چرا تفتیش آرا با کندی مواجه است؟

شیوه تفتیش آرا طوری است که تمام صندوق ها تفتیش می شوند و صندوق هایی که معیارهای رای دهی را نداشته باشند، قفل آن ها باز شده باشد و یا قفل ها با دست باز شوند، در آن صورت یک یک رای این صندوق ها بازشماری و آرای پاک از آرای ناپاک جدا ساخته می شوند.

در صورتی که آرای یک صندوق دارای تیک مارک های مشابه باشند، ورق های رای در چند جای رنگ شده باشد و یا اوراق نتایج از سوی مسوولان کمیسیون انتخابات و ناظران مهر و امضا نشده باشند، چنین رای هایی بی اعتبار شناخته می شوند و آرای بی اعتبار شده در چک لیست و یا ورق نتایج درج می گردد.

تصمیم نهایی برسر باطل شدن این آرا توسط کمیسیون انتخابات گرفته می شود. عبدالرحمان هوتکی معاون کمیسیون انتخابات به دویچه وله گفت: «تفتیش در حضور ناظرین بین المللی و ناظرین هردو ستاد صورت می گیرد. نظرات خود را این ها در چک لیست جابجا می کند وقتی این ها نظرات خود را جابجا کردند، تصمیم گیرنده رهبری کمیسیون است و بازهم در حضور داشت هر دو ستاد بر [ابطال آرا] تصمیم گرفته می شود.»

آقای هوتکی می گوید با گذشت هر روز کارمندان کمیسیون و ناظران با شیوه های تفتیش بیشتر آشنا می شوند. او امیدوار است که این روند در روزهای آینده سریع تر به پیش برود.

اختلاف نظر و کشمکش برسر آرای پاک و ناپاک در هنگرهایی که آرا تفتیش می شوند به امر عادی تبدیل شده است. ناظران هردو نامزد می کوشند از باطل شدن آرای شان جلوگیری کنند و این امر گاهی منجر به جنگ لفظی و حتی فزیکی می شود.

درد سرهای ملل متحد

روزانه صد تیم، صندوق های رای را تفتیش می کنند. نمایندگان ملل متحد و ناظران بین المللی تقریباً در تمامی میزهای تفتیش حاضر هستند. ولی هیچ یک از آن ها حاضر نشدند در رابطه به روند تفتیش مصاحبه کنند. استدلال ناظران بین المللی این است که بهتر است ناظران بین المللی با ابراز نظر کردن در مورد روند تفتیش، این پروسه را جنجالی تر نکنند.

علامت هایی که رای دهندگان در محل رای دادن در ورق های رای دهی نشانی کرده اند، در هنگام تفتیش، دردسر ساز شده است. ناظران برسر درست یا نا درست بودن این علامت ها باهم جنجال می کنند.

در هر میزی که ناظران دو نامزد دچار اختلاف می شوند، متخصصان ملل متحد یا (UN elect) در مورد اختلاف نظرها بحث می کنند و تصمیم نهایی را می گیرند.

اما یکی از ناظران داکتر اشرف غنی احمدزی گفت که حالا توافق شده تمام اشکال و علاماتی که رای دهندگان در ورق رای دهی نشانی کرده اند، در چک لیست یاد داشت و سپس در مورد آن ها تصمیم گرفته شود. عبدالرحمان خروتی از اعضای ارشد تیم ناظران داکتر اشرف غنی احمدزی گفت: «ما چلیپا را جدا حساب می کنیم. تیک مارک را جدا حساب می کنیم و علامات دیگر را نیز جدا حساب می کنیم. این ها را در چک لیست یادداشت می کنیم و این برای ناظران هردو تیم قابل قبول است.»

اما ناظران داکتر عبدالله می گویند هنوز هم برسر تیک مارک های مشابه اختلاف نظر وجود دارد.

جنرال امرالله امان از ناظران ارشد تیم داکتر عبدالله گفت: «ما پیشنهاد کردیم که در مورد تیک مارک های مشابه چه نورمی را بگیریم. ما پیشنهادات خود را به یوناما داده ایم و لی هنوز از یوناما بیرون نشده است.»

یکی از مشکلاتی که سبب کندی روند تفتیش می شود نا آشنایی و بی خبری از طرزالعمل هایی است که برای ابطال آرا در نظر گرفته شده است. ناظران و کارمندان کمیسیون همدیگر را به ناآگاهی از این طرزالعمل ها متهم می کنند.

کمیسیون انتخابات روز پنجشنبه اعلام کرد که از آغاز تفتیش تاکنون 4367 صندوق تفتیش شده است. در همین حال نهادهای ناظر انتخاباتی پیشنهاد کرده اند که صندوق ها در سه شیفت تفتیش شوند ولی کمبود ناظران بین المللی مانع اصلی در برابر سه وقت تفتیش است.