نقش پاکستان در مذاکره طالبان با امریکا

اسلام آباد همواره تاکید کرده است که صلح در افغانستان بدون حمایت اش تامین نمی شود و در آینده افغانستان بعد از خروج نیروهای ناتو در پایان سال 2014، منافع پاکستان نباید نادیده گرفته شود. پاکستان وقتی از منافع صحبت می کند، منظور، دادن نقش بزرگی به طالبان در حکومت آینده افغانستان است و این گروه را "نماینده مشروع" قوم پشتون در افغانستان می داند.

ایالات متحده امریکا اعلام کرده است که مقام هایش در قطر ملاقات می کنند. طالبان نیز گفته اند که آماده مذاکره با ایالات متحده امریکا می باشند. اما این بار، این افغانستان است که به این مذاکرات بی میلی نشان می دهد. حکومت پاکستان از گفتگوی مستقیم امریکا و طالبان استقبال کرده است. وزارت خارجه پاکستان گفته است: «پاکستان یک نقش سازنده و مثبتی را در کمک برای رسیدن به این نقطه عطف مهم در روند صلح افغانستان بازی کرده است». پاکستان همچنان گفته است که شمار بیشتری از زندانیان طالبان را آزاد خواهد کرد.

اعتراض کرزی

حامد کرزی که برای چند سال از طالبان می خواست به میز مذاکره حاضر شوند، از تحولات جدید ناراضی است. او گفته است که "قدرت های بیرونی" در عقب گشایش دفتر طالبان در قطر قرار دارند و گفت این مذاکرات را تحریم می کند. افغانستان همچنان به نام "امارت اسلامی افغانستان" در دفتر طالبان و برافراشتن بیرق آنها اعتراض کرد. جان کری، وزیر خارجه ایالات متحده امریکا به کرزی تیلفون کرد و اطمینان داد که این عنوان برداشته شده و بیرق طالبان نیز پایین می شود.

برای مقام های افغان که سال ها پاکستان را به ایجاد ناآرامی در افغانستان و حمایت از طالبان متهم کرده اند، آمادگی طالبان به مذاکره با ایالات متحده امریکا تنها یک مفهوم دارد: اسلام آباد به طالبان چراغ سبز نشان داده تا با امریکایی ها وارد گفتگو شوند.

شمولیت اسلام آباد

علی چشتی، تحلیلگر مسایل دفاعی و امنیتی در کراچی می گوید، اسلام آباد در متقاعد ساختن طالبان به مذاکره با امریکایی ها، نقش بزرگی بازی کرده است. به گفته او، ظهیرالاسلام، رییس کنونی سازمان استخبارات پاکستان (آی اس آی) نسبت به سلف اش رابطه بهتری با ایالات متحده امریکا دارد.

چشتی می گوید: «بیش از سه سال ایالات متحده امریکا، افغانستان و پاکستان در مورد این روند کار می کردند. اما حالا حکومت افغانستان فکر می کند که به کنار گذاشته شده است. کابل نگرانی های خود را دارد، اما فکر می کنم افغانستان باید بلوغ بیشتری نشان بدهد، زیرا فعلا در موقعیت خاصی قرار دارد».

به باور این تحلیلگر مسایل نظامی و دفاعی پاکستان، حکومت اسلام آباد صرفاً منافع خود را در افغانستان تعقیب می کند و جز این، نباید از اسلام آباد انتظاری داشت. او اشاره می کند که اسلام آباد سقوط کابل به دست طالبان را در سال 1996 ممکن ساخت و حتا بعد از یازدهم سپتمبر 2001، رابطه نزدیک خود با طالبان را نگهداشته است.

علی چشتی می گوید: «اما این تنها پاکستان نیست که منافعی در افغانستان دارد. ایران، هندوستان و چین نیز منافع خود را دارند. کرزی همچنان باید از دیگر کشورهایی که در امور داخلی افغانستان مداخله می کند، انتقاد کند».

به گفته این تحلیلگر پاکستانی، هرچند نواز شریف، نخست وزیر جدیداً انتخاب شده پاکستان روابط خوبی با طالبان دارد، اما تاثیر اندکی بر مذاکرات با این گروه خواهد داشت: «در مورد این مسایل توسط نظامیان پاکستان تصمیم گرفته می شود. شریف کاری را انجام خواهد داد که اردو برایش می گوید».

مشارکت پرمخاطره

اما برخی تحلیلگران به این نظرند که تحولات در آینده به نرمی پیش نخواهد رفت و طالبان به گفتگوهای صلح زیاد علاقمند نیستند و به تصاحب کامل قدرت در سراسر افغانستان می اندیشند. به باور این تحلیلگران، حتا اگر طالبان با امریکایی ها به توافقی برسند، صلح در افغانستان تضمین نمی شود.

به همین دلیل است که غربی ها اعتماد کامل به نهادهای پاکستانی ندارند و گیج اند که چگونه این بحران را حل کنند. غرب از یک سو به همکاری پاکستان در تامین ثبات در افغانستان نیاز دارد، از سوی دیگر به همکاری این کشور اعتماد کامل ندارد.

ایمریس شومیکر، پژوهشگر در مکتب اقتصادی لندن می گوید: «نخست این که سرمایه گذاری غرب در ارتباط به افغانستان خیلی زیاد متاثر از اتفاقات در پاکستان و کاری است که این کشور در افغانستان انجام می دهد. بنابراین، فکر می کنم آرزوی زیادی وجود دارد تا آنچه که در افغانستان اتفاق می افتد از طریق روابط با پاکستان شکل داده شود. دوماً، هنوز احساس بسیار قوی وجود دارد که امنیت غرب از تروریسم احتمالی برخاسته از کمپ های آموزشی در پاکستان متاثر می شود. همچنان در مورد سلاح هسته یی پاکستان نیز نگرانی هایی وجود دارد».

برخی تحلیلگران پاکستانی به این باورند که هیچ حکومتی در کابل بدون حمایت اسلام آباد نمی تواند به آرامی مسایل را به پیش ببرد. ناصر طفیل، خبرنگار پاکستانی می گوید: «چنانچه در گذشته دیدیم، پاکستان اگر به منافع اش دست نیابد، می تواند از شورشگری در افغانستان حمایت کند».