واکنش اتحادیه اروپا به اتحادیه "اورآسیا"

پس از آنکه ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه این اتحادیۀ اقتصادی را اساس گذاشت، کمیسار گسترش اتحادیۀ اروپا از الحاق اوکرایین، گرجستان و ملداویا به اتحادیۀ اروپا طرفداری کرد؛ اما آیا اکنون یک زمان مناسب برای چنین امری است؟

شتیفان فیوله، کمیسار گسترش اتحادیۀ اروپا در مصاحبه ای با روزنامۀ آلمانی "دی ولت" گفت: «هرگاه ما جداً خواهان تحولات در شرق اوکرایین هستیم، پس باید مهمترین وسیله برای این تحول، یعنی گسترش اتحادیۀ اروپا را جدی بگیریم».

مسأله بر سر کسب عضویت سریع و یا فوری اتحادیۀ اروپا نیست، بلکه در اینجا یک دورنمای درازمدت مطرح است. با آنهم اظهارات فیوله به عنوان نوع موضعیگری در برابر روسیه جلوه می کند؛ آن هم در وضعیتی که پوتین در هرصورت اتحادیۀ اروپا را به پهن ساختن شدید دامنۀ این اتحادیه متهم می سازد. آیا طرح به عضویت درآوردن جمهوری های پیشین شوروی سابق در وضعیت موجود هوشمندانه است؟

هنس هنینگ شرویدر، کارشناس امور اروپای شرقی در پاسخ به این سؤال هم بلی می گوید و هم نه. به گفتۀ وی این امیداواری که اوکرایین بتواند عضویت اتحادیۀ اروپا را بدست بیاورد، شاید در ثبات سیاست داخلی این کشور مثمر واقع گردد، اما نباید فراموش کرد که روسیه می تواند از هرسو فشار وارد کند. شرویدر در مصاحبه ای با دویچه وله گفت: «راه یافتن به سوی مهارکردن وضعیت اوکرایین بدون توافق با روسیه و بدون سهم روسیه در این راستا ممکن نیست. افزون براین، اوکرایین برای اقتصاد خود در درازمدت به همکاری های نزدیک با روسیه نیاز دارد. گذشته از اینکه روسیه تأثیر مستقیم بالای اوکرایین می گذارد، این کشور را زیر فشار قرار می دهد و حتی شاید به خشونت های مسلحانه هم دست بزند؛ ما در دراز مدت با این واقعیت روبرو خواهیم بود که اوکرایین و روسیه از نگاه اقتصادی با هم گره خورده اند».

شرویدر افزود که کسب عضویت اتحادیۀ اروپا در دراز مدت برای اوکرایین در این زمینه مثمر نخواهد بود. اِلمار بروک نمایندۀ پارلمان اروپا از حزب دموکرات مسیحی آلمان نیز به همین باور است، اما به دلیل دیگری. بروک در صحبتی با دویچه وله گفت: «فیوله درست می گوید که گسترش اتحادیۀ اروپا یکی از موفق ترین ابزار سیاسی برای ایجاد صلح است، اما این گسترش باید تا حدی باشد که پیوند ها را درهم نشکند. از اینرو گسترش اتحادیۀ اروپا به مسیر اوکرایین، گرجستان و جمهوری ملداویا در برنامۀ کاری قرار ندارند. اتحادیۀ اروپا در حال حاضر به یک مرحلۀ تحکیم و تقویت پیوندها نیاز دارد».

به گفتۀ بروک گسترش سریع اتحادیۀ اروپا پیوند اعضای این اتحادیه را با خطر روبرو می سازد. بروک به عضویت درآمدن این سه کشور اروپای شرقی را ناممکن نمی داند؛ اما از مطرح کردن و عملی کردن این موضوع در وضعیت کنونی هشدار می دهد. او می گوید بی توجه به نقش روسیه، وقتی به خود این کشورها دیده شود، چنین طرحی می تواند امیدواری های غلطی را به میان بیاورد. به قول بروک اتحادیۀ اروپا نخست باید پیمان های همکاری نزدیک با این کشورها را عقد کند و در قدم بعدی باید آنها به حوزۀ اقتصادی اروپا باید جذب شوند.

گفتنی است که هم اوکرایین و هم گرجستان و جمهوری ملداویا علاقمندی زیادی به نزدیکی بیشتر با اتحادیۀ اروپا دارند.