چرا هند وارد کننده مهم اسلحه باقی می ماند؟

انتظار می رود که اورزولا فون دیر لاین وزیر دفاع آلمان فدرال در حین بازدید دو روزه اش از هند با مقامات ارشد آن کشور از جمله منوهار پاریکار وزیر دفاع آن کشور مذاکراتی داشته باشد و از همکاری های دفاعی دوجانبه حمایت کند که بخشی از ابتکار «در هند بساز» برای تقویت سرمایه گذاری خارجی است.

به گزارش رسانه ها، آلمان که از سال 2001 به اینسو یک "شریک ستراتژیک" هند است، علاقمند است در ساختن پلاتفورم زیر دریایی در هندوستان سهیم گردد. بنا بر تصمیم نخست وزیر نارندرا مودی قرار است در داخل این کشور شش زیر دریایی کنوانسیونل بیشتر ساخته شود. غول آلمانی "تیسن کروپ" از مجرب ترین کارخانه های زیر دریایی سازی در جهان است.

بازدید فون دیر لاین از هند زمانی صورت می گیرد که دهلی جدید می خواهد مذاکرات با فرانسه را در مورد خریداری 36 جت جنگی رافایل نهایی سازد. تحلیلگران به این نظر اند که هر دو حادثه بیانگر گرایشی است که در همین چند سال به وجود آمده است. یعنی بخش بزرگ سلاح های بزرگ مورد تقاضای هند یا کاملاً در خارج و یا با کمک خارجیان ساخته می شوند.

وارد کننده بزرگ اسلحه

طبق گزارش موسسه تحقیقات صلح بین المللی استوکهولم، در حقیقت حجم واردات سلاح های بزرگ هند بین سال های 2010 تا 2014 میلادی 140 درصد بلندتر از پنج سال پیشتر بوده و به این ترتیب هند بزرگترین وارد کننده سلاح های بزرگ در جریان این مدت بوده است.

نزدیک به 15 درصد وارادت اسلحه در جهان را هند به خود اختصاص می دهد که سه برابر واردات اسلحه در چین است. واردات اسلحه چین بین سال های 2005 و 2009 و 2010 و 2014 میلادی، 42 درصد کاهش یافته است. بیش از نصف این واردات هواپیماها بوده است که به دنبال آن کشتی ها (16.5 درصد) و موشک ها (8.9 درصد) را تشکیل می دهند.

در حال حاضر عربستان سعودی بزرگترین وارد کننده اسلحه در جهان است. بر مبنای قراردادهای موجود بنا به اظهار شرکت تحلیل جهانی "ای اچ اس"، هند قرار است در سال های 2015 و 2016 موقف دوم را در این زمینه حاصل کند.

در طی این مدت، بنا به گزارش موسسه صلح بین المللی ستوکهولم، با اینهم، آلمان و فرانسه حتا نزدیک به بزرگترین صادر کنندگان اسلحه به هند نمی باشند. در پنج سال گذشته روسیه این موقف را داشته است و قریب به 70 درصد واردات هند را تامین کرده است. به دنبال آن ایالات متحد امریکا می باشد که 12 درصد و اسرائیل 7.3 درصد وارات اسلحه هند را فراهم می سازند. فرانسه و آلمان هر یک به نوبه خود 1.2 درصد و 0.7 درصد وارادات اسلحه هند را تهیه می کنند.

روسیه در سال 2013 یک کشتی هواپیمابردار گورشکوف، در سال 2012 یک تحت البحری هسته یی نوع اکولا- 2، بین سال های 2012 و 2013 سه کشتی جنگی تلوار، 33 هواپیمای جنگی میگ-29 کا در سال های 2010 و 2014 ، 105 هواپیمای جنگی نوع سو- 30 ام کی آی در سال های 2010 تا 2014 و 114 هلیکوپتر نوع ام آی017- وی 5 بین سال های 2011 و 2014 به هند فرستاده است.

کمبودها

اما چرا هند خودش سلاح های بزرگ را تولید نمی کند؟ به طور سنتی هند یک کشور سلاح ساز نبوده است. سیمون ویتسه مان، محقق ارشد موسسه تحقیقات صلح بین المللی ستوکهولم و تحلیلگر مخارج نظامی می گوید که تلاش های این کشور آسیای جنوبی از سال های 1950 به اینسو برای ساختن سلاح های بزرگ در خود این کشور ناکام شد و از این رو در سال های آینده بسیار وابسته به واردات اسلحه باقی می ماند.

با وجود تلاش های اخیر نخست وزیر هند برای صنعتی گردانیدن این کشور، تحلیلگران توافق دارند که هنوز کمبودهای تخنیکی زیاد وجود دارند تا این کشور بر آن ها غلبه کند و تبدیل به صادر کننده اسلحه در سطح جهانی گردد. برای سال های زیادی حکومت هند کوشیده است انتقال تکنالوژی به مثابه یک بخش هر قرارداد سلاح های بزرگ باشد. اما بخشی از این مشکل ظرفیت صنایع هند برای جذب این تکنالوژی و یا دست کم به یک قیمت قابل قبول است.

فریدریک گریر، مدیر برنامه آسیای جنوبی در بنیاد کارنگی برای صلح به دویچه وله گفت: «تاکید در هند بر این که همه چیز را از همان آغاز انجام بدهد، به جای آنکه یک راهیافت تدریحی را به کار گیرد، این پروسه را بطی گردانیده و برخی اوقات مانع آن می گردد.»

تجدید حیات؟

گریر معتقد است که موضوع کلیدی سازماندهی مجدد سکتور صنایع دفاعی هند است که حکومت قبلی شروع کرده و این حکومت می کوشد آن را توسعه دهد. این تحلیلگر می گوید که این یکی از چندین راهی است که حکومت مودی می کوشد تا اردوی هند را بدون افزایش در بودجه دفاعی این کشور تقویت کند.

به طور مثال مودی برخی از پروژه های زیرساختی بزرگ مانند برنامه راه سازی در منطقه مرزی شرقی با چین را دوباره فعال ساخته است. بسیار مهمتر آنکه او در مجموع پروسه تصمیم گیری، اردو را به طور بهتری ادغام نموده است و سقف سرمایه گذاری مستقیم خارجی را در سکتور دفاعی از 26 درصد به 49 در صد بلند برده است.

گواری خاندیکار، رئیس برنامه آسیایی موسسه پژوهشی اروپایی "فراید"، نظر مشابهی دارد. او می گوید: «مودی در آوردن اصلاحات در اردو جدی است. هدف اصلی برنامه او تولید مشترک اسلحه و وسایط نقلیه نظامی همراه با شرکای خارجی است. او این را در پروژه اش با عنوان "در هند بساز" ادغام نموده است تا هند را به یک کشور تولید کننده تبدیل کند.»

همسایگی دشوار

اما چه چیزی در قدم اول انگیزه تقویت اردوی هند است؟ یک مجموعه دلایل در عقب این انکشاف قرار دارند که مهمترین آن خطرات امنیتی از جانب کشورهای همسایه، مناقشات ارضی و بلندپروازی های منطقه یی هند و قدرتمند شدن چین از نظر نظامی می باشند.

هند یک مرز طولانی مورد مناقشه با چین دارد. چین کشوری است که هم از نگاه اقتصادی و از لحاظ نظامی از هند قوی تر است. در عین زمان چین خود را "دوست همه فصول" پاکستان رقیب قدیمی هند تعریف کرده است. و هند با پاکستان دست کم چهار منازعه بزرگ نظامی داشته است و ادعای ملکیت تمام منطقه کشمیر را می نماید.

با توجه به این اوضاع، هند احساس می کند که ضرور است در برابر توسعه قدرت نظامی و مدرن سازی اردوی چین واکنش نشان بدهد. این در حالی است که یک بخش مهم قدرت نظامی هند از مود افتاده است. بنابراین، درک افزایش خلای ظرفیت با چین و تداوم تهدیدهای سنتی و غیر سنتی، دلایل کلیدی در عقب این انکشاف می باشند.

امیت کاوشیش، مشاور مالی پیشین وزارت دفاع هند، این موضوع را رُک و راست می گوید که "نخست اینکه اوضاع در همسایگی بلافصل هند ایجاب می کند که از نگاه نظامی در موضعی باشد که هم راه های تجاری بحری را امن نگه دارد و هم در بدترین صورت حمله احتمالی از دو جانب را عقب زند.»

این امر مستلزم به دست آوردن تکنالوژی و ظرفیت های مدرن نظامی می باشد. کاوشیش علاوه می کند که «صنایع دفاعی هند هم در سکتور دولتی و هم در سکتور خصوصی قادر به پاسخ گفتن به این چالش نیست. همین نیاز، هند را یکی از بزرگترین وارد کنندگان اسلحه در سال های اخیر گردانیده است.»

منویات جهانی

همچنان یک عنصر بازدارنده مطرح می باشد، زیرا سلاح مدرنی که توسط دهلی جدید خریداری می شود، برای ایجاد توازن با دشمنان تسلیحاتی این کشور است که قبلاً مالک چنین سلاح هایی هستند. خاندیکار تحلیلگر به دویچه وله گفت: «توازن ظریف بین هند و همسایگانش در قدم اول از طریق عامل بازدارنده برقرار می شود. قدرت هسته یی به طور خاصی یک بازدارنده قوی هم برای پاکستان و هند و هم برای چین است».

همچنان منویاتی برای هند به مثابه یک قدرت در حال ظهور وجود دارد. در حالیکه موقعیت جهانی یک بخش از این ملاحظات می باشد، همچنان احساس فزاینده ای در هند وجود دارد که این کشور قادر گردد به منظور کمک به امنیت جهانی در کشورهای مجاورش بازتاب قدرت خود را نشان دهد. علاوه بر این، چنانکه گریر توضیح می دهد، تقاضای فعالیت بیشتر نظامی از هند در کشورهای شریک اش در حال افزایش است.

بن موریس، تحلیلگر ارشد در موسسه تحقیقات دفاعی و امنیتی "آی اچ اس" تشریح می کند که هند می خواهد قادر باشد تا قلمرو علایقش را در بحر کنترول کند، پاکستان بی ثبات را باز دارد و بر نتایج حوادث در همسایگان بلافصلش اعمال نفوذ کند.

چنین فرافگنی قدرت، تنها شامل قدرت سخت نیست، بلکه همچنان قدرت نرم امنیتی به شمول اقداماتی مانند تهیه کمک های انسانی، نجات از فاجعه ها، نجات دادن افراد غیرجنگی در مناطق مورد منازعه و عملیات بر ضد دزدان دریایی را نیز در بر می گیرد.

مسابقات تسلیحاتی منطقه یی

اما کارشناسان نگران تاثیرات گسترده این سیاست ها می باشند. داکتر فرانک اومباخ، مدیر تحقیقات مرکز اروپایی برای انرژی و امنیت منابع در کینگز کالج لندن می گوید، ما قبلاً شاهد تقویت تسلیحاتی در بخش نیروهای بحری و هوایی به ویژه بین چین-جاپان و هند- پاکستان می باشیم.

اومباخ به دویچه وله گفت: «این گرایش ها در سیاست امنیتی یک تنگنای امنیتی منطقه یی جدید ایجاد کرده و یا این که آنچه را قبلاً وجود داشت، عمیق تر گردانیده است و ایالات متحده امریکا را به مثابه قدرت دریایی مسلط به چالش کشیده است.»

چنین در ارتباط با افزایش تولیدات ناخالص داخلی اش مخارج نظامی خود را افزایش داده است که اساساً توازن نظامی در منطقه را تغییر داده است. این کشور همچنان صادر کننده مهم اسلحه گردیده است و صادراتش در پنج سال گذشته 143 درصد افزایش یافته است. چین در حقیقت به مثابه سومین صادر کننده اسلحه از آلمان پیشی گرفته است و برای 35 کشور اسلحه تهیه می کند. چنانکه موسسه تحقیقات صلح بین المللی ستوکهولم می گوید، بخش بیشتر این اسلحه به پاکستان، بنگله دیش و میانمار صادر می شود.

این سیاست نگرانی ها را افزایش داده است و در برگشت با امتناع پیکنگ از اعلان مخارج نظامی اش و شفافیت در مورد قابلیت ها و نیاتش پیچیده تر می شود. چنین نیز به حیث یک هدف استراتژیک می خواهد یک قدرت منطقه یی گردد و کشورهایی را در مدار نفوذش قرار دهد که چشم به ایالات متحده امریکا بسته اند.

موریس به دویچه وله گفت: «کشورهای کوچک در منطقه به طور فزاینده ای می ترسند و مخارج شان را برای حفاظت از خود شان در برابر قدرت در حالی ظهوری افزایش می دهند که نشان داده است حاضر است در قضایا اِعمال قدرت کند. به دلیل اقدامات یک جانبه چین، این ترس از این دیدگاه چین حاصل می شود که حقوق کشورهای بزرگتر مهمتر از کشور های کوچکتر است.»

موریس می گوید: «از آنجایی که همه منطقه در دو دهه گذشته رونق اقتصادی را تجربه کرده اند، سایر کشورها اکنون راه هایی را برای خریداری یک اندازه قدرت بازدارنده دنبال می کنند.»