بامیانی‌ها خواستار بازسازی تندیس‌های بودا شدند

چهارمین جشنواره فرهنگی "شبی با بودا" به مناسبت پانزدهمین سالروز تخریب پیکره های بودای بامیان توسط طالبان، شامگاه روز گذشته از سوی گروه یادآوران و شماری از فرهنگیان این ولایت، در مغاره بزرگی بر فراز تندیس ویران شده صلصال برگزار شد. اشتراک کنندگان این جشنواره که شمار شان به ده ها تن می رسید، از سازمان ملل خواستند تا عاملان این "فاجعه فرهنگی" را به محکمه بکشاند.

در این جشنواره که تا پاسی از شب گذشته با حضور مسئولان بخش فرهنگی سازمان یونسکو ادامه یافت، فرهنگیان بامیان با شعرخوانی، اجرای موسیقی محلی و نمایش تندیس بودا با نور سه بعدی، تخریب پیکره های بودای این ولایت را محکوم کردند.

محمدطاهر زهیر والی بامیان در این جشنواره گفت که هم اکنون رواق های باقی مانده از تندیس های بودا در معرض خطرهای جدی قرار دارند: "مردم و اداره محلی بامیان از سازمان ملل و موسسه یونسکو انتظار دارند تا در حفاظت از بقایای این تندیس های عظیم تاریخی، از هیچگونه همکاری دریغ نکنند".

پانزده سال پیش، تندیس های بزرگ بودا در نهم مارچ سال 2001 میلادی از سوی گروه طالبان تخریب شدند. تکه های باقی مانده از این پیکره های تاریخی نیز هر از گاهی از رواق های بجا مانده از آنها فرو می ریزند.

با آنکه تا کنون برخی از کشورها از جمله جاپان برای بازسازی این تندیس ها اعلام آمادگی کرده اند، دولت افغانستان اما تا کنون تمایلی در این زمینه از خود نشان نداده است؛ مساله ای که انتقاد تند فرهنگی بامیان را به دنبال داشته است.

اسماعیل ذکی از فعالان مدنی و فرهنگی بامیان با انتقاد از بی توجهی جامعه جهانی و دولت افغانستان در قبال حفاظت از آثار تاریخی بامیان، از آنها خواست که حرف و شعار را بس کنند و به صورت عملی در این زمینه وارد اقدام شوند.

آقای ذکی گفت که تا کنون هیچ کسی حتا یک گام برای حفاظت از آثار تاریخی بامیان بر نداشته است: "به زعم مردم، نهادهای فرهنگی و مدنی بامیان، آنهایی که در طول چهارده سال گذشته خاموشانه نشستند و از آدرس حکومت های مرکزی و محلی، به پیکره های منهدم شده بودا نگریستند، مساوی با کسانی اند که این تندیس ها را منفجر کردند، زیرا آنان با وجود داشتن امکانات و منابع، در زمینه حفاظت و مرمت این آثار بی نظیر تاریخی، اقدامی نکرده اند".

روح الله فروغ رئیس دفتر کمیسیون حقوق بشر در بامیان که در جشنواره شب گذشته صحبت می کرد، گفت: "از آنجایی که دسترسی به میراث های فرهنگی از جمله حقوق فرهنگی بشر به شمار می رود، تخریب مجسمه های بودای بامیان به عنوان نماد فرهنگی یک ملت، یکی از نشانه های بارز نقض حقوق بشر محسوب می شود."

آقای فروغ افزود، در اسناد بین المللی، به ویژه در اسناد حقوق بشردوستانه بین المللی، در جریان جنگ ها طرف های درگیر حق ندارند به اماکن عمومی، خانه های مسکونی و نمادهای تاریخی و فرهنگی ملت ها آسیب برسانند: "طالبان بر خلاف این اسناد، تندیس های بودا را منهدم کردند، این عمل جنایت جنگی محسوب می شود".

او تاکید کرد که عاملان تخریب تندیس های بودا، مستوجب مجازات سنگین هستند و جامعه جهانی و دولت افغانستان باید در این زمینه اقدام کنند.

"تندیس صلصال ترمیم می شود"

انتقادهای باشندگان و فرهنگیان بامیان از دولت مرکزی و سازمان یونسکو در حالی مطرح می شوند که ناگاوکا ماسونری، مسئول بخش فرهنگی این سازمان در افغانستان می گوید که تلاش ها برای جلوگیری از فروریزی کامل تندیس های بودا به شدت ادامه دارد.

آقای ماسونری افزود که پروژه تحکیم رواق مجسمه 35 متری شهمامه در سال 2013 به پایان رسیده است و در سال جاری میلادی، پروژه مشابهی برای جلوگیری از فرورویزی مجسمه 53 متری صلصال نیز تطبیق خواهد کرد.

او تاکید کرد که بامیان از اهمیت خاصی برای سازمان یونسکو برخوردار است و این سازمان برای حفاظت از آثار تاریخی این ولایت، برنامه های متعددی را روی دست دارد.