چرا حملات خودی در افغانستان افزایش یافته است؟
۱۳۹۷ آبان ۱, سه‌شنبه
هفته گذشته یک محافظ والی قندهار، جنرال رازق قوماندان امنیه و رئیس امنیت ملی این ولایت را به قتل رساند. روز گذشته در ولایت هرات یک عضو نیروهای امنیتی بر سربازان خارجی شلیک کرد و یک سرباز چک را به قتل رساند. متعاقب این قضیه بحث‌ها راجع به ادامه ماموریت سربازان چک در این کشور شدت گرفته است.
حمله سربازان افغان بر نیروهای خارجی بی‌پیشینه نیست. این حملات در سال‌های اخیر به یک دردسر برای نیروهای ماموریت قاطع که مصروف آموزش و مشوره‌دهی به نیروهای افغان می‌باشد، تبدیل شده است.
حکومت افغانستان می‌گوید تدابیر لازم برای جلوگیری از این حملات گرفته شده است. وزارت داخله افغانستان می‌گوید ماموران پولیس پس از سپری کردن چندین فلتر امنیتی وارد صفوف پولیس می‌شوند و تدابیر لازم برای جلوگیری از ورود نفوذی‌های «دشمن» در داخل صفوف پولیس گرفته شده است.
نجیب دانش سخنگوی وزارت داخله افغانستان به دویچه وله گفت که محافظ والی قندهار شامل تشکیل پولیس نبود و وزارت داخله همواره تلاش می‌کند تا از نفوذ چنین افرادی جلوگیری کند: «ما همه ماموران پولیس را شناسایی کرده‌ایم و آن‌ها را از فلترهای امنیتی گذشتانده‌ایم. هنوزهم روزانه و هفته‌وار این برنامه ما توسط بخش‌های کشفی و استخباراتی ما جریان دارد.»
وزارت دفاع: یک سرباز از همه نمایندگی نمی‌کند
حملات سبز بر آبی در سال‌های اخیر سبب شد تا وزارت افغانستان روند استخدام سربازان اردو را تغییر دهد و هیچ سربازی را بدون ضمانت، در صفوف اردو جلب نکند.
وزارت دفاع افغانستان می‌گوید با وجود محدودیت‌ها و بررسی‌های جدی سربازان اردو در هنگام جلب و جذب، چنین حملاتی اتفاق می‌افتد. غفور احمد جاوید سخنگوی وزارت دفاع افغانستان گفت:«پروسه استخدام ما بسیار شفاف است؛ ولی متاسفانه ما در حالت جنگ هستیم این عسکر [سربازی که بر نیروهای امریکایی شلیک کرد] از همه ۳۵۰ هزار سرباز اردو نمایندگی نمی‌کند. ما تمام تلاش‌های خود را انجام می‌دهیم تا در آینده چنین اتفاقی نیفتد.»
آقای جاوید افزود سربازانی که تازه استخدام می‌شوند باید ضمانت بدهند و همچنین با استفاده از دستگاه بایومتریک، هویت آن‌ها ثبت می‌شود.
ولی جنرال محمد رادمنش، سخنگوی پیشین وزارت دفاع و آگاه امور نظامی به دویچه وله گفت تاهنوز ضعف کشفی و استخباراتی در نهادهای امنیتی وجود دارد به همین دلیل نفوذی‌ها می‌توانند در لباس اردو و پولیس علیه این نیروها و یا همکاران خارجی‌آن‌ها اقدام کنند.
«تلاش برای تقویت بی‌اعتمادی»
به باور آقای رادمنش، «استخبارات منطقه» تلاش دارد تا با سازماندهی چنین حملاتی اعتماد خارجی‌ها به نیروهای افغان را صدمه بزند. رادمنش با اشاره به قتل جنرال عبدالرازق در قندهار می‌گوید این حمله عمدا در حضور فرمانده عمومی نیروهای ناتو و امریکا انجام شد تا بی‌اعتمادی نسبت به خارجی‌ها را بیشتر کند: «آن‌ها می‌دانستند که اگر این کار را در موجودیت آقای میلر در قندهار کنند، بعدا سربازان افغان نسبت به امریکایی‌ها بدبین می‌شوند.»
پس از حمله بر جنرال عبدالرازق در قندهار، شایعات زیادی در رسانه‌های اجتماعی دست به دست می‌شد که چطور فرد مهاجم خارجی‌های حاضر در جلسه را هدف قرار نداده و مقام‌های محلی را کشته است. شایعاتی از این دست مقام‌های حکومت را واداشت که در این رابطه اظهار نظر کنند.
داکتر عبدالله رئیس اجراییه حکومت افغانستان روز دوشنبه این شایعات را رد کرد و گفت که حمله بر جنرال رازق کار امریکایی‌ها نبوده است. آقای رادمنش نیز می‌گوید امریکا همکار اصلی افغانستان در مبارزه با تروریسم است و دست به چنین کاری نمی‌زند.
حمله در قندهار و هرات نشان داد که هنوزهم استخبارات نیروهای افغانستان قادر به شناسایی افراد نفوذی در صفوف اردو و پولیس نیست. پس از آن که حملات نیروهای افغان بر خارجی‌ها افزایش یافت، وزارت‌های دفاع و داخله فلترهای استخدام سربازان اردو و پولیس را بیشتر کرد. اما به نظر می‌رسد که این این فلترها نیز نتوانسته مانع حملات نیروهای افغان بر سربازان خارجی و همکاران افغان شان شود.
راه حل
آقای رادمنش می‌گوید تنها راه جلوگیری از این حملات، تشدید فلتر استخدام و تقویت کشف و استخبارات در درون نهادهای امنیتی است. به نظر آقای رادمنش به دلیل ضعف استخباراتی هنوزهم افراد نفوذی می‌توانند وارد صفوف نیروهای امنیتی شوند: «مشکلاتی از این نوع وجود دارد و اگر استخبارات و کشف به شکل درست روی این مسایل کار نکند و شفافیت را در شناسایی افراد دشمن انجام ندهد، این مشکلات به وجود می‌آید زیرا دشمن در بیخ گوش نیروهای امنیتی و دفاعی قرار دارند.»
اما معصوم ستانکزی رئیس اداره امنیت ملی افغانستان گفته است که محافظی که بر جنرال رازق شلیک کرده، با نام و هویت جعلی به این پست استخدام شده بود. او گفته است که مهاجم ۱۵ دقیقه پیش از حمله با کسانی در خارج از مرز افغانستان تماس گرفته بود.
دویچه وله تلاش کرد تا دیدگاه ریاست امنیت ملی را در مورد نحوه استخدام محافظان رجال برجسته و دلیل ضعف در این رابطه را بپرسد ولی این اداره حاضر به سخن گفتن در این مورد نشد.
ح. همراز/ کابل