتقادها این بود که او از مرض شکر رنج می‌برد و از وضعیت روانی خوبی نیز برخوردار نیست. سید اکبر آغا می‌گوید «زندان خود مریضی» است؛ ولی حالا ملا برادر از توانایی‌های جسمی و روانی بهتری برخوردار است.

حامد کرزی رئیس جمهور پیشین افغانستان در سال ۲۰۱۲ خواستار رهایی ملا برادر از زندان پاکستان شد. آقای کرزی به این باور بود که ملا برادر طرفدار صلح است و تصمیم‌های او می‌تواند روند صلح افغانستان را کمک کند.

ح. همراز/ کابل